04/03/2024
دماغي مفلوجي (ڪمزوري) ۽ ھوميوپيٿي طريقي علاج (تفصيلي جائزو)
Brain Dementia and Homeopathic way of Treatment
ھيءُ 2003 ع جي جنوري مھيني جو قصو آھي مان پنھنجي سينئير ڊاڪٽر ۽ بابا سائين ڊاڪٽر نظير احمد چارڻ سان دادو مسڻ روڊ واري ڪلينڪ تي ويٺو ھئس تہ دادو شھر جي ھڪ مھذب شخصيت (سيد ف ح شاھ) سھڪندو سھڪندو اچي ڪلينڪ تي پھتو ۽ بابا کي چيائين تہ ڊاڪٽر صاحب مون سان وڏو سانحو ٿي ويو آھي. بابا سائين بہ پريشان ٿي ويا ۽ پڇڻ تي سائين ٻڌايو تہ مان اڄ پنھنجي ٻائڙي (گھر واري) سان سيوھڻ ويو ھئس لعل سائين جي زيارت لاءِ تہ بابا سائين چيو ان ۾ حيرت جي تہ ڪا بہ ڳالھ ناھي سائين سڀ ويندا آھن، جنھن تي سائين وراڻيو تہ سائين اصل ماجرا ھي آھي تہ مان پنھنجي ٻائڙي کي درگاھ جي احاطي ۾ ويھاري ڪم سانگھي ٻاھر ويس ۽ بنا کيس وٺي اچڻ جي دادو اچي پھتس، جڏھن گھر ۾ ٻارن مون کان پڇيو تہ امڙ ڪٿي آھي؟ تہ ھڪ ھنڌ سُن ٿي بيھي ويس تہ ان کي تہ مان درگاھ جي احاطي ۾ ويھاري آيو ھئس ۽ خير سان دادو اچي پھتو آھيان. سندس چھري تي موت کان پھريان وارو خوف صاف صاف نظر پي آيو. گھڻي معلوم تي خبر پئي تہ سائين کي نالا بہ ياد نٿا رھن ۽ ڪافي ڀيرا پنھنجي موٽر سائيڪل شھر ۾ ھتي ھُتي ويساري اچي ٿو جيڪا پوءِ بعد ۾ دوستن جي ٻڌائڻ تي ياد اچيس ٿي تہ واقعي گاڏي تہ گھر ۾ ڪونھي.
دوستو ھي آھي دماغي مفلوجي (Dementia) جي بيماري جنھن ۾ اسان کان ماڻھن جا نالا (خاص ڪري ويجھن دوستن ۽ مٽن مائٽن جا)، فون نمبر، ائڊريس، ضروري ڪاغذات، ضروري شيون، ضروري تواريخ ۽ ڪنھن سان ملڻ جو وقت تائين وسريو وڃي. ٻيو تہ ٺھيو پر اھو بہ ياد نہ ايندو تہ ٻہ ڏينھن اڳ رات جو ڪھڙي ڀاڄي کاڌي ھئي، اھو ياد ھوندو تہ ھي قول/چوڻي ڪيڏي نہ پر اثر آھي پر ڪھڙي عزيم شخصيت جي، ڪھڙي ڪتاب ۽ ڪھڙي صفحي يا سبق ۾ آھي سو وسري ويندو. ڏھ ڀيرا ڪا شيءَ پڙھڻ کان پوءِ بہ وسري ويندي. ائين محسوس ٿيندو ڄڻ مون وٽ يادگيري نالي ڪا شيءَ ھي ناھي. اسڪول ويندڙ ٻار امتحانن ۾ ھڪ اکر بہ ياد ناھن ڪري سگھندا عام ڏينھن ۾ سندن مٿي ۾ سور جي شدت توڙي سستي موجود رھندي، ڪلاڪن جا ڪلاڪ پڙھايل سموري مواد مان ھڪ سٽ بہ کين ياد ناھي رھندي، گھر ۽ آفيسن ۾ ڪم ڪندڙ اسانجون ڀيڻيون ايتريون غائب دماغ (Absent Mind) ٿي وينديون آھن جو کين ٻارن جي اسڪول مان اچڻ جو وقت تائين وسريو وڃي. آفيس ۾ وڃي ياد ايندو تہ نيرن تہ ٺاھي ھئي پر کڻي اچڻ وسري ويس. موبائل فون ۾ ڪنھن جو نمبر ڳولھڻ لاءِ موبائل تہ کڻبي پر ڪنھن جو نمبر ڳولھڻو ھئو ؟ سو ياد نہ رھندو، ان جو نالو ھي ياد نہ ايندو! 2 ڏينھن اڳ مليل شخص کي اوھان حيرت سان پيا نھاريندئو تہ ھي شخص ڪٿي ڏٺل ٿو لڳي پر ڪٿي، اھو ياد ناھي ! وڏي ۾ وڏو ڏچو تڏھن ٿيندو آھي جڏھن اوھان کان پنھنجي ئي شادي جي تاريخ وسري وڃي.... آفيس ۾ ڪم ڪندڙ مرد توڙي پاڙھو ڪتابي ادبي ماڻھن کي تاريخون، ڪتابن جا نالا، انھن جا مصنف، آفيس ۾ رکيل فائل توڙي ضروري ڪاغذات ياد ناھن ايندا تہ ڪٿي رکيا آھن. اھڙا دوست ڇنڇر جي ڏينھن کي جمعو سمجھندا آھن ۽ آچر واري ڏينھن آفيس اچي نڪرندا آھن. مطلب تہ مرد توڙي عورت ۽ ٻار توڙي پوڙھا سڀ ھن دماغي مفلوجي جو شڪار ٿين ٿا، خاص ڪر ھن دور ۾ جڏھن ڪمن جي گھڻائي آھي ۽ کاڌو ڪنھن بہ اعتبار سان صحت جي پورائي نٿو ڪري تہ ھن مرض ۾ تقريبن ھر ماڻھو مبتلا آھي. منھنجي ڪلينڪ تي ايندڙ 10 ماڻھن مان 6 کان 7 ماڻھن ۾ اھو مرض نمايان نظر ايندو آھي. منھنجي ڪلينڪ تي ايندڙ ھڪ دوست جي نظر خراب ٿي پئي جنھن لاءِ ھو چشمي جي جاءِ تي دوا ڪرائڻ پيو چاھي سو جڏھن ان جي مرض بابت پڇاڻي ڪئي تہ منھنجي ھڪ سوال جي جواب تي اچي بيھي ويو ” سوال ھئو تہ جمشيد تو چيو ھو تہ مان ڇنڇر تي ڪلينڪ تي ايندس پوءِ تون اڄ آيو آھين“. ھن وراڻيو پوءِ اڄ ڇا آھي؟ ٻڌائم تہ ادا اڄ آچر آھي جنھن تي ھو حيرت ۾ مونکي ڏسندو رھيو. مان چيو مانس تنھنجي نظر قدرتي طور نہ پر دماغي مفلوجي (ڪمزوري) جي ڪري خراب ٿي آھي ادا. ھن بيماري جي ڪري ئي الزائمر(Alzheimer)، پارڪنسن(Parkinson) اڌ رنگ (فالج) (Paralysis)، دماغي وسوسا (Mental Hallucination)، وھم(Delusions) ، پريشاني(Anxiety)، انتھا جو ڊپريشن(Depression)، دماغي فتور(Brain Fag)، دماغي موڳائپ يا خلل(Brain Stupefaction)، دماغ ۾ رت جي اڻائي ۽ رڳن جو ڪمزور ٿيڻ ۽ دماغي سوڄ(Encephalitis or Inflammation in the Brain)، سوچ جو ھڪ ھنڌ متواتر نہ ٿيڻ (Attention Deficit Disorder, ADD) جھڙا موذي مرض، سجاوت جو سور (مائگرين)، اوجاڳي جي بيماري يا ننڊ نہ اچڻ وارو مرض(Insomnia) ، جنسي ڪمزوري(Sexual Neurasthenia) توڙي جسماني ڪمزوري(Muscle Weakness) جھڙيون مھلڪ بيماريون اسانجي جسم ۾ گھر ڪنديون وينديون آھن ۽ اسان ان سڄي عمل کان بي خبر آخري حد تي اچي نقصان کائي ڄاڻيندا آھيون تہ اسان سان ڇا ويڌن ٿي گذري آھي، پوءِ بس ھٿ ملندا رھجي ويندا آھيون.
ھوميوپيٿيءَ طريقي علاج ۾ ھن بيماري کي منھن ڏيڻ جي لاءِ انتھائي ڪارائتيون دوائون موجود آھن پر ٻوٽن جي دنيا (Plant Kingdom) مان ٽي دوائون اھڙيون آھن جن جي ميلاپ سان ٺھندڙ ھوميوپيٿيءَ جو مرڪب اڪسير آھي. بابا سائين ھن جي ترتيب ۽ ترڪيب ھوميوپيٿيءِ جي پراڻي نظرئي جھڙي کي تھڙو (Like with Like) آھر ڪئي جنھن سان ھي مرڪب اڃا بہ ڪمائتو ٿي پوي ٿو. اھا ترتيب اسان جي خاندان جي سڀني ڊاڪٽر صاحبان (ڊاڪٽر ياسر نظير توڙي مون) وٽ گذريل 30 سالن کان پريڪٽس ۾ آھي. اسان ھن مرڪب جا ڪمال ڏٺا آھن. ھي ھوميوپيٿيءَ جو مرڪب ٽن جڳ مشھور دوائن برھمي، آشواگندھا، ۽ جنڪو بائلوبا جي جوڙ سان ھوميوپيٿيءَ جي اصلوڪي طريقي وسيلي ٺاھيو ويندو آھي جيڪو ھنن دوائن جي اصلي تت (Mother Tincture) وسيلي حاصل ڪري ھوميوپيٿي فارميسي ۽ فاموڪوپيا آھر مقدارن جي ھڪ خاص وزن (Potency Balance Method) ۽ طريقي (Drug Methodology) سان ٻن ڏينھن ۾ ھڪ اڪيلي دوا طور ٺھي راس ٿئي ٿو. پاڪستان ھندوستان ۾ ڪافي ڊاڪٽر صاحبان (سُست ۽ تڪڙا امير ٿيڻ جي چڪر ۾) ھنن ٽنھي دوائن کي ھم وزن ڪري بہ استعمال ھيٺ آڻن ٿا جيڪو ھومويپيٿيءَ جي اصلوڪي اصول ”ھڪ مرض ھڪ دوا (Single Remedy)“ واري قانون جي ابتڙ ھئڻ ڪري اثرائتو ناھي رھندو ۽ فقط جسماني ٿڪاوٽ کي دور ڪري ٿو جڏھن تہ مٿي ٻڌايل ڊاڪٽر نظير واري مرڪب جي ھوميوپيٿيءَ طريقي (ھڪ مرض ھڪ دوا واري قانون تحت) سان مٿي ڄاڻائيل جملا بيمارين جي توڙ ۽ انھن جي بداثرات (Side Effects) کي مڪمل طور نہ فقط ختم ڪري سگھجي ٿو پر انھن کي ٻيھر ٿين کان پڻ روڪي سگھجي ٿو.
ھن مرڪب ۾ پھرين اڪسير دوا برھمي (Bacoopa Monnieri) آھي جيڪا دماغ جي رڳن کي طاقت (Strength) ڏئي ٿي ۽ انھن ۾ رت جي گردش کي بحال ڪرڻ جو ڪم ڪري ٿي. دماغي رڳن ۾ موجود ڪنھن بہ قسم جي بندش (Blocking) کي رفع ڪري ٿي. دماغي موڳاٽ کي ختم ڪري ٿي، دماغي تنتي سرستي (Central Nervous System) کي تازہ دم رکڻ ۾ ھن جو وڏو ڪردار آھي، جنھن جي ڪري دماغي ٿڪاوٽ توڙي جسماني ڪمزوري جو ڀرپور توڙ آھي ۽ بي خوابي جي بيماري (Insomnia) ھن وسيلي ھميشہ لاءِ ختم ٿيو وڃي. 35 سالن جي عمر کانپوءِ ويسر جي بيماري (Alzheimer) جي ٿيڻ توڙي ھئڻ جي صورت ۾ بيماري کي گھٽائڻ ۾ وڏو ڪردار ادا ڪري ٿي. دماغ جي طاقت وڌائيندڙ (Brain Tonic) ۽ عمر درازي جي بداثرات (Anti aging Effects) کي روڪڻ لاءِ اڪسير آھي.
ٻيو نمبر اڪسير دوا آشواگندھا(Ashwagandha) آھي جيڪا ھزارھا سالن کان مختلف طريقن سان دماغي طاقت توڙي جنسي ۽ جسماني طاقت لاءِ جڳ مشھور آھي پر ھاڻ ھوميوپيٿي طريقي علاج ۾ ھن کي شامل ڪري اڃا بہ اڪسير ۽ ڪارائتو بڻايو ويو آھي. ھوميوپيٿي طريقي ۾ ھي دوا خاص طريقي سان مرڪب ۾ شامل ڪري دماغي وھم(Hallucination)، ڊپريشن، پريشاني ۽ دماغ ۾ رت جي گردش کي بھترين ۽ طاقت سان دماغ جي ھر حصي ۾ پھچائڻ ۾ انمول آھي. آشواگندھا ياداشت خاص ڪري ماڻھن جا نالا، ڪي خاص عدد يا نمبر توڙي دماغ ۾ سمايل پراڻيون يادگيرين کي محفوظ رکڻ ۽ اھڙين ياداشت جي نڙين (Memory Cells and Centers) کي طاقتور بڻائڻ ۾ بنھ ڪارگر آھي. ھي دوا دماغي فالج جنھن ۾ رڳن ۾ رت جا دڳ (Blood Clots) ڄمي وڃن ٿا کي بحال ڪرڻ ۾ تمام ڪارائتي آھي. ھي دوا ٻارن توڙي عورتن ۽ مردن (خاص ڪري 40 سال کان مٿي) جي فالج يا دماغي ڪمزوري جنھن جي ڪري ياداشت ويندي رھي يا وري نظر جي ڪمزوري ٿي پوي کي ٿيڻ کان روڪڻ جي واحد ھوميوپيٿي جي اڪسير دوا آھي.
ھن مرڪب ۾ موجود ٽيون نمبر وڏي دوا جيڪا ھن مرڪب جو جوڙيندڙ جُز (Bonding Element) آھي سا آھي جنڪو بائلوبا (Ginkgo Biloba)، ھي دوا پنھنجو مٽ پاڻ آھي. ھن تي الڳ سان ھڪ ڪتاب لکي سگھجي ٿو. ھي دماغ جي اندروني نظام (Central System) تي سئنون سڌو اثر ڪري ٿي ۽ دماغ جي تنتي پٺن (Neuro Muscular Junctions) کي ڀرپور طاقت ڏئي ٿي جنھن جي ڪري پنھنجي ڪم تي ڌيان (Focus) رھي ٿو، ڌيان منتشر(Attention Deficit Disorder) ٿيڻ جي بيماري نٿي ٿئي، دماغ جي اندروني نظام کي جسم جي ھر عضوي سان تنتي سرشتي (Nervous System) وسيلي جوڙڻ ۾ ھن جو وڏو ڪردار آھي. ھي اسڪول ويندڙ ٻار توڙي آفيس ۾ ڪندڙ ماڻھن لاءِ رب ڪريم جو عطا ڪيل انمول تحفو آھي. جنڪو ماڻھو ۾ برھمي ۽ آشواگندھا پاران مھيا ڪيل دماغي طاقت کي دماغ جي تنتن ۾ ڀرپور طريقي سان سمائي ٿي جنھن جي ڪري الزائمر، اڌ رنگ (فالج) توڙي سجاوت جي سور (Migraines) جھڙا موذي مرض سڄي زندگي انسان جي ويجھو نٿا اچن، پڻ يادگيري عمر جي پوين حصي تائين برقرار رھي ٿي. دماغي ڪمزوري جي ڪري جنسي ڪمزوري ۽ ازدواجي زندگي حرام ٿيو وڃي ۽ ڪافي دوست اولاد جھڙي نعمت کان ھن مسئلي جي ڪري رھجيو وڃن ٿا. زندگي جي پوين حصي ۾ ڪافي عورتن کي دماغي مفلوجي جي ڪري روزمرہ جي حياتي ۾ پريشاني کي منھن ڏيڻو پوي ٿو جيڪو اڳتي ھلي ڊپريشن ۽ مايوسي جي ڪري پاڻ مارڻ تائين وڃيو پھچي. اھڙي طرح ھي ٽئي دوائون ھوميوپيٿيءَ جي طريقي علاج (ھڪ دوا طور) سان ٺاھي ڪري ٻارن توڙي وڏن جي دماغي مفلوجي کي نہ رڳو ختم ڪري سگھجي ٿو پر ٻيھر ٿيڻ کان پڻ روڪي سگھجي ٿو.
ھوميوپيٿي جديد دور ۾ پنھنجي اھڙين ھي مرڪبن ۽ بي مثل دوائن جي ڪري ھلندڙ دور جي ھر قسم جي طريقي علاج ۾ پنھنجو مٽ پاڻ آھي پر شرط اھا آھي تہ انھن کي فقط ھوميوپيٿيءَ جي اصل قانون تحت بڻايو ۽ واپرايو وڃي. ٻي صورت ۾ صحت، وقت توڙي پئسي جو زيان آھي. ان کان علاوہ ھوميوپيٿيءَ جو علاج ھميشہ ان جي اصل رجسٽرڊ پريڪٽس ڪندڙ ڊاڪٽرن کان وٺڻ گھرجي، ڪنھن تجرباتي ڊاڪٽر کان نہ!
ڊاڪٽر آصف جمال چارڻ
ڊي ايڇ ايم ايس (جناح ڪراچي) ، آر ايڇ ايم پي (راولپنڊي)
