25/07/2025
Dziś słów kilka o przekonaniach , które w sobie nosimy i zasadniczo wpływają na nas ale i na innych . Czasami używa się zamiennie słowa ,, skrypty ,,. W okresie dzieciństwa przejęliśmy się od rodziców , nauczycieli , rówieśników a także otaczającego nas społeczeństwa . Mają na ogół tak postawowe znaczenie dla naszego myślenia , że w ogóle ich nie dostrzegamy , po prostu traktujemy je jako coś oczywistego i zakładamy , że odzwierciedlają rzeczywistość .
🌺Na początek krótkie ćwiczenie. Zastanów się i zapisz na kartce co spróbowałbyś, spróbowałabyś zrobić , gdybyś wiedział/a , że na pewno Ci się uda ? Przez kilka minut zastanów się poważnie i zapisz swoją odpowiedź .
Teraz zastanów się czemu tego po prostu nie zrobisz ? Wypisz wszystkie powody , które przyjdą Ci do głowy . Jeżeli napiszesz ,, bo się boję ,, to rozwiń to , co dokładnie dzieje się w Twoich myślach ? Czego się boisz ?
W trakcie wykonywania tego ćwiczenia możesz zauważyć pewne założenia , które stoją za tym , że nie podejmiesz pewnych wyzwań, decyzji , przykładem może być przekonanie
- ,, nie jestem wystarczająco mądra/mądry ,,
- ,, nigdy nic mi się nie udaje ,,
- ,, życie to ciągła walka ,,
Błędne przekonania często nakładają ograniczenia na naszą samoocenę co w konsekwencji prowadzi do tego , że nasze życie nie jest tak satysfakcjonujące jak mogłoby być . Każdy z nas ma swój własny zbiór przekonań , samo ich rozpoznanie stanowi pierwszy i najważniejszy krok na drodze do uwolnienia się od nich . Przyjrzyjmy się natomiast kilku przykładom praktycznym .
Wyobraź sobie Weronikę , która w dzieciństwie słyszała komunikaty typu :
- ,, póki jesteś w moim domu masz żyć na moich zasadach ,,
- ,, grzeczne dziewczynki się nie złoszczą ,,
- ,, nie masz prawa głosu póki mieszkasz u mnie ,,
Jak myślicie jak dziś może funkcjonować Weronika ?
🌸Autonomii nie odzyskuje się tak po prostu , gdy nagle mamy 18 lat albo gdy zamykamy za soba drzwi domu rodzinnego . Jeżeli w dzieciństwie nasze próby zabierania głosu , podejmowanie decyzji , stawianie granic było niweczone przez rodziców , to możemy mieć głęboko zakorzenioną postawę polegając na nie mówieniu o swoich potrzebach , uczuciach , nieumiejętność stawiania granic , sprzeciwiania się . Bez wątpienia to czego doświadcza się w dzieciństwie znacząco oddziałuje na obecny obraz siebie . Zastanów się jaki przekaz wyniosłeś/łaś z domu w kwestii poczucia własnej wartości ? Czy masz zbudowany fundament , w którym Twoja wartość jest niezależna od okoliczności? Czy kiedy pojawiały się błędy to czułeś /aś bezwarunkową miłość rodziców? Jest wielu dorosłych , którzy uważają , że na miłość trzeba sobie zasłużyć , że poczucie wartości jest zależne od osiągnięć , że należy starać się o aprobatę innych za wszelką cenę … jaki przekaz wobec tego owe osoby musiały dostać jako dzieci ? Prawda , której uświadomienie sobie czasami zajmuje dużo czasu jest taka , że wartość człowieka dana jest mu z natury . Masz wrodzoną wartość i godność na mocy samego faktu , że jesteś istotą ludzką .
A teraz przyjrzymy się dwóm mężczyznom . Patryk ma dziś ponad 20 lat i bardzo boi się odrzucenia przez dziewczynę , stara się robić wszystko , aby ta go nie zostawiła , czuje , że musi ciągle udowadniać swoją wartość . Robert w pracy zostaje po godzinach , aby wszystkie jego obowiązki były wykonywane idealnie , nigdy nie odmawia szefowi , każdy wie , że można na nim polegać wobec czego ma najwięcej obowiązków a on bez słowa sprzeciwu siedzi w pracy coraz dłużej . Oboje z nich jako dzieci wynieśli przekonanie , że są mało wartościowi i na miłość muszą sobie zasłużyć , że w imię bycia kochanym powinni kosztem siebie robić to , co inni uznają za słuszne .
Wiadomo , że w głębi serca każde z rodziców kocha swoje dziecko bezwarunkowo ale dziecko oprócz tego , że chce być kochane , chce też być lubiane . Czy czułaś/eś się lubianym dzieckiem ? Czy czułaś/eś , że rodzice słuchają Cię z zaciekawieniem , że spędzanie z Tobą czasu sprawia im radość ? Reakcje rodziców mają decydujący wpływ na kształtowanie poczucia wartości dzieci , warto o tym pamiętać . Jeżeli w Twoim domu przemoc i poniżanie były na porządku dziennym , to relacje przemocowe , oparte na poniżaniu możesz traktować jako normalne . Jeżeli rodzice nie zwracali uwagi na Twoje uczucia , potrzeby , możesz uznawać za naturalne relacje , w których właściwie nie istniejesz. Z kolei jeżeli rodzice wynosili Cię na piedestał w niezdrowy sposób , możesz uważać za normalne , że w relacjach to tylko Ty się liczysz i jesteś ważny/a spychając potrzeby innych daleko daleko…
Kolejnym ważnym aspektem, który ukształtował się w Twoim domu rodzinnym są Twoje przekonania na temat innych ludzi , na podstawie relacji z rodzicami tworzymy swój styl przywiązania . Jeżeli w tej pierwszej relacji nie ma poczucia bezpieczeństwa można mieć tendencję do budowania relacji na podstawie pozabezpiecznego schematu kierując się lękiem czy unikając .
Przyjrzyjmy się Marcie , która jako dziewczynka słyszała , że wszyscy mężczyźni są źli i krzywdzą , nie można nikomu ufać , bo wszyscy mają złe intencje , chyba domyślacie się jakie trudności może dziś mieć Marta ?
Zastanów się przez chwilę jak podchodzisz do swoich relacji z innymi ludźmi ? Jak to podejście wpływa na Twoje życie ? Zwróć też uwagę jak w twoim domu odnoszono się do wartości innych ludzi .
Ważnym obszarem są przekonania dotyczące ogólnego stosunku do otaczającego świata . To jako dzieci uczymy się czy świat jest przyjaznym miejscem czy raczej groźnym , nudnym i bez sensu . Jeżeli z domu wynosisz pewność , że świat jest niebezpieczny , ponury to możesz czuć się najlepiej zamykając się w domu , nie eksplorując nowych możliwości . Lękowy rodzic bardzo często wgrywa swojemu dziecku nadmierny lęk , co w dorosłym życiu nie zostaje bez konsekwencji . Rodzice mogą także przekazać przekonanie , że świat to ciekawe miejsce , pełne pięknych obrazów , możliwości . Dzieci naturalnie zachwycają się małymi rzeczami - motylkiem , listkiem a rodzice mogą wspierać te małe radości podążając za dzieckiem lub burzyć je , wysyłając sygnał , że te budzące zachwyt drobiazgi to nic szczególnego . W dorosłym życiu maleje nasza umiejętność zachwycania się a szkoda , bo za sprawą właśnie małych rzeczy życie nabiera niepowtarzalnego kolorytu .
Jak pisałam wcześniej każdy z nas ma swój własny zbiór osobistych przekonań na podstawie różnych doświadczeń , ale teraz rzecz najważniejsza !
🌼Każde Twoje przeszłe doświadczenie będzie Cię definiować i kierować Twoim życiem , tylko jeżeli na to pozwolisz . Z chwilą uświadomienia sobie tej prawidłowości zyskujesz automatycznie drugą opcję do wyboru . Możesz stawić czoło starym , nieadaptacyjnym schematom . Nawet jeśli wynosisz z domu toksyczne przekonania na temat swojej gorszości , świata , ludzi to masz dalej wpływ na to , czy je zweryfikujesz i uelastycznisz . Twój obraz siebie , świata i innych jest częścią Twojej autonomii . Masz prawo samodzielnie nadać sobie kształt . Wybór w kwestii własnej autonomii należy do Ciebie i możesz z tego prawa skorzystać lub zrezygnować , bo to Twoja decyzja . Jak pisałam we wcześniejszym poście skorzystanie z daru autonomii wiąże się z wzięciem odpowiedzialności za swoje życie , to z kolei wymaga odwagi wiadomo , pocieszające jest to , że odwaga nie jest umiejętnością z którą się rodzimy , jest to postawa , którą przyjmujemy pomimo lęku . Wzięcie odpowiedzialności za swoje życie i korzystanie z autonomii to między innymi zrozumienie , że nasze negatywne przekonania nie muszą definiować naszej przyszłości . Wzięcie odpowiedzialności oznacza gotowość do podjęcia ryzyka pamiętając , że lęk przed odpowiedzialnością jest naturalny a obawa przed porażką może paraliżować ale pomimo tego działamy , gdyż to my jesteśmy malarzami swojego obrazu .
Terapeuci poznawczo - behawioralni posługują się listą pięciu pytań , które mają służyć podważaniu błędnych przekonań :
1. Jakie są dowody na rzecz tego przekonania ? Patrząc obiektywnie na całe Twoje doświadczenie , jakie są dowody , że jest ono prawdziwe ?
2. Czy przekonanie to niezmiennie lub zawsze jest w Twoim przypadku prawdziwe?
3. Czy przekonanie to bierze pod uwagę cały obraz? Czy uwzględnia ono zarówno pozytywne jak i negatywne konsekwencje ?
4. Czy przekonanie to sprzyja Twojemu dobremu samopoczuciu i/lub równowadze umysłu ?
5. Czy samodzielnie wybrałeś to przekonanie czy też ma ono źródło w twoich doświadczeniach w rodzinie ?
🌿Pamiętaj , że zmiana przekonań to proces. Mózg lubi to, co znane – nawet jeśli to szkodliwe. Dlatego tak ważne jest powtarzanie nowego sposobu myślenia, aż stanie się bardziej automatyczny. Można np. prowadzić dziennik „zdrowych myśli” zapisując alternatywne do swoich szkodliwych przekonań myśli , zdania .
🌿Błędne przekonania lubią ciszę – rosną, gdy nie są konfrontowane. Rozmowa z kimś, kto umie słuchać i nie ocenia, może pomóc zobaczyć sprawy w innym świetle.
🌿Zastosuj technikę ,, zatrzymywania myśli ,,
Gdy złapiesz się na błędnym przekonaniu – zatrzymaj się:
STOP!
To tylko myśl.
Nie muszę za nią iść.
Nie każda myśl to prawda.
( To pomaga przerwać automatyczny bieg emocjonalno-myślowy )
🌿To co może pomagać to podejmowanie działania , lubię nazywać to eksperymentami .
Zamiast przekonywać siebie logicznie, spróbuj:
• Jeśli myślisz: „Ludzie mnie nie lubią” – zainicjuj krótką rozmowę z kimś nowym.
• Jeśli myślisz: „Nie poradzę sobie sama” – zrób coś małego samodzielnie.
👉 Eksperymenty pokazują Ci, że świat nie potwierdza Twoich obaw. Pomagają odzyskać sprawczość , co przekłada się z kolei na naszą narrację na swój temat .
I na koniec jak zawsze bądź dla siebie życzliwa/y 🙂
