EMPIRIA.pl Psycholodzy w Praktyce Codzienności

08/07/2025

08/07/2025

12/06/2025

12/06/2025

11/06/2025

Alienacja rodzicielska - skutki dla rodzica izolowanego

O skutkach alienacji dla dziecka napisano już wiele pozycji naukowych nie tylko w języku angielskim, skutki te opisuje także literatura krajowa. Najistotniejsze są oczywiście negatywne skutki dla dziecka, w tym wpisie przedstawimy następstwa tego zjawiska dla wykluczonego rodzica.

Rodzic alienujący dąży do tego, aby dziecko stało się aktywnym uczestnikiem kampanii oczerniania rodzica wykluczonego, a nie tylko biernym obiektem jego oddziaływań. Efektem działań alienatora może być wytworzenie się u dziecka autentycznej, choć bezpodstawnej wrogości, wobec rodzica wykluczonego.
Rozwój badań nad PA (Parental Alienation) w tym roli dziecka w tym działaniu dały asumpt do wyodrębnienia Rodzicielskiego Zaburzenia Wyobcowania – ang. Parental Alienation Disorder – PAD (Bernet W. (2008). Parental Alienation Disorder and DSM-IV. „American Journal of Family Therapy”, No 5, pp. 349–366; Bernet, W., Von Boch-Galhau, W., Baker, J. L. A., Morrison, S. L. (2010). Parental Alienation, DSM-V, and ICD-11. „American Journal of Family Therapy”, No 2, pp. 76–187).

Istotą tego zjawiska jest fakt, iż dziecko, znajdujące się pod wpływem wiodącego opiekuna, zawiera przymierze z rodzicem preferowanym i odrzuca bez obiektywnych podstaw całkowicie relację z drugim rodzicem (Doughty, J., Maxwell, N., Slater, T. (2018) Review of research and case law on parental alienation. Welsh Government Cathays Park: Cardiff).
W takiej sytuacji jedną z ofiar PA (Parental Alienation) jest rodzic wykluczony, doświadczający wrogości ze strony dziecka/dzieci nie tylko ze względu na celowe oddziaływanie na nie rodzica-alienatora, ale także ze względu na mniej lub bardziej świadomy wybór dziecka. De facto wchodzi ono w rolę alientora - rodzica alienowanego, jego sojusznika.
Warunkiem koniecznym wystąpienia PAD (Parental Alienation Disorder) jest, podobnie jak w przypadku PA (Parental Alienation) to, aby wrogość dziecka była bezpodstawna i nie miała oparcia w materialnych przesłankach (np. przemoc psychiczna czy fizyczna, znęcanie się). Nie powinno więc diagnozować się PAD w systemie, w którym dzieci były narażone na znęcanie się, były świadkami przemocy. Trudności sprawia także taka diagnoza w przypadku występowania u dziecka zaburzeń np. lękowych, nastroju opozycyjno buntowniczych czy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) (Walker L. E., Shapiro, D. L. (2010) Parental Alienation Disorder: Why Label Children with a Mental Diagnosis? Journal of Child Custody, 7(4), 266–286).
Wyobcowanie rodzica spowodowane alienacją dziecka istnieje jeżeli dziecko nie chce spotykać się z rodzicem i nie istnieją jakikolwiek „racjonalne” ku temu powody (np. przemoc, znęcanie się): „Oczywiście definicja „racjonalnego” w tych przypadkach pozostaje całkowicie subiektywna dla osoby dokonującej oceny” (Walker, Shapiro, 2010).

PAD jest więc powiązany z PAS (Parental Alienation Syndrome), które może prowadzić do aktywnej roli dziecka w budowaniu wrogości do rodzica i nie jest tylko skutkiem przejściowym przemocy emocjonalnej ze strony rodzica preferowanego, efektem podporządkowania się jego woli, przy pozorach samodzielności wyboru takiego postępowania (Doughty, Maxwell, Slater 2018).

Literatura przedmiotu wskazuje że zaburzenia osobowościowe u dziecka spowodowane PAS nie muszą być postrzegane w kategoriach syndromalnych, jako odrębna, samodzielna jednostka nozologiczna. Są propozycje, by zaburzenia te postrzegać kontekstowo (jako współwystępujące), w związku z sytuacją, jako skutek zaburzenia relacji rodzinnych, spowodowanych dysfunkcjonalnym oddziaływaniem na system rodzinny - rozumianego jako zamknięty układ zależności, zaspokajający potrzeby rodzica alienującego („alientanig” parent). Układ ten prowadzi do zaburzeń osobowościowych tak u dziecka, jak i u rodzica wykluczonego na tle zaburzonych relacji między nimi (Siracusano, A., Barone, Y., Lisi, G., Niolu C. (2015). Parental alienation syndrome or alienating parental relational behaviour disorder: a critical overview. „Journal of Psychopathology”, vol. 21, pp. 231-238).

Literatura przedmiotu podaje, że wyobcowani rodzice czują się, jak by stracili swoje dziecko/dzieci z powodu ich alienacji (Baker A. J. L. (2008) Parental Alienation Syndrome — The Parent/Child Disconnect. Social Work Today, Vol. 8 No. 6, p. 26).
Dla rodzica utrata dziecka jest najdramatyczniejszym przeżyciem, które może go spotkać, rodzice ci zgłaszają uczucie utraty część swojej tożsamości z powodu utraty dziecka/dzieci i roli rodzica (Harman J. J., Warshak R. A., Lorandos D., Florian M. J. (2022) Developmental psychology and the scientific status of parental alienation. Dev Psychol; 58:1887–911).
U rodziców tych dominuje poczucie smutku, lęku, depresji, problemy z nawiązaniem relacji, poczucie braku perspektyw na „odzyskanie” dziecka/dzieci, bezradność, uczucie bycia ofiarą nie tylko drugiego rodzica, ale także systemów państwa - prawnego, zdrowotnego, oświatowego, itp., które to systemy „nie zawsze reagują na potrzeby rodziców będących celem ataków” (Baker A. J. L. 2008).
Rodzice wyobcowani muszą nauczyć się odpowiednich reakcji na zaistniałą sytuację alienacji rodzicielskiej, reakcje te nie mogą być zarówno nadmiernie bierne jak i zbyt reaktywne: „tacy rodzice potrzebują ciągłej walidacji i wsparcia w radzeniu sobie z bólem i cierpieniem związanym z alienacją rodzicielską” (Baker A. J. L. 2008).
Depresja i obniżony nastrój oraz samopoczucie są stanami zgłaszanym przez rodziców wyobcowanych, których dzieci padły ofiarą alienacji czy restrykcyjnego ograniczenia kontaktów (Meland, E. Furuholmen D., Jahanlu D. (2023). Parental alienation – a valid experience? Scandinavian Journal of Public Health. 52 (5): 598–606; Lee-Maturana S, Matthewson ML, Dwan C. Targeted parents surviving parental alienation: Consequences of the alienation and coping strategies. J Child Fam Stud 2020;29:2268-80).
Wyobcowani rodzice często zgłaszają znaczny niepokój, stres i różnorakie objawy fizyczne, wyizolowanie oraz inne problemy charakterystyczne także dla ofiar przemocy psychicznej - kontroli przymusowej (Balmer S, Matthewson M, Haines J. (2017) Parental alienation: Targeted parent perspective. Australian J. Psychol., 70:(1)).

Ponadto wśród rodziców takich może występować wysoki poziom skłonności samobójczych (Harman J. J., Warshak R. A., Lorandos D., Florian M. J. (2022) Developmental psychology and the scientific status of parental alienation. Dev Psychol; 58:1887–911). Występowanie tendencji samobójczych wśród tych rodziców jest zgodne z silnym związkiem tego zjawiska z problemami zdrowotnymi o charakterze depresyjnym oraz obniżoną jakością życia i samopoczuciem (Meland E., Furuholmen D., Jahanlu D. 2023).
W związku z szkodliwością tego zjawiska (PAD) w tym możliwym występowaniem tendencji samobójczych niektóre opracowania naukowe wskazują na wpływ tego zjawiska na zdrowie publiczne (Meland E., Furuholmen D., Jahanlu D. 2023).

W przypadku zainteresowania badaniem, ekspertyzą czy opinią w zakresie PAD zapraszamy do kontaktu telefonicznego:
• 698 092 159,
• 510 771 120,
• 691 071 809,
lub:
• e-mail instytutbadanpsychologicznych@gmail.com,
• strona www.instytutbadanpsychologicznych.pl.

11/06/2025

PAD niewidzialna tragedia rodzica

Alienacja rodzicielska - skutki dla rodzica izolowanego

O skutkach alienacji dla dziecka napisano już wiele pozycji naukowych nie tylko w języku angielskim, skutki te opisuje także literatura krajowa. Najistotniejsze są oczywiście negatywne skutki dla dziecka, w tym wpisie przedstawimy następstwa tego zjawiska dla wykluczonego rodzica.

Rodzic alienujący dąży do tego, aby dziecko stało się aktywnym uczestnikiem kampanii oczerniania rodzica wykluczonego, a nie tylko biernym obiektem jego oddziaływań. Efektem działań alienatora może być wytworzenie się u dziecka autentycznej, choć bezpodstawnej wrogości, wobec rodzica wykluczonego.
Rozwój badań nad PA (Parental Alienation) w tym roli dziecka w tym działaniu dały asumpt do wyodrębnienia Rodzicielskiego Zaburzenia Wyobcowania – ang. Parental Alienation Disorder – PAD (Bernet W. (2008). Parental Alienation Disorder and DSM-IV. „American Journal of Family Therapy”, No 5, pp. 349–366; Bernet, W., Von Boch-Galhau, W., Baker, J. L. A., Morrison, S. L. (2010). Parental Alienation, DSM-V, and ICD-11. „American Journal of Family Therapy”, No 2, pp. 76–187).

Istotą tego zjawiska jest fakt, iż dziecko, znajdujące się pod wpływem wiodącego opiekuna, zawiera przymierze z rodzicem preferowanym i odrzuca bez obiektywnych podstaw całkowicie relację z drugim rodzicem (Doughty, J., Maxwell, N., Slater, T. (2018) Review of research and case law on parental alienation. Welsh Government Cathays Park: Cardiff).
W takiej sytuacji jedną z ofiar PA (Parental Alienation) jest rodzic wykluczony, doświadczający wrogości ze strony dziecka/dzieci nie tylko ze względu na celowe oddziaływanie na nie rodzica-alienatora, ale także ze względu na mniej lub bardziej świadomy wybór dziecka. De facto wchodzi ono w rolę alientora - rodzica alienowanego, jego sojusznika.
Warunkiem koniecznym wystąpienia PAD (Parental Alienation Disorder) jest, podobnie jak w przypadku PA (Parental Alienation) to, aby wrogość dziecka była bezpodstawna i nie miała oparcia w materialnych przesłankach (np. przemoc psychiczna czy fizyczna, znęcanie się). Nie powinno więc diagnozować się PAD w systemie, w którym dzieci były narażone na znęcanie się, były świadkami przemocy. Trudności sprawia także taka diagnoza w przypadku występowania u dziecka zaburzeń np. lękowych, nastroju opozycyjno buntowniczych czy zespołu nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD) (Walker L. E., Shapiro, D. L. (2010) Parental Alienation Disorder: Why Label Children with a Mental Diagnosis? Journal of Child Custody, 7(4), 266–286).
Wyobcowanie rodzica spowodowane alienacją dziecka istnieje jeżeli dziecko nie chce spotykać się z rodzicem i nie istnieją jakikolwiek „racjonalne” ku temu powody (np. przemoc, znęcanie się): „Oczywiście definicja „racjonalnego” w tych przypadkach pozostaje całkowicie subiektywna dla osoby dokonującej oceny” (Walker, Shapiro, 2010).

PAD jest więc powiązany z PAS (Parental Alienation Syndrome), które może prowadzić do aktywnej roli dziecka w budowaniu wrogości do rodzica i nie jest tylko skutkiem przejściowym przemocy emocjonalnej ze strony rodzica preferowanego, efektem podporządkowania się jego woli, przy pozorach samodzielności wyboru takiego postępowania (Doughty, Maxwell, Slater 2018).

Literatura przedmiotu wskazuje że zaburzenia osobowościowe u dziecka spowodowane PAS nie muszą być postrzegane w kategoriach syndromalnych, jako odrębna, samodzielna jednostka nozologiczna. Są propozycje, by zaburzenia te postrzegać kontekstowo (jako współwystępujące), w związku z sytuacją, jako skutek zaburzenia relacji rodzinnych, spowodowanych dysfunkcjonalnym oddziaływaniem na system rodzinny - rozumianego jako zamknięty układ zależności, zaspokajający potrzeby rodzica alienującego („alientanig” parent). Układ ten prowadzi do zaburzeń osobowościowych tak u dziecka, jak i u rodzica wykluczonego na tle zaburzonych relacji między nimi (Siracusano, A., Barone, Y., Lisi, G., Niolu C. (2015). Parental alienation syndrome or alienating parental relational behaviour disorder: a critical overview. „Journal of Psychopathology”, vol. 21, pp. 231-238).

Literatura przedmiotu podaje, że wyobcowani rodzice czują się, jak by stracili swoje dziecko/dzieci z powodu ich alienacji (Baker A. J. L. (2008) Parental Alienation Syndrome — The Parent/Child Disconnect. Social Work Today, Vol. 8 No. 6, p. 26).
Dla rodzica utrata dziecka jest najdramatyczniejszym przeżyciem, które może go spotkać, rodzice ci zgłaszają uczucie utraty część swojej tożsamości z powodu utraty dziecka/dzieci i roli rodzica (Harman J. J., Warshak R. A., Lorandos D., Florian M. J. (2022) Developmental psychology and the scientific status of parental alienation. Dev Psychol; 58:1887–911).
U rodziców tych dominuje poczucie smutku, lęku, depresji, problemy z nawiązaniem relacji, poczucie braku perspektyw na „odzyskanie” dziecka/dzieci, bezradność, uczucie bycia ofiarą nie tylko drugiego rodzica, ale także systemów państwa - prawnego, zdrowotnego, oświatowego, itp., które to systemy „nie zawsze reagują na potrzeby rodziców będących celem ataków” (Baker A. J. L. 2008).
Rodzice wyobcowani muszą nauczyć się odpowiednich reakcji na zaistniałą sytuację alienacji rodzicielskiej, reakcje te nie mogą być zarówno nadmiernie bierne jak i zbyt reaktywne: „tacy rodzice potrzebują ciągłej walidacji i wsparcia w radzeniu sobie z bólem i cierpieniem związanym z alienacją rodzicielską” (Baker A. J. L. 2008).
Depresja i obniżony nastrój oraz samopoczucie są stanami zgłaszanym przez rodziców wyobcowanych, których dzieci padły ofiarą alienacji czy restrykcyjnego ograniczenia kontaktów (Meland, E. Furuholmen D., Jahanlu D. (2023). Parental alienation – a valid experience? Scandinavian Journal of Public Health. 52 (5): 598–606; Lee-Maturana S, Matthewson ML, Dwan C. Targeted parents surviving parental alienation: Consequences of the alienation and coping strategies. J Child Fam Stud 2020;29:2268-80).
Wyobcowani rodzice często zgłaszają znaczny niepokój, stres i różnorakie objawy fizyczne, wyizolowanie oraz inne problemy charakterystyczne także dla ofiar przemocy psychicznej - kontroli przymusowej (Balmer S, Matthewson M, Haines J. (2017) Parental alienation: Targeted parent perspective. Australian J. Psychol., 70:(1)).

Ponadto wśród rodziców takich może występować wysoki poziom skłonności samobójczych (Harman J. J., Warshak R. A., Lorandos D., Florian M. J. (2022) Developmental psychology and the scientific status of parental alienation. Dev Psychol; 58:1887–911). Występowanie tendencji samobójczych wśród tych rodziców jest zgodne z silnym związkiem tego zjawiska z problemami zdrowotnymi o charakterze depresyjnym oraz obniżoną jakością życia i samopoczuciem (Meland E., Furuholmen D., Jahanlu D. 2023).
W związku z szkodliwością tego zjawiska (PAD) w tym możliwym występowaniem tendencji samobójczych niektóre opracowania naukowe wskazują na wpływ tego zjawiska na zdrowie publiczne (Meland E., Furuholmen D., Jahanlu D. 2023).

W przypadku zainteresowania badaniem, ekspertyzą czy opinią w zakresie PAD zapraszamy do kontaktu telefonicznego:
• 698 092 159,
• 510 771 120,
• 691 071 809,
lub:
• e-mail instytutbadanpsychologicznych@gmail.com,
• strona www.instytutbadanpsychologicznych.pl.

11/06/2025

PAD niewidzialna tragedia rodzica

Przywództwo – leadership

Przez przywództwo współczesna psychologia rozumie wywieranie wpływu na innych, używanie posiadanego autorytetu do kierowania ludzkimi zachowaniami, funkcjonowanie w roli lidera (Reber A. (2000), Słownik Psychologii, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa, s. 580). Sprawowanie roli przywódcy jest narzucaniem swojej woli, swoich decyzji dla realizacji wspólnych celów dla grupy. Dzieje się to nie tyle dzięki zajmowanemu stanowisku, ale dzięki specyficznym cechom osobowości przywódcy – lidera. Chociaż określona grupa może sformalizować stanowisko lidera przez uczynienie go legalnym przywódcą w grupie. Wg klasycznego podziału styl sprawowania przywództwa jest zależny od cech osobowości przywódcy, może być demokratyczny, autorytarny lub liberalny. Przeprowadzone w Polsce badania rozwinęły klasyczny podział przywództwa na: Menedżer Kryzysów – Strażak, demokrata, biurokrata, autokrata, zwolennik partycypacji i delegowania) (źródło: http://www.hrmapa.pl/aktualnosci/pokaz/12/preferowane-przez-polakow-style-zarzadzania-wyniki-badan). Świat zwierząt zna pojęcie przywódcy, lidera np. wśród lwów przywódcą jest samiec, którego rolą jest przetrwanie stada, z kolei hieny cętkowane mają przywódcę w dominującej samicy alfa.

Świat zwierząt zna jednak pojęcie przywództwa rozproszonego, które znakomicie sprawdza się gdy jednostki łączy poczucie wspólnoty, wspólnego celu. Przykładem przywództwa rozproszonego są gęsi, ich lot w kluczu w kształcie litery V z przywódcą na przedzie stada. Dzięki rotacji na stanowisku lidera, stado może przelecieć tysiące kilometrów, gęsi lecąc komunikują się ze sobą - co słyszymy w trakcie przelotu klucza nad naszymi głowami.

Współczesna psychologia może dokonać pomiaru cech lidera, metody te wykorzystuje się głównie w kontekście organizacyjnym. Do metod tych zalicza się np.:
• Sytuacyjny Test Menedżerski. Wersja LJI-2 oraz S-LJI (ang. Leadership Judgment Indicator),
• Bochumski Inwentarz Osobowościowych Wyznaczników Pracy.
Metody te są przeznaczone do pomiaru różnych aspektów osobowościowych związanych z funkcjonowaniem w organizacji, także w procesach selekcyjnych czy rozwojowych, w doradztwie zawodowym, przy określaniu kompetencji kadry zarządzającej.

W przypadku zainteresowania badaniem Sytuacyjnym Testem Menedżerskim czy Bochumskim Inwentarzem Osobowościowych Wyznaczników Pracy zapraszamy do kontaktu telefonicznego:
• 698 092 159,
• 510 771 120,
• 691 071 809,
lub:
• e-mail instytutbadanpsychologicznych@gmail.com,
• strona www.instytutbadanpsychologicznych.pl.

Poniżej - przywódca wyznaczający kierunek bezpiecznego, nocnego odpoczynku dla grupy.

27/07/2024

02/06/2024

„Moi rodzice bili mnie jako dziecko i nie doznałem traumy” - powiedział mężczyzna, którego była partnerka oskarżyła za stosowanie wobec niej przemocy fizycznej.
„Karali mnie jako dziecko i nic mi nie jest” - powiedział mężczyzna, który za każdym razem, gdy popełnia błąd, mówi do siebie z pogardą, stosując to jako formę samoukarania.
„Jako dziecko wychowywali mnie twarda ręką nazywając to „edukacją ”- powiedziała kobieta, która wciąż nie rozumie, dlaczego wszyscy jej partnerzy są agresywni wobec niej.
„Kiedy jako dziecko stałam się kapryśna, mój ojciec zamknął mnie w pokoju samą, żebym się uczyła, a dziś to doceniam” - powiedziała kobieta, która cierpiała z powodu napadów lęku i nie potrafi wyjaśnić, dlaczego tak bardzo boi się zamknięcia w małych pomieszczeniach.
„Moi rodzice powiedzieli mi, że mnie porzucą lub oddadzą obcej osobie, kiedy wpadałam w złość i jakoś nie pozostawiło to żadnych traum” - powiedziała kobieta, która modliła się o miłość i wybaczała powtarzające się zdrady, aby nie czuć się porzuconą.
„Jako dziecko radziłem sobie nawet z tym, że bito mnie kablem od żelazka i dziś jestem dobrym człowiekiem i mam dobry zawód” - powiedział mężczyzna, którego sąsiedzi złożyli doniesienie na policję, że będąc pod wpływem alkoholu niszczył mienie i wrzeszczał na żonę.
„Moi rodzice zmusili mnie do robienia kariery, która przyniosłaby mi pieniądze i zobacz jak mi się powodzi" - powiedział człowiek, który codziennie marzy o piątku, ponieważ jest zarzucony swoją pracą, w której musi robić coś, co nie jest tym o czym zawsze marzył.
„Kiedy byłam mała, zmuszali mnie, do siedzenia przy stole dopóki nie skończę posiłku a nawet karmili mnie siłą, nie jak inni pobłażliwi rodzice” stwierdziła kobieta, która nie rozumie, dlaczego nie mogła mieć zdrowego stosunku do jedzenia, a w okresie dojrzewania rozwinęły się u niej zaburzenia odżywiania.
„Moja mama nauczyła mnie szacunku bijąc mnie klapkiem po tyłku” - powiedziała kobieta, która pali 5 papierosów dziennie, aby opanować swój niepokój.
„Dziękuję mamie i tacie za każdy cios i każdą karę, bo jeśli by mnie nie bili, to kto wie, co by się ze mną stało” - powiedział mężczyzna, który nigdy nie był w stanie mieć zdrowego związku, a jego syn ciągle go okłamuje bo się go boi.
I tak idziemy przez życie, słuchając ludzi, którzy twierdzą, że są dobrymi ludźmi bez traumy, ale paradoksalnie żyjemy, w społeczeństwie pełnym przemocy i poranionych ludzi.
Czas przełamać pokoleniowe cykle traumy.
- David Bradbury

23/05/2024

Reakcja empatyczna

07/04/2024

Alienacja Rodzicielska i Alienacja Instytucjonalna to Nasza codzienność w pracy psychologa i terapeuty.

07/04/2024

Zapraszamy do płatnych konsultacji w temacie alienacji rodzicielskiej i alienacji instytucjonalnej.