
10/08/2025
Zaparcie 💩💩💩
💩 Jako zaparcie stolca traktuje się zbyt długie odstępy pomiędzy wypróżnieniami (wypróżnienia rzadziej niż 2 razy w tygodniu) i/lub oddawanie stolców z dużym wysiłkiem.
💩 Zaparcia stolca mają uwarunkowanie czynnościowe w 95% (tzn. że nie są spowodowane żadną chorobą), a jedynie 5% zaparć ma podłoże organiczne (m.in. choroba Hirshsprunga, niedoczynność tarczycy, choroby układu nerwowego i mięśniowego, zespół Downa, alergia pokarmowa, celiakia)
💩 Zaparcia występują u około 10% populacji dziecięcej w świecie. Okresowo zaburzenie to występuje u 30% dzieci.
💩 Do najczęstszych objawów zaparć należą: wypróżnienia rzadsze niż 2 razy w tygodniu, oddawanie twardych („spieczonych”) oraz obfitych stolców, brudzenie bielizny oraz ból przy defekacji. U 50% dzieci zaparciom może towarzyszyć niewielka domieszka krwi na stolcu.
Co zrobić w razie wystąpienia zaparć?
- Zwiększyć podaż płynów (jeśli dziecko nie lubi czystej wody możemy częściej proponować zupy, arbuzy, ogórki itp.)
- Zwiększyć podaż pokarmów bogatych w błonnik, takich jak ciemne pieczywo, otręby, kasze, gruszki, śliwki
- Zmniejszyć podaż pokarmów zapierających takich jak banany, marchew, ziemniaki, ryż, czekolada itp.
- Zwiększyć aktywność fizyczną dziecka
- Włączyć leki zmiękczające stolec. Chodzi przede wszystkim o to, żeby ułatwić oddanie stolca i nauczyć dziecko, że robienie kupy nie boli.
Lekiem pierwszego wyboru są makrogole. Można je stosować już od 6 miesiąca życia. Jest dostępny na rynku preparat z dopiskiem „free”, który jest całkowicie bezsmakowy i nie zmienia smaku zwykłej wody. U młodszych niemowląt możemy stosować laktulozę (ale ma częste działania niepożądane w postaci wzdęć i bólu brzuszka).
Jak dawkować makrogole?
Zaczynamy najpierw od eliminacji zalegających mas kałowych dawką 1–1,5 g/ kg mc./24h (maks. 6 kolejnych dni). Tzn. jeśli dziecko waży np. 15kg, to stosujemy dziennie od 15 do 22,5g makrogolu na dobę (czyli od 3 do 4,5 saszetki preparatu o dawce 5g). Najlepiej całość dawki przyjąć w godzinach porannych, wtedy kiedy fizjologicznie perystaltyka jelit jest najaktywniejsza.
Następnie gdy uzyskamy efekt w postaci miękkiego (konsystencji plasteliny/pasty do zębów) stolca 1-2xdz, to zmniejszamy STOPNIOWO ilość podawanego makrogolu np. o 0,5 saszetki 5g (czyli o 2,5g makrogolu) co kilka dni, tak aby utrzymać pożądaną konsystencję i częstość oddawanego stolca. Dawkowanie makrogoli w leczeniu podtrzymującym to zakres 0,2–0,8 g/kg mc./24h, czyli dziecko 15kg przez dłuższy czas może pozostawać na dawce 3-12g makrogolu na dobę (czyli od 0,5-2,5 saszetki preparatu o dawce 5g).
Leczenie podtrzymujące należy kontynuować co najmniej przez 2 miesiące (!). Wszystkie objawy zaparcia muszą ustąpić na co najmniej miesiąc przed odstawieniem leczenia. Leki należy odstawiać stopniowo. W medycynie jest takie powiedzenie, że leczymy zaparcia tyle czasu, ile trwały tzn. jeśli dziecko od roku ma zaparcia, to leczymy je co najmniej przez rok. Makrogole są lekiem całkowicie bezpiecznym, „nie rozleniwiają jelit”, nie powodują, że dziecko już nigdy samo nie odda stolca. To po prostu leki osmotycznie czynne, które ściągają wodę z jelit i dzięki temu rozmiękczają stolec, a więc w żadnym stopniu nie wpływają na czynność jelit.
❌️ Najczęstsze błędy popełniane w leczeniu zaparcia:
-zbyt szybkie odstawianie leków osmotycznych,
-podawanie małych dawek leków osmotycznie czynnych,
-zakończenie leczenia zaparcia bezpośrednio po unormowaniu konsystencji wypróżnienia.