Psychoterapia, Psychoedukacja & Coaching Elżbieta Rybij- Fąferko

29/05/2025

https://www.facebook.com/share/p/1Bih2SVBLG/?mibextid=wwXIfr

"Mam wszystko, a jednak czuję pustkę."

To nie zdanie z książki. To zdanie z życia – powtarzające się w gabinecie, choć wypowiedziane szeptem. Bo przecież nie wypada narzekać, kiedy na zewnątrz wszystko wygląda w porządku.

Nancy McWilliams – psychoanalityczka, autorka „Psychoanalytic Diagnosis” – przypomina, że depresja nie zawsze przychodzi w postaci smutku. Czasem objawia się obojętnością. Czasem poczuciem winy. A czasem... totalnym wyciszeniem siebie.

Psychoterapia psychodynamiczna nie pyta: „co poprawić?” – ale: „czego brakuje Twojej historii, że brzmi jak nie Twoja?”

„Depresyjny styl funkcjonowania nie zawsze objawia się płaczem. Częściej to chroniczne zobojętnienie i życie pozbawione sensu.” – N. McWilliams

Terapia to nie luksus dla słabych. To szansa na powrót do siebie.

23/04/2025

"Pochwała nie buduje u dziecka poczucia własnej wartości. Jeśli rodzice i otoczenie zachowują się tak, jakbyś był mistrzem świata we wszystkim, to kiedy znajdziesz się w prawdziwym świecie możesz doznać szoku. Bo tam przecież znajduje się mnóstwo innych mistrzów świata. Nagle otacza cię tłum ludzi, którzy w swoich rodzinach byli numerem jeden. Rodzice, którzy w ten sposób hodują dzieci, oddają im niedźwiedzią przysługę, bo one później nie potrafią zaakceptować, że życie może sprawiać ból, że człowiek może być rozczarowany i zły. Są jak pianiści, którzy w fortepianie akceptują tylko białe klawisze. To straszna sytuacja, która czyni z dzieci uczuciowe kaleki. Wielu dorosłych, którzy wychowywali się w takich rodzinach, sądzi, że powinni się rozwieść, gdy tylko w małżeństwie pojawią się pierwsze konflikty."

Jesper Juul, Przestrzeń dla rodziny.
fot Senjuti Kundu

10/04/2025

"Jeśli ktoś miał szczęście przeżyć bezpieczne i szczęśliwe dzieciństwo, to jego osobiste schematy działania są ledwie dostrzegalne, ponieważ dobrze dopasowują się do realistycznych możliwości życiowych i pozwalają odtwarzać sytuacje emocjonalnie pozytywne. Natomiast przerażająca, naznaczona zaniedbaniem i maltretowaniem przeszłość prowadzi do odtwarzania podobnych warunków po to, aby psychicznie nad nami zapanować(...)
Życie jest niesprawiedliwe - ci, którzy cierpią najwięcej w dzieciństwie, na ogół cierpią najwięcej jako dorośli, i to w okolicznościach zadziwiająco przypominających scenariusze z dzieciństwa. Co więcej, obserwując sytuacje z życia dorosłego, można dojść do wniosku, że to cierpiący sam je wywołuje".

Nancy McWilliams "Diagnoza psychoanalityczna".
fot Rosie Kerr

15/02/2025

Dziś przypadają Walentynki, dlatego prezentujemy przepis profesora Otto Kernberga na dobry związek. Cytat pochodzi z wywiadu przeprowadzonego przez Donnę Greene pt. "Love From a Psychiatrist's Point of View", opublikowanego w "The New York Times", Oct. 8, 1995.

"Donna Greene: Jaki jest klucz do utrzymania związku? Czy na to pytanie istnieją jakieś proste odpowiedzi?

Otto Kernberg: Doszedłem do wniosku, że istnieją trzy elementy, które determinują związek dwojga ludzi.

Po pierwsze, rozumienie siebie nawzajem w obszarze seksualności. To brzmi jak oczywistość, ale dobra relacja seksualna jest niezwykle ważna, by scementować związek. A dobry związek seksualny oznacza seksualną wolność, intymność, możliwość eksperymentowania i integrację elementów agresywności jako części erotycznego podniecenia.

Drugim bardzo istotnym elementem jest natura interakcji w związku na poziomie emocjonalnym, ze szczególnym uwzględnieniem faktu, że każda z tworzących go osób ma swój własny świadomy ideał tego, jak nawzajem powinni się do siebie odnosić i czego od siebie oczekiwać. Ale istnieją również nieświadome oczekiwania, które mogą pochodzić z poprzednich relacji ze znaczącymi osobami – szczególnie z parą rodzicielską – i odzwierciedlają nierozwiązane problemy. Nieświadomie para ma tendencję do uzupełniania swoich nierozwiązanych relacji z para rodzicielską w aspektach ich własnego związku. Oznacza to, że mogą mieć sposoby interakcji, które są całkowicie sprzeczne z ich zwykłym, nawykowym sposobem budowania relacji, co sprawiłoby, że obserwatorzy patrzący na parę pomyśleliby, że od czasu do czasu tracą rozum, gdy w rzeczywistości realizują w sposób nieciągły pewne emocjonalne potrzeby powtarzania i rozwiązywania nieświadomych problemów z przeszłości. Tolerancja tego braku ciągłości w relacji emocjonalnej staje się bardzo ważna.

[…]

Trzecim czynnikiem jest ustanowienie wspólnego zestawu oczekiwań, który obejmuje systemy wartości: oczekiwania wobec tego, jakie powinno być małżeństwo, jaka jest rola partnerów w nim, wspólne systemy wartości, które funkcjonują na poziomie świadomym, ale również nieświadomym. I to jest bardzo ważne – rozwój normalnego superego w ujęciu psychoanalitycznym, ugruntowana świadoma i nieświadoma moralność, która pozwala osobie rozwinąć poczucie odpowiedzialności za drugą osobę i troskę o nią oraz o ich związek. Ta troska o związek i o siebie nawzajem cementuje parę, a także chroni ją przed niebezpiecznymi aspektami triangulacji oraz niebezpiecznymi aspektami aktywowania nadmiernej agresji. Istnieje tu również poczucie zdolności do autentycznego przebaczenia".

Tłum.: administratorzy
Obraz: "In Bed - The Kiss", Henri de Toulouse-Lautrec

09/02/2025

"Nieustanna krytyka, zwłaszcza połączona z wściekłością i pogardą ze strony rodzica, jest tak szkodliwa, że zmienia strukturę mózgu dziecka. Ciągłe wypowiadanie komunikatów pogardy jest uwewnętrznione i przyswajane przez dziecko, które z czasem samo zaczyna je sobie powtarzać. Nieustanne powtarzanie powoduje powstanie gęstych ścieżek neuronowych niosących nienawiść i obrzydzenie do samego siebie. Z czasem reakcja nienawiści do samego siebie zaczyna się wiązać z coraz większą liczbą innych myśli, uczuć i zachowań człowieka. W końcu każda chęć autentycznego lub czułego wyrażenia siebie uruchamia wewnętrzne sieci neuronowe wywołujące wstręt do samego siebie."

Pate Walker
Złożone PTSD - od przetrwania do pełni życia. Proces powrotu do zdrowia po traumie dziecięcej.
Przekład: Juliusz Okuniewski, Paweł Malinowski
Wydawnictwo: Harmonia Universalis

fot Sam Moghadam

01/02/2025

"Chyba nigdy wcześniej ludzkość nie była tak wyalienowana z wielu normalnych stanów emocjonalnych jak w XXI wieku. Nigdy wcześniej ludzkość nie była tak martwa i uboga emocjonalnie. Mamy do czynienia z epidemią wycieńczenia emocjonalnego. Jego wpływ na nasze zdrowie eufemistycznie określa się jako „stres”, który podobnie jak emocje – traktowany jest jak śmieć, którego należy się pozbyć. Dopóki wszystkie emocje nie zostaną powszechnie zaakceptowane (a akceptacja nie oznacza zgody na wyrzucenie z siebie emocji w sposób nieodpowiedzialny lub agresywny), nie może być mowy o pełni, o prawdziwym dobrostanie i o trwałym poczuciu własnej wartości. Tak więc o ile dość łatwo polubić siebie, gdy towarzyszą nam uczucia miłości, szczęścia czy spokoju, o tyle głębsze zdrowie psychiczne widać dopiero wtedy, gdy potrafimy utrzymać postawę miłości i szacunku dla siebie w chwilach emocjonalnego bólu, którzy towarzyszy nieuchronnym zdarzeniom życiowym, takim jak strata, samotność, zamieszanie, niezawiniona niesprawiedliwość czy przypadkowa pomyłka."

Pate Walker
Złożone PTSD - od przetrwania do pełni życia. Proces powrotu do zdrowia po traumie dziecięcej.
Przekład: Juliusz Okuniewski, Paweł Malinowski
Wydawnictwo: Harmonia Universalis

fot Elijah Sargent

04/01/2025

Dlaczego nasze dzieciństwo wciąż ma na nas wpływ?

Nasze dzieciństwo to fundament, na którym budujemy całe życie. Choć jako dorośli możemy czuć, że mamy pełną kontrolę nad naszymi wyborami i emocjami, wiele z tych decyzji i uczuć ma swoje korzenie w dziecięcych doświadczeniach. Psychoterapia pomaga nam odkryć te zależności i zrozumieć, dlaczego nasza przeszłość tak mocno kształtuje teraźniejszość. Pierwsze lata życia to czas, kiedy kształtują się nasze schematy emocjonalne i sposoby postrzegania świata. Relacje z opiekunami uczą nas, czym są miłość, bezpieczeństwo, a czasem lęk czy odrzucenie. Na tej podstawie tworzą się nasze wewnętrzne przekonania o sobie samych i innych ludziach, takie jak: „Czy jestem wystarczająco dobry?”, „Czy mogę ufać innym?” czy „Czy zasługuję na miłość?”. Te przekonania, często nieuświadomione, wpływają na nasze decyzje, relacje i poczucie szczęścia. To, czego doświadczyliśmy jako dzieci, często wraca w dorosłym życiu w formie nieuświadomionych wzorców zachowań. Na przykład, osoba, która dorastała w poczuciu, że musi zasłużyć na miłość rodziców, może w dorosłości podejmować ogromne wysiłki, by zadowolić innych, nawet kosztem własnych potrzeb. Z kolei ci, którzy doświadczyli odrzucenia, mogą nieświadomie wybierać relacje, w których trudno o bliskość, odtwarzając znany schemat.
Relacje z rodzicami stają się pierwszym wzorcem, według którego uczymy się budować więzi z innymi. Jeśli rodzic był obecny emocjonalnie, potrafił wspierać i regulować nasze uczucia, prawdopodobnie w dorosłości będziemy lepiej radzić sobie z bliskością i zaufaniem. Natomiast brak uwagi, krytyka lub nadopiekuńczość mogą prowadzić do trudności w budowaniu zdrowych, równorzędnych relacji. W dzieciństwie często stosujemy mechanizmy obronne, by poradzić sobie z trudnymi emocjami czy sytuacjami. Na przykład, dziecko, które doświadczało konfliktów w rodzinie, mogło nauczyć się wycofywania emocji, by uniknąć dodatkowego stresu. Te same mechanizmy, choć pomocne w przeszłości, mogą w dorosłym życiu blokować zdolność do otwartości i przeżywania uczuć w sposób konstruktywny.
Psychoterapia pozwala na odkrycie, jak nasze wczesne doświadczenia wpływają na dzisiejsze życie. W bezpiecznej przestrzeni terapeutycznej możemy przyjrzeć się naszym relacjom z bliskimi i zrozumieć, jakie wzorce się w nich powtarzają, odkryć nieświadome przekonania, które kierują naszymi decyzjami, a także przepracować bolesne emocje i konflikty, które miały swoje źródło w dzieciństwie. Choć nasze dzieciństwo ma ogromny wpływ, nie oznacza to, że jesteśmy na zawsze skazani na powtarzanie tych samych schematów. Zrozumienie swoich emocji, potrzeb i mechanizmów obronnych pozwala wprowadzić zmiany. Psychoterapia to proces, który daje szansę na budowanie bardziej świadomego i satysfakcjonującego życia. Nasze dzieciństwo to jak zapis w ścieżce dźwiękowej naszego życia – może być pełne harmonii lub zawierać nuty dysonansu. Psychoterapia pozwala na odkrycie, jak te melodie wpływają na nas dzisiaj, i daje narzędzia do stworzenia nowej, bardziej harmonijnej kompozycji. Praca z przeszłością może być trudna, ale to właśnie ona daje szansę na prawdziwą zmianę.

04/12/2024

„Ludziom potrzebna jest umiejętność radzenia sobie z tym, że te same osoby czy sytuacje mogą wywoływać różne emocje – że można równocześnie kogoś kochać i bardzo się na niego złościć, że można przeżywać trudne emocje, a mimo to być szczęśliwym. Taka postawa jest związana ze zintegrowaniem w jedną całość pozytywnych i negatywnych aspektów rzeczywistości i jest ważnym elementem zdrowego rozwoju i dojrzałości. (…) Integracja obiektu, czyli tolerancja dla sprzeczności wiąże się z tym, że dzięki niej zamiast pragnąć idealnego życia, idealnych relacji itp. człowiek może dbać o to realne życie, które ma. Może widzieć rozwój i zmianę nie w tym, że nigdy nie przydarzają mu się trudne sytuacje, ale w tym, że coraz lepiej radzi sobie z tymi, które mu się przytrafiają.”

Agnieszka Stein „Dziecko z bliska idzie w świat”
fot Annie Spratt

27/09/2024

Cisza, która rani.
Obrażanie się i nieodzywanie to często niepozorne formy agresji pasywnej, które mogą mieć ogromne konsekwencje w naszych związkach. Kiedy milczymy, nie tylko wyrażamy gniew, ale także ból i rozczarowanie, które mogą prowadzić do emocjonalnego oddalenia.
Dzieci, które doświadczają takiego milczenia ze strony rodziców, często czują się zagubione i niedoceniane. Taki ból może rzutować na ich dorosłe życie, utrudniając budowanie zdrowych relacji. Kiedy dorośli stosują milczenie jako broń, partnerzy mogą czuć się zdezorientowani i zranieni, co tylko potęguje napięcie.
Ale jest nadzieja! Kluczem do zdrowych relacji jest otwarta komunikacja. Rozmawiajmy o swoich emocjach, nawet tych trudnych. Przełamując ciszę, budujemy mosty zamiast murów.
Pamiętajmy, że mamy moc, by zmieniać nasze życie i relacje! Wybierając dialog i szczerość, tworzymy silniejsze więzi oparte na zrozumieniu i miłości. ❤️

01/08/2024

"Jeśli mam świadomość tego, że w życiu popełniłem wiele błędów i nie ustrzegłem się destrukcyjnych zachowań, mogę rozmawiać z drugim człowiekiem jak z bratem, tak samo jak ja omylnym, tak samo narażonym na potknięcia i upadki. Nie patrzę na niego z góry, nie robię mu łaski, oświecając go w kwestii jego patologicznych cech. Wspólnie przyjmujemy prawdę o ludzkiej naturze, którą dzielimy. Często jednak wolimy przypisać innym nasze problemy, po czym poddać ich miażdżącej krytyce, bo daje nam to złudzenie panowania nad swoimi własnymi kryzysami. Nie jest łatwo przyznać, że krytykujemy w innych to, czego nie akceptujemy w sobie."

Jon Frederickson “Kłamstwa którymi żyjemy. Jak zmierzyć się z prawdą, zaakceptować siebie i zmienić swoje życie”. Wydawnictwo W drodze, Poznań, 2018 s. 147
fot Austin Chan

01/08/2024

"Możemy przyjąć, że każde nasze działanie, uczucie czy myśl ma swoje korzenie w nieświadomości. Nieświadomość nie zna negacji, wątpliwości, nie ma poczucia czasu. Reprezentowane są w niej, przede wszystkim, dziecięce pragnienia, które dążą do zaspokojenia, czasem nawet wbrew rzeczywistości i logicznemu myśleniu. Posługując się metodą psychoanalityczną, możemy to, co nieświadome, uczynić świadomym. Pytanie tylko: czy warto i czemu to służy? Otóż służy temu, by ulżyć sobie w cierpieniu i pomóc w lepszym zrozumieniu siebie. Na przykład dlaczego dokonujemy wyborów, które wydają się sprzeczne z tym, czego naprawdę chcemy? Dlaczego dalej tkwimy w związkach, w których - patrząc z punktu widzenia zdrowego rozsądku - już dawno nie powinniśmy być? Dlaczego ktoś swoim sposobem postępowania odpycha od siebie najbliższych, chociaż desperacko ich potrzebuje? Dlaczego ty - psychoterapeuta - wybrałeś (aś) zawód, który polega na podglądaniu życia innych ludzi i uczestniczeniu w ich wewnętrznych dramatach?"

Agnieszka Leźnicka-Łoś, "Nauczyć się kochać. Terapia psychoanalityczna w teorii i praktyce".
fot slav Romanov