07/11/2025
Międzynarodowy Dzień Fizyki Medycznej obchodzony jest 7 listopada. Data ta nie jest przypadkowa, 07.11.1867r urodziła się bowiem Maria Skłodowska-Curie uznawana dziś za prekursorkę tej dziedziny. W 1898r wraz z mężem Pierre’em Curie odkryła dwa silnie promieniotwórcze pierwiastki: rad i polon. Jednak to rad skupił na sobie uwagę świata medycyny- jego promieniowanie zdolne jest niszczyć komórki nowotworowe.
Czy wiesz, że…
… Gdy Skłodowska- Curie zdała sobie sprawę, że to rad, a nie polon ma większe znaczenie naukowe, była zawiedziona. Nazwę „polon” nadała z miłości do ojczyzny, chcąc zwrócić uwagę świata na Polskę, która wówczas nie istniała na mapach Europy.
… Maria spędziła cztery lata przetwarzając tony blendy smolistej (rudy uranu), aby uzyskać zaledwie 0,1g chlorku radu wystarczająco czystego, by można było określić jego masę atomową i wykazać, że to nowy pierwiastek. Zwykła mawiać, że był to „najczystszy gram materii na świecie”.
… Jako pierwsza użyła terminu „radioaktywność” i dowiodła, że promieniowanie może mieć zastosowanie terapeutyczne. Początkowo nie zdawała sobie sprawy na jakie niebezpieczeństwo naraża się pracując przy silnych źródłach promieniowania bez zastosowania żadnej ochrony. Zmarła na białaczkę spowodowaną długotrwałym narażeniem na promieniowanie jonizujące. Z tego samego powodu zmarła również jej starsza córka Irène Joliot-Curie.
… Odkrycia Marii Skłodowskiej- Curie dały podwaliny do rozwoju radioterapii. Z jej inicjatywy w 1914r w Paryżu powstał Instytut Radowy (Institut du Radium) nowatorski jak na ówczesne czasy. Nie tylko leczono w nim chorych, ale również prowadzono badania naukowe i rozwijano techniki użycia radu w leczenia raka.
… Wynalazła mobilne aparaty rentgenowskie tzw. „małe Curie”, które pomagały diagnozować rannych żołnierzy w czasie I wojny światowej. Osobiście szkoliła sanitariuszki i lekarzy w obsłudze urządzeń, przemierzając tysiące kilometrów wzdłuż linii frontu.
… Można powiedzieć, że „rodzina Curie” to najbardziej noblowska rodzina świata! Nikt poza Marią Skłodowską-Curie nie otrzymał Nagrody Nobla w dwóch różnych dziedzinach nauk ścisłych (1903r- Nagroda Nobla z fizyki- wraz z mężem Pierre’em Curie i Henrim Becquerelem- za badania nad promieniotwórczością; 1911r- Nagroda Nobla z chemii za odkrycie polonu i radu). Nagrodę Nobla zdobyli również jej córka Irène i zięć Frédéric Joliot- Curie (1935r- Nagroda Nobla z chemii za odkrycie sztucznej promieniotwórczości).
… Po śmierci męża Pierre’a, Maria przejęła jego stanowisko na Sorbonie i została pierwszą kobietą profesorem w historii tej uczelni.
… Nigdy nie wyrzekła się polskości. Choć całe dorosłe życie spędziła we Francji, zawsze podpisywała się „Maria Skłodowska-Curie”. Marzyła o wolnej Polsce i wspierała polskie instytucje naukowe, m.in. założyła Instytut Radowy w Warszawie (dzisiejszy Narodowy Instytut Onkologii).
… „W życiu nie ma rzeczy, których należy się bać, są tylko rzeczy, które trzeba zrozumieć”- to słynne powiedzenie przypisywane Marii Skłodowskiej-Curie.
… Co ciekawe autentyczne przedmioty i meble z laboratorium Marii (obecnie Musée Curie) nadal wykazują wykrywalny poziom radioaktywności. Jest on jednak na tyle niski, że standardowy zwiedzający nie jest narażony na znaczące ryzyko. Niezależne źródła podają, że niektóre z notatników Marii są nadal skażone promieniotwórczo i przechowywane są w ołowianych kasetach, a osoby chcące je przeglądać muszą podpisać „liability waiver” (umowę zrzeczenia odpowiedzialności) i używać ochronnych rękawiczek. W Regulaminie i dokumentach udostępnionych online przez Musée Curie nie znajdziemy jednak wyraźnej wzmianki na temat takich procedur
