28/07/2025
🔬 Mięśnie podpotyliczne – co mają wspólnego z bólem głowy, sztywnością karku i układem nerwowym?
Są małe, głęboko schowane, niewidoczne gołym okiem – a potrafią zepsuć dzień, trening, sen i nastrój.
Mówię dziś o mięśniach podpotylicznych, czyli tych, które leżą dokładnie u podstawy czaszki – na styku czaszki i kręgosłupa.
🧠 Co wiemy dziś z najnowszych badań?
Mięśnie podpotyliczne są wyjątkowe. I nie chodzi tu o ich wielkość czy siłę.
🔹 To jedne z najgęściej unerwionych mięśni całego ciała – mają ogromną ilość wrzecion mięśniowych, które odpowiadają za czucie ruchu i napięcia.
🔹 Znajduje się w nich tzw. myodural bridge – kolagenowe połączenie między mięśniami a oponą twardą mózgu!
🔹 To oznacza, że napięcie w tych mięśniach przenosi się mechanicznie na sam układ nerwowy centralny, a konkretnie – na oponę mózgową.
📍 A co pokazują badania histologiczne?
W mikroskopie te mięśnie robią jeszcze większe wrażenie:
✔ Kolagen typu I i III – pierwszy daje sztywność i siłę, drugi elastyczność. Dzięki tej mieszance tkanki te są wytrzymałe, ale adaptacyjne – przenoszą napięcia, mikroruchy i drgania bez uszkodzeń (do czasu).
✔ Fibroblasty aktywne w przebudowie napięcia – to komórki, które czują, że coś się dzieje (np. przeciążenie przez siedzenie) i „przebudowują” tkankę. Skutek? Większa sztywność, ograniczona ruchomość, większa podatność na ból.
✔ Włókna ścięgniste wnikające w oponę twardą – tak, dosłownie. Niektóre włókna tych mięśni przyczepiają się do opony mózgowej. Gdy się napinasz, możesz ją… lekko „ciągnąć”. A to boli.
✔ Bogata sieć zakończeń nerwowych – czuciowych i autonomicznych. Te mięśnie są jak radar – odbierają informacje o stresie, postawie, oddechu i przekazują to dalej. Kiedy są przeciążone, cała ta sieć się „zagłusza”.
Czyli… mięśnie podpotyliczne to nie tylko mięśnie. To czujniki i przekaźniki napięcia, powiązane z mózgiem i ruchem.
😫 Gdy coś idzie nie tak…
🔺 wzrasta napięcie mięśni
🔺 kompresja opony twardej
🔺 zaburzenia równowagi, propriocepcji
🔺 ból głowy (napięciowy, cervicogeniczny), szumy, uczucie „mgły mózgowej”
🔺 trudności z koncentracją, senność, drażliwość
Dla pacjenta to wygląda jak problem „neurologiczny”, a często zaczyna się… od karku.
Jak sobie z tym radzić – samodzielnie i z terapeutą?
🟢 1. Leżenie na piłeczkach (np. tenisowych)
– Ułóż dwie piłeczki pod potylicą, nie poruszaj głową. Oddychaj.
– 3–5 minut dziennie wystarczy, by wyciszyć układ nerwowy i rozluźnić mięśnie.
🟢 2. Mikro-unoszenie potylicy w leżeniu
– Leżysz. Delikatnie „wydłuż” tył szyi – jakbyś chciał unieść głowę o milimetr.
– Trzymasz 5 sekund. Powtarzasz 10 razy. Reset czucia głębokiego.
🟢 3. Unikaj długiej pozycji z głową wysuniętą
– Monitor na wysokości oczu. Przerwy co 45 minut. Pion głowy = ulga dla karku.
🟢 4. Oddech – głęboki i przez nos
– Przepona nie tylko wspiera tlen, ale też tonus nerwowy.
– Gdy przepona nie działa, mięśnie szyi kompensują. Oddychaj w żebra dolne.
🟢 5. Rolki? Nie w kark!
– Rolowanie szyi może zaostrzyć problem.
– Zamiast tego: subtelna praca, nacisk statyczny, czucie. Nie siła.
🩺 Co może zrobić specjalista?
➡️ Fizjoterapeuta:
– Testy C0–C1, C1–C2, terapia manualna, reedukacja czucia
– Rozluźnianie mięśniowo-powięziowe mięśni podpotylicznych, MET, techniki powięziowe z uwzględnieniem napięć neurodynamicznych
➡️ Trener / instruktor jogi:
– Praca z postawą głowy, długość karku w asanach, oddech z czuciem czaszki
🧠 Podsumowując:
Mięśnie podpotyliczne to anatomiczny interfejs między ruchem a układem nerwowym.
Przeciążone – bolą. Rozregulowane – zaburzają czucie i funkcjonowanie.
Ich regulacja to nie tylko rozciąganie, ale świadoma praca, wyciszenie i precyzja.
To system, który działa subtelnie – ale daje silne objawy. I równie silnie może je wyciszyć, jeśli pracujemy z głową.
Dziękuję, że jesteś tu – niezależnie, czy jesteś fizjoterapeutą, trenerem, instruktorem jogi, czy po prostu osobą, która chce lepiej zrozumieć swoje ciało i świadomie zadbać o zdrowie.
FascianistaPl to nie tylko miejsce dla ekspertów – to przestrzeń, gdzie łączymy wiedzę z praktyką, a naukę z ludzką historią.
Tworzymy społeczność, która chce wiedzieć dlaczego boli, jak działa nasze ciało i co możemy zrobić, by żyć lepiej i lżej.
Cieszę się, że jesteś częścią tej drogi. 🙏
📚 Badania, na których się opieram:
🔸 Sillevis & Hogg (2020): myodural bridge – anatomia i histologia
🔗 https://peerj.com/articles/9716
🔸 BMC Musculoskeletal Disorders (2025): manualna terapia vs placebo
🔗 https://bmcmusculoskeletdisord.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12891-025-08741-6
🔸 Bulletin of Faculty of Physical Therapy (2024): skuteczność suboccipital inhibition
🔗 https://bfpt.springeropen.com/articles/10.1186/s43161-024-00201-x
🔸 Journal of Applied Research (2025): MET vs MFR
🔗https://www.allresearchjournal.com/archives/2025/vol11issue2/PartA/11-2-11-988.pdf
Pozdrawiam Serdecznie
Marcin Absalon
