28/07/2025
Terapia mięśniowo-powięziowa (MFT) to metoda korekcji manualnej, której celem jest przywrócenie równowagi w układzie mięśniowo-powięziowym, poprawa ruchomości kręgosłupa i stawów, a także eliminacja bólu.
Działa ona nie tyle na same stawy, ile na ścięgna, więzadła i mięśnie, a dokładniej na powięzie — gęste błony tkanki łącznej, które otaczają i podtrzymują mięśnie, organy oraz inne struktury ciała.
Podstawowe zasady i istota
* Powięzie tworzą złożoną, wzajemnie powiązaną sieć w całym ciele.
* Urazy, stres, zła postawa lub powtarzające się ruchy mogą prowadzić do napięć, stwardnień lub „zrostów” w tkankach powięziowych, tworząc tak zwane punkty spustowe.
* Te punkty spustowe mogą powodować ból miejscowy, a także ból promieniujący do innych części ciała, ograniczać ruchomość i pogarszać ogólne samopoczucie.
* MFT ma na celu zidentyfikowanie i opracowanie tych punktów spustowych poprzez delikatny, ale długotrwały ucisk lub rozciąganie, aby „wygładzić” powięzie, przywrócić ich elastyczność i prawidłowe przesuwanie się.
Różnice w stosunku do zwykłego masażu
W przeciwieństwie do tradycyjnego masażu, który często skupia się na mięśniach i wykorzystuje szybsze, rytmiczne ruchy, terapia mięśniowo-powięziowa koncentruje się na tkankach powięziowych i obejmuje wolniejsze, głębsze i dłuższe oddziaływanie. Nie ma w niej gwałtownych „nastawień”.
Wskazania do terapii mięśniowo-powięziowej
MFT może być skuteczna w szerokim zakresie stanów, w tym:
* Przewlekłe i ostre zespoły bólowe:
* Ból pleców, szyi, głowy (w tym bóle głowy napięciowe).
* Skurcze mięśni, punkty spustowe.
* Mięśniowo-powięziowy zespół bólowy.
* Zaburzenia układu mięśniowo-szkieletowego:
* Ograniczenie ruchomości stawów i kręgosłupa.
* Stany pooperacyjne i pourazowe (po złamaniach, zwichnięciach, stłuczeniach).
* Stany po długotrwałym unieruchomieniu.
* Zaburzenia napięcia mięśniowego.
* Przepukliny międzykręgowe (w terapii kompleksowej).
* Statyczne i dynamiczne deformacje układu mięśniowo-szkieletowego.
* Stres i stany z nim związane:
* Przewlekły stres, lęk, bezsenność (pomaga rozluźnić ciało i umysł).
* W kosmetologii:
* Zmiany związane z wiekiem na twarzy (zmarszczki, wiotkość skóry, obrzęki, niewyraźny owal twarzy).
* Cellulit, korekcja sylwetki.
Skuteczność terapii mięśniowo-powięziowej
Wiele osób uważa terapię mięśniowo-powięziową za bardzo pomocną w łagodzeniu bólu, poprawie elastyczności i zakresu ruchu. Istnieją anegdotyczne dowody potwierdzające jej skuteczność w różnych stanach.
Jednak badania naukowe nad skutecznością MFT są na razie ograniczone, a niektóre przeglądy systematyczne wskazują, że brakuje wystarczających dowodów do jej szerokiego zastosowania jako podstawowej metody leczenia przewlekłego bólu mięśniowo-szkieletowego.
Niemniej jednak, jest ona często stosowana jako część kompleksowego podejścia do fizjoterapii.
Przeciwwskazania do terapii mięśniowo-powięziowej
Jak każda terapia, MFT ma szereg przeciwwskazań:
* Choroby onkologiczne (w tym gruźlica, nowotwory złośliwe i łagodne).
* Ostre choroby zakaźne, choroby skóry (zapalenie skóry, opryszczka, ropne zapalenia, wysypki).
* Uszkodzenia skóry (oparzenia, rany, świeże urazy, duże znamiona, brodawczaki, brodawki w obszarze zabiegu).
* Choroby krwi, zwłaszcza zaburzenia krzepnięcia (zakrzepowe zapalenie żył, zakrzepica żył głębokich, hemofilia).
* Choroby układu sercowo-naczyniowego (nadciśnienie, kruchość naczyń, trądzik różowaty, patologie serca).
* Osteoporoza.
* Reumatoidalne zapalenie stawów (w fazie zaostrzenia).
* Stwardnienie rozsiane.
* Cukrzyca.
* Ciąża i niedawny poród (mogą być tymczasowym przeciwwskazaniem).
* Stany gorączkowe, wysoka temperatura, przeziębienia i ostre infekcje dróg oddechowych.
* Zaburzenia psychiczne.
* Niedawne iniekcje w obszarze twarzy i głowy, piercing, makijaż permanentny.
Techniki terapii mięśniowo-powięziowej
MFT może być wykonywana przez profesjonalnego terapeutę lub w formie automasażu.
* Techniki manualne (profesjonalny terapeuta):
* Rozluźnianie mięśniowo-powięziowe: Połączenie rozciągania, skręcania i ucisku na punkty spustowe. Może być bezpośrednie (tkanka jest odciągana od strefy napięcia) lub pośrednie (tkanka jest kierowana do strefy napięcia, pozwalając jej wybrać wektor ruchu).
* Zastosowanie delikatnego, ale głębokiego i długotrwałego ucisku na napięte obszary powięzi, aż do ich rozluźnienia.
* Rozciąganie i wydłużanie powięzi.
* Uniesienie pionowe: specjalista unosi skórę nad powięziami i utrzymuje ją.
* Automasaż (Self-Myofascial Release - SMR):
* Wykorzystanie specjalnych narzędzi: wałków do masażu, piłek (tenisowych, piłek lacrosse) lub nawet własnych rąk do wywierania nacisku na punkty spustowe i obszary napięcia.
* Technika obejmuje powolne toczenie się po problematycznym obszarze z zatrzymaniem w punktach dyskomfortu (ale nie bólu) na określony czas.
Ważne jest, aby pamiętać, że przed rozpoczęciem terapii mięśniowo-powięziowej, zwłaszcza w przypadku przewlekłych bólów lub innych schorzeń, należy skonsultować się z lekarzem lub wykwalifikowanym specjalistą, aby określić odpowiednią metodę leczenia i wykluczyć przeciwwskazania.
