07/11/2024
KRZTUSIEC - jest to bakteryjna choroba zakaźna, która przebiega pod postacią zapalenia oskrzeli o przewlekającym się charakterze, z ciężkimi napadami kaszlu.Typowy przebieg obejmuje:
- okres nieżytowy (1–2 tyg.): suchy kaszel, katar, stany podgorączkowe, ból gardła,
- okres napadowego kaszlu (4–6 tyg.): napady duszącego kaszlu bez nabierania powietrza (zanoszenie się), zakończonego głębokim wdechem z głośnym świstem krtaniowym przypominającym „pianie” (u dzieci, rzadziej u młodzieży i dorosłych); występują seriami. Pod koniec napadu chory odkrztusza gęstą, lepką wydzielinę (dzieci mogą ją połykać, a następnie zwymiotować). Napadom może towarzyszyć obrzęk i sinica twarzy, wybroczyny na twarzy i spojówkach; u noworodków i małych dzieci zamiast kaszlu może wystąpić bezdech, uogólnione drgawki. Napady są wyczerpujące; poza nimi stan chorego jest dość dobry. U dorosłych zwykle dominuje przewlekły, niecharakterystyczny kaszel.
- okres zdrowienia (3–4 mies.): kaszel stopniowo ustępuje, okresowo, głównie po wysiłku może się ponownie nasilić.
Do typowych powikłań należy bakteryjne zapalenie płuc zwykle wywołane przez nadkażenie pneumokokami oraz zapalenie ucha środkowego. Może również dojść do uszkodzenia płuc (niedodma, rozstrzenie oskrzeli). Najgroźniejszym powikłaniem jest krztuścowe uszkodzenie mózgu (encefalopatia), które objawia się napadami drgawek, zaburzeniami świadomości, niedowładami i uszkodzeniem nerwów czaszkowych i prowadzi do trwałego kalectwa. Im dziecko starsze i im więcej otrzymało dawek szczepionki przeciw krztuścowi, tym przebieg choroby jest łagodniejszy. Popularne przekonanie, że krztusiec to choroba wyłącznie małych dzieci jest błędne. U osób dorosłych, a zwłaszcza w starszym wieku, częstymi powikłaniami krztuśca są wywołane przez przewlekły kaszel zaburzenia snu, nietrzymanie moczu, utrata masy ciała, przepuklina pachwinowa, a rzadko nawet złamanie żeber czy krwawienia do mózgu (udar). Choroba jest bardzo męcząca i powoduje znaczne pogorszenie stanu ogólnego.
Aktualnie obserwujemy 30-krotne zwiększenie liczby zachorowań na krztusiec w porównaniu z rokiem ubiegłym. Zakażeń jest bardzo dużo i będzie więcej, dlatego warto przypominać o szczepieniach.
Szczepienie przeciwko krztuścowi dla kobiet w ciąży jest bezpłatne i wykonywane w POZ. Podanie szczepionki przeciwko krztuścowi w III trymestrze ciąży ma ochronny wpływ również na dziecko. Przeciwciała przechodzą przez łożysko i dają noworodkowi odmatczyną odporność na krztusiec.
❗️Szczepienie jest zalecane kobietom między 27. a 36. tygodniem ciąży- wykonuje się w schemacie 1-dawkowym . O kwalifikacji do szczepienia zdecyduje lekarz POZ. Jeśli ciąża będzie zagrożona przedwczesnym porodem, kobieta będzie mogła się zaszczepić już po 20. tygodniu ciąży – o tym zdecyduje lekarz, który prowadzi ciążę.
Przebieg krztuśca u noworodków i niemowląt może być bardzo ciężki. Zgodnie z polskim Programem Szczepień Ochronnych pierwszą dawkę szczepienia przeciwko krztuścowi dzieci otrzymują dopiero w 2. miesiącu życia. Dlatego tak istotne jest szczepienie kobiet w ciąży, bo to ono zapewnia dziecku bierną odporność przed krztuścem w pierwszych tygodniach życia.
Szczepienie przeciwko krztuścowi powinniśmy powtarzać co 10 lat.