15/11/2021
ZESPÓŁ NIESPOKOJNYCH NÓG (Restless Legs Syndrome, RLS)
W prasie, w telewizji, ukazuje się od kilku lat wiele publikacji na temat zespołu niespokojnych nóg. Częste są również komentarze mówiące o zespole niespokojnych nóg jako chorobie „modnej”, której poświęca się ostatnio niewspółmiernie dużo uwagi w stosunku do jej „prawdziwego, medycznego znaczenia”. Zespół niespokojnych nóg znalazł się nawet przed kilkoma laty na rozpowszechnianej w mediach liście chorób wypromowanych przez firmy farmaceutyczne. Takie podejście niesie ze sobą lekceważenie objawów będących przyczyną cierpienia wśród 5-10% wszystkich osób dorosłych.
Opis dolegliwości odpowiadających objawom zespołu niespokojnych nóg przedstawił w XVII wieku angielski lekarz Thomas Willis. Natomiast w 1945 szwedzki neurolog Karl-Axel Ekbom, profesor neurologii w uniwersyteckim szpitalu w Uppsali, opublikował ponad stustronicową rozprawę pod tytułem Zespół niespokojnych nóg. Nazwa ta, chociaż brzmiąca nieco śmiesznie, przyjęła się, ponieważ w bardzo trafny sposób nawiązuje do najbardziej charakterystycznego objawu choroby.
Profesor Ekbom przedstawił bardzo trafny opis typowych objawów choroby. Zwrócił uwagę, że sen chorego może być zakłócony co noc, przez wiele lat, a w najcięższych przypadkach choroba staje się przyczyną wielkiego cierpienia pacjentów. W późniejszej pracy wykazał, że zespół niespokojnych nóg występuje u około 5% osób w średnim wieku, przy czym kobiety chorują częściej niż mężczyźni. Ekbom podkreślał, że choroba jest tak rozpowszechniona, że każdy lekarz ma z nią do czynienia, a rozpoznanie jest łatwe, jeśli tylko zwróci się uwagę na zgłaszane przez chorego dolegliwości.
Zespół niespokojnych nóg może wystąpić w każdym wieku. Pierwszy szczyt zachorowań na RLS przypada na trzecią dekadę życia, a kolejny pomiędzy pięćdziesiątym i sześćdziesiątym rokiem życia. Zazwyczaj, o ile nie pacjent nie zostanie poddany właściwemu leczeniu, choroba towarzyszy mu przez resztę życia.
Zespół niespokojnych nóg nie jest chorobą stwarzającą bezpośrednie zagrożenie dla życia pacjenta, ale bardzo często nie pozwala mu na prowadzenie normalnego trybu życia, pozbawia możliwości chodzenia do kina czy teatru, podróżowania, pozbawia komfortu w wielu innych sytuacjach życia codziennego.
Lekarz badający takiego chorego nie znajduje żadnych nieprawidłowości. Pacjenci poddawani są wielu badaniom diagnostycznym, które nie wykazują żadnej konkretnej przyczyny zgłaszanych objawów.
To wzmożone zainteresowanie zespołem niespokojnych nóg spowodowało znacznie lepsze poznanie czynników, które sprzyjają rozwojowi choroby, a także dokonał się znaczny postęp w leczeniu.
Zazwyczaj potrzeba nie więcej niż kilku tygodni, aby chory uwolniony został od koszmaru uciążliwych dolegliwości w dzień i od nieprzespanych nocy.