21/10/2024
Idealna wilgotność powietrza wynosi od 40 do 60% ✅ Jest tylko jeden problem – człowiek nie posiada żadnego zmysłu do mierzenia wilgotności. Czujemy, gdy jest nam za gorąco, za zimno, niewygodnie czy za głośno, ale gdy powietrze jest zbyt suche lub zbyt „mokre” – nie.
Na szczęście da się to wywnioskować na dwa sposoby:
📌 Odczytując pomiar z urządzenia (tzw. higrometru – domowe kosztują już od kilkudziesięciu złotych i mają rozmiar małego zegarka)
📌 Wnioskując po objawach (widocznych na grafice)
Mowa konkretnie o tzw. wilgotności względnej, czyli wysyceniu powietrza parą wodną. Skala wynosi od 0 do 1 (często podawane w %):
👉 0 (0%) to powietrze całkowicie suche
👉 1 (100%) to powietrze na maxa wysycone parą wodną
Skrajnie suche powietrze (0-20%) występuje np. na pustyniach. Pot paruje tam natychmiast, oczy i gardło szybko ulegają przesuszeniu, a skóra łatwo pierzchnie. Natomiast w Polsce najsuchsze powietrze najczęściej mamy zimą – zwłaszcza w mocno ogrzewanych pomieszczeniach. Uchylanie okien może ten efekt jeszcze spotęgować, bo zimne powietrze wpadające z zewnątrz dodatkowo osusza pomieszczenie.
Na suchość pomagają tzw. nawilżacze – urządzenia napełniane wodą i powoli odparowujące ją do otoczenia, co skutkuje zwiększeniem wilgotności. Bardzo pomaga też dbanie o nawilżenie skóry – od wewnątrz (picie płynów i unikanie odwodnienia organizmu) i od zewnątrz (kremy i mgiełki nawilżające).
Z kolei skrajnie wilgotne powietrze (powyżej 80%) występuje w dżunglach. Jest okropnie duszne, ciężko w nim oddychać, a człowiek szybko się męczy i jest niemal non stop zlany potem, który nie może wyparować (bo powietrze jest już wysycone wodą). W Polsce doskonale czuć to zwłaszcza w deszczowe, letnie dni, gdy na zewnątrz jest jednocześnie gorąco, duszno i wilgotno.
To, czym oddychamy, jest dla zdrowia superważne. Wiadomo, że powietrze powinno być wolne od smogu oraz zanieczyszczeń, ale okazuje się, że to nie wszystko, bo wilgotność jest dla organizmu równie ważnym parametrem.
Potwierdzają to liczne badania, a to kilka najważniejszych i najciekawszych wniosków:
🚫 ZBYT NISKA WILGOTNOŚĆ (0-40%)
📌 Skóra może stać się szorstka, mniej elastyczna, a w dłuższej perspektywie – pomarszczona jak rodzynek
📌 Nasileniu mogą ulegać zapalenia skóry (łuszczyca, AZS itd.)
📌 Upośledzeniu ulega proces złuszczania i regeneracji skóry
📌 Oczy mogą być suche, bolesne i zaczerwienione, bo gruczoły łzowe nie nadążają z nawilżaniem
📌 Podrażnieniu mogą ulegać drogi oddechowe – suche powietrze (a zwłaszcza suche i zimne) może wysuszać nabłonek dróg oddechowych, powodować stany zapalne i naciekanie leukocytów. Szczególnie odczuwają to osoby z chorobami płuc i oskrzeli, np. astmatycy.
📌 Osoby śpiące w zbyt suchych pomieszczeniach mogą się budzić z katarem i zatkanym nosem (organizm nawilża w ten sposób śluzówki i zapobiega pękaniu naczyń krwionośnych).
📌 Struny głosowe mogą ulec przesuszeniu, szkodząc osobom pracującym głosem (aktorzy, sprzedawcy, wykładowcy itd.)
✅ PRAWIDŁOWA WILGOTNOŚĆ (40-60%)
📌 Optymalna do wysiłku fizycznego
📌 Optymalna do pracy, nauki oraz koncentracji
📌 Najgorsze warunki dla wielu drobnoustrojów
📌 Neutralizuje większość negatywnych efektów zbyt suchego lub zbyt wilgotnego pomieszczenia
🚫 ZBYT WYSOKA WILGOTNOŚĆ (60-100%)
📌 Niebezpieczna dla wcześniaków w inkubatorach – wilgotność inkubatora powyżej 70% w pierwszym tygodniu życia powoduje TEWL (przeznaskórkową utratę wody) u niemowląt urodzonych po 26. tygodniu ciąży. Trwają badania, czy to samo dotyczy ekstremalnie skrajnych wcześniaków (23-26 tygodni) – najprawdopodobniej tak.
📌 Optymalne warunki dla roztoczy (kochają wilgotność ~80%)
📌 Optymalne warunki dla grzybów (większość nie może rosnąć przy wilgotności poniżej 60%)
📌 W pomieszczeniach może pojawić się pleśń
BONUS:
📌 Produktywność i koncentracja – zarówno suche powietrze, jak i duszne (o wysokiej wilgotności), mogą zmniejszać produktywność i utrudniać koncentrację. Jako idealne warunki w badaniach najczęściej zgłaszano umiarkowaną temperaturę (20-22 stopnie) i wilgotność bliżej dolnej granicy normy (40-50%).
📌 Wirus grypy – zarówno skrajnie suche, jak i skrajnie wilgotne środowisko sprzyjają przetrwaniu i przenoszeniu wirusa grypy. Co ciekawe, niektóre badania wskazują, że ludzie niżsi mogą być narażeni na wyższe stężenia zawieszonych cząstek i patogenów niż ludzie wyżsi.
Źródła:
Wolkoff P. Indoor air humidity, air quality, and health - An overview. Int J Hyg Environ Health. 2018 Apr;221(3):376-390.
Xu Q, Goh HC, Mousavi E, Nabizadeh Rafsanjani H, Varghese Z, Pandit Y, Ghahramani A. Towards Personalization of Indoor Air Quality: Review of Sensing Requirements and Field Deployments. Sensors (Basel). 2022 Apr 30;22(9):3444.
Glass L, Valdez A. Preterm Infant Incubator Humidity Levels: A Systematic Review. Adv Neonatal Care. 2021 Aug 1;21(4):297-307.
Goad N, Gawkrodger DJ. Ambient humidity and the skin: the impact of air humidity in healthy and diseased states. J Eur Acad Dermatol Venereol. 2016 Aug;30(8):1285-94.
Arundel AV, Sterling EM, Biggin JH, Sterling TD. Indirect health effects of relative humidity in indoor environments. Environ Health Perspect. 1986 Mar;65:351-61.
Khare P, Marr LC. Simulation of vertical concentration gradient of influenza viruses in dust resuspended by walking Indoor Air, 25 (2015), pp. 428-440.
