29/08/2023
Temat z pogranicza marketingu i psychologii, trochę bardziej od strony psychologicznej :)
Marka osobista jest opinią innych o osobie, wyłaniającą się na podstawie jej autoprezentacji: działań, komunikacji i zachowania w różnych kontekstach. Trudno jest przetestować kogoś i zweryfikować informacje o nim, sformułować trafną opinie, znając go tylko online lub nie mając z nim za dużo kontaktu. Spostrzegając innych, ludzie porównują ich podobieństwo do osób, które znają i przyklejają im etykietkę z jaką im się kojarzą. Budowanie marki osobistej wiąże się z marketingowym pojęciem pozycjonowania, czyli działaniami mającymi na celu zajęcie miejsca w odpowiednich szufladach mentalnych naszych potencjalnych klientów, w korzystny z punktu widzenia celów biznesowych sposób.
Tymczasem w prawdziwym życiu autoprezentacja nie zachodzi wedle wytycznych strategii marketingowej. Człowiek to nie produkt, czy usługa zaprojektowane żeby spełniać oczekiwania i zaspokajać potrzeby klientów. Autoprezentacja, która jest postawą budowania marki osobistej zachodzi w zgodzie z pewnymi wyobrażeniami ja. W uproszczeniu jest balansowaniem między ja realnym, idealnym i powinnościowym - elementami osobowości, o których można dowiedzieć się więcej z prac takich psychologów jak Carla Rogers, Williama Jamesa, czy E. Tory Higgins.
👉Ja realne - to jest to jak postrzegamy siebie.
👉Ja idealne - to ja do którego aspirujemy, kim chcielibyśmy być.
👉Ja powinnościowe - ja, które spełnia pewne standardy – formalne – certyfikaty, dyplomy, lub nieformalne czyli to co uważamy, że inni oczekują od nas.
🤔Poczucie niższości – dźwignia rozwoju, czy hamulec?
Ja realne istnieje w kontekście ja idealnego i ja powinnościowego, które są odniesieniem poczucia wartości i samoakceptacji. Niedocenianie lub brak akceptacji wiąże się z poczuciem bycia niewystarczającym i mało wartościowym. Zbliżając się do ja idealnego sprzed roku, dzisiejsze ja idealne może być już gdzieś indziej. Po całym tym ciężkim wysiłku, który ktoś włożył w swój rozwój, żeby zbliżyć się do swojego ja idealnego, zamiast upragnionej nagrody, poczucia bycia dopasowanym, akceptacji, poczucia wartości, domknięcia, pojawia się pustka głodna kolejnych wyzwań. Z jednej strony jest to dźwignia rozwoju, a z drugiej hamulec autoprezentacji i korzystania ze swoich zasobów - działania tu i teraz.
🗣Wewnętrzny narrator
Osobowość i dynamika pomiędzy naszymi ja kształtuje się podczas procesu, który najintensywniej zachodzi w dzieciństwie i jest związana z doświadczaniem siebie w różnych sytuacjach oraz relacjach z osobami znaczącymi – rodzice, znajomi, nauczyciele, przełożeni. Nie zawsze jest adekwatna do tego jak postrzegają daną osobę inni, zwłaszcza jeśli doświadczyła nadmiernego uwielbienia bądź krytyki od ważnych dla siebie osób. Ich głos staje się wewnętrznym narratorem, który może nie pomagać, a przeszkadzać człowiekowi w funkcjonowaniu.
Są sytuacje kiedy ja realne, idealne i powinnościowe są bardzo od siebie oddalone co powodują, że osoba ma problem z utrzymaniem stabilnego, pozytywnego, obrazu ja, co może uniemożliwiać autentyczną i skuteczną autoprezentację i funkcjonowanie.
👽Nierealny obraz siebie
Jedną z pułapek związanych z brakiem samoakceptacji jest chęć bycia lepszym niż to jest możliwe, wyjątkowym, lepszym niż zwykły śmiertelnik, nieprzeciętnym. Wyraża się to w autoprezentacji. Tak wysoko postawiona poprzeczka sprawia, że osoba jest bardzo wyczulona na krytykę i może nadmiernie unikać sytuacji, które nie potwierdzają jej wysokiego mniemania o sobie lub mieć skłonność do umniejszania wartości innych, żeby poczuć się lepiej.
😜Bycie sobą, a spełnianie oczekiwań
Nieco podobnie jest w sytuacji gdy ktoś boi się, że nie spełni czyichś oczekiwań i obowiązujących norm. Chęć przypodobania się innym wiąże się z uczuciem bycia niewystarczającym, czyli odsuwaniem swojego ja idealnego - tego kim chce być i ja realnego - tego kim jest, w cień. Zamiast kierować się pozytywną motywacją wewnętrzną, która wiąże się z realizacją marzeń, takie osoby kierują się lękiem przed krytyką i odrzuceniem. Koncentrują się na słabościach, które ktoś może skrytykować, tak bardzo, że nie dostrzegają swoich mocnych stron, które okazały by się wartością gdyby podjęli się realizacji związanych z nimi wyzwań.
😁Lęk vs ekscytacja
Nie dość, że trudno jest tworzyć coś dobrego dla siebie i innych bazując na negatywnych emocjach, to jeszcze bardzo łatwo jest się wypalić jeśli nie realizuje się swoich ekscytujących celów, wynikających z pozytywnej motywacji wewnętrznej, która jest paliwem do działania i podejmowania nowych wyzwań.
Badania Stefano I. Di Domenico i Richard’a M. Ryan potwierdzają, że pozytywna motywacja wewnętrzna, wynikająca z działania układu nagrody, towarzyszy dążeniu do mistrzostwa i podejmowaniem nowych wyzwań. Natomiast chęć unikania kary wiąże się z unikaniem nowych, nieznanych sytuacji, które są niezbędne na drodze do rozwoju.
👁Poznawanie siebie i samoakceptacja
Często jest tak, że osoby, których dotykają trudności ze stworzeniem pozytywnego i prawdziwego obrazu siebie nie są temu winne i nie potrafią same sobie z tym poradzić. Jest to związane z różnymi sytuacjami, trudnymi relacjami których doświadczyły w ciągu życia i predyspozycjami genetycznymi.
W pewnych przypadkach potrzebna może być pomoc terapeuty i psychiatry. Terapia jest mniej dynamiczna i bardziej nastawiona na zagłębienie się w przyczyny powstania problemu niż coaching, który jest ukierunkowany na sformułowanie i realizację konkretnych, realnych, ambitnych, mierzalnych celów w określonym czasie, co czasami jest to niemożliwe. Z odpowiednim wsparciem osoby zmagające się z takimi problemami mogą stać się bardzo atrakcyjne na rynku pracy, ponieważ stają się bogatsze o zasoby radzenia sobie z trudnościami, lepsze rozumienie siebie i innych.
🥰Jak zaakceptować siebie
Strach przed porażką i krytyką dotyczy większości ludzi i może objawiać się wycofywaniem lub przyjmowaniem różnych ograniczających na dłuższą metę masek, które powodują, że autoprezentacja nie jest tak skuteczna i autentyczna jak by się chciało. W takim wypadku można popracować nad samoakceptacją poprzez:
🗂Dokumentowanie swoich sukcesów - ważne momenty, chwile szczęścia – niekoniecznie w social mediach – dla siebie. Łatwo zapomnieć o tym ile pracy włożyło się w projekt przez ostanie kilka miesięcy, zwłaszcza jeśli jego efekty są odroczone w czasie, a na horyzoncie pojawiają się nowe wyzwania. Można napisać sobie ile pracy włożyłam/-em, czego się nauczyłam/-em, jakie kompetencje zdobyłam/-em, jakie trudności udało mi się pokonać.
🧠Praktyka medytacji uważności – pomaga skoncentrować się i zwiększyć swoją samoświadomość i pogłębić doświadczanie swojego ja w różnych sytuacjach. Polega na koncertowaniu się na tu i teraz i zadawaniu sobie pytań – co widzę, co słyszę, co czuję?
❤Praktyka medytacji wdzięczności - wyrażanie wdzięczności za wszystko co w życiu posiadamy i co nam się przytrafia: rzeczy, relacje, doświadczenia. To co dostaliśmy od świata, na co nie mieliśmy wpływu, jak czas, miejsce urodzenia, rodzina, status społeczny, ludzie na naszej drodze, ale również to co udało nam się osiągnąć dzięki własnej pracy, zdolnościom, a także decyzjom, które podjęliśmy i umiejętności pokonywania problemów. Pozwala to zatrzymać się na chwilę i docenić samego siebie.
