12/06/2020
Operacja łąkotki – czy na pewno jest konieczna ❓❓
Jednym z najczęstszych urazów stawu kolanowego jest uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej.
Przeanalizujmy anatomię i biomechanikę, aby zrozumieć mechanizm tego problemu 🕵️♀️
Łąkotka przyśrodkowa:
🔸 jest półksiężycem zbudowanym z tkanki włóknistej.
🔸 powiększa przyśrodkową część jamy stawowej,
🔸 odpowiada za lepszy rozkład obciążenia
🔸 dostosowuje powierzchnię stawową kłykcia przyśrodkowego udowego i piszczelowego (zwiększa kongruencję stawu).
🔸 wspomaga równomierne rozprowadzania płynu stawowego
🔸zmniejsza tarcie w stawie, odciążając chrząstkę stawową kolana.
Jest dużo sztywniejsza i mniej ruchoma, niż łąkotka boczna. Ma to związek z połączeniem łąkotki z więzadłem pobocznym piszczelowym i powięzią mięśnia półbłoniastego oraz jej ścisłym zrośnięciem na całym obwodzie z torebką stawową🧐
Biomechanicznie łąkotki muszą mieć niewielką możliwość poruszania się wewnątrz jamy stawowej (do ok. 1 cm).
Podczas ruchu zgięcia kolana, łąkotki przesuwają się do tyłu (ma to związek z działaniem więzadła podkolanowego skośnego oraz powięzi mięśnia podkolanowego) , a podczas ruchu wyprostu przesuwają się do przodu (są pociągane przez troczki rzepki i więzadło poprzeczne kolana).
Przy ruchach rotacyjnych łąkotki poruszają się zgodnie z kością udową (zostają na kości udowej) , a w stosunku do kości piszczelowej wykonują ruch odwrotnie tzn.
➡️ Przy rotacji wewnętrznej piszczeli łąkotka przyśrodkowa przesuwa się do przodu, natomiast łąkotka boczna w tył
➡️ Przy rotacji zewnętrznej piszczeli łąkotka boczna przesuwa się do przodu, natomiast łąkotka przyśrodkowa w tył
Jest to zjawisko pasywne (łąkotki są popychane przez kłykcie kości udowej) wspomagane aktywną trakcją więzadeł wieńcowych (stabilizujących łąkotki do kości piszczelowej).
Widzimy jednak, że pojawia się tu pewien konflikt biomechaniczny 🤯
Pytanie: Co w sytuacji gdy jednocześnie zegniemy i zrotujemy kolano ❓❓❗️
Niestety to właśnie najczęstsze przyczyny urazów łąkotek, a zwłaszcza łąkotki przyśrodkowej. Ulega ona uszkodzeniu podczas ruchów:
✔️ Zgięcia z rotacją wewnętrzną
✔️ Wyprostu z rotacją zewnętrzną
Te uszkodzenia występują najczęściej w sportach kontaktowych (rugby, koszykówka, piłka nożna np. przy zablokowanym wślizgu piłkarskim) 🏈
Te niefortunne połączenia ruchów mogą spowodować uszkodzenie łąkotki na jeden z 3 sposobów:
▶️ Pęknięcie podłużne (przy poważniejszym urazie nosi nazwę uszkodzenia "rączki od wiadra")
▶️ Pęknięcie poprzeczne ("papuzi dziub")
▶️ Pęknięcie horyzontalne ("flap")
Uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej może nastąpić również w wyniku zakleszczenia się łąkotki pomiędzy kość piszczelową, a strzałkową. Najczęściej dzieje się tak u osób starszych np. podczas pracy w ogrodzie w pozycji „kucnięcia”. Łąkotka jest wówczas przemieszczona maksymalnie w przód, ponieważ noga znajduje się w całkowitym zgięciu, odwiedzeniu i rotacji zewnętrznej. Jednocześnie w skurczu są mięśnie grupy kulszowo – goleniowej, w tym połączony ściśle z łąkotką przyśrodkową, mięsień półbłoniasty. Podczas próby wstania, łąkotka w wyniku pociągania przez ten mięsień, nie jest w stanie prawidłowo powrócić do pozycji i pacjent czuje wówczas silne ukłucie w kolanie 😐🦵
Pytanie numer 1 ☢️: Czy oznacza to, że jedynym sposobem leczenia jest operacja ❓
Zdecydowanie nie ❌
Postępowaniem w przypadku urazów łąkotki niemal zawsze powinno być postępowanie zachowawcze ✅
Aby to zrozumieć, musimy przeanalizować sposób zaopatrywania w krew te struktury 🤔
Łąkotki są specyficznie ukrwione . Wyróżniamy w nich 3 strefy (białą, czerwoną i pośrednią „różową”).
Ukrwiona jest 1/3 zewnętrzna łąkotki, położona najbliżej torebki stawowej (strefa czerwona). Do tego miejsca bezpośrednio dochodzą naczynia krwionośne, dostarczając substancje odżywcze oraz odprowadzając produkty przemiany materii, co jest niezbędne podczas procesu zapalnego, powstałego na skutek urazu. Nasz organizm dzięki temu połączeniu może efektywnie „sam” wyleczyć miejsce uszkodzenia 👍💪
Pytanie numer 2 ☢️: Czy to oznacza, że pozostałe części się nie leczą ❓
Nie, również ulegają procesowi samo leczenia, jednak regeneracja zachodzi tutaj wolniej.
Łąkotka od strony 1/3 wewnętrznej jest odżywiana za pomocą procesów dyfuzji i osmozy. Są to procesy biochemiczne, w wyniku których dochodzi do wymiany płynów z obszaru kości otaczających łąkotki. Substraty energetyczne dostarczane są przez szpik kostny i naczynia, które się tam znajdują. Proces ten aktywuje ruch w stawie kolanowym, który automatycznie zmienia ciśnienie w tkankach, umożliwiając lepszą wymianę płynów odżywczych i usuwanie zbędnych produktów przemiany materii ✍️
Aby te procesy działały właściwie potrzebne jest odpowiednie ciśnienie w obrębie stawu, na które składają się kości, mięśnie i pozostałe tkanki otaczające dany staw (zwłaszcza powięziowe).
Strefa pośrednia (1/3 środkowa) jest bardzo słabo unaczyniona, jednak również ten proces jest wspomagany przez mechanizm dyfuzji i osmozy.
Proces rehabilitacji obejmuje poprawę ukrwienia, poprzez pracę w obszarach zaopatrujących w krew jamę stawu kolanowego (praca w rejonie dołu podkolanowego, kanału przywodzicieli oraz trójkąta udowego). Ważna jest praca nad usunięciem nadmiernych napięci mięśniowo – powięziowych oraz profilaktyka, ponieważ pacjent musi unikać pozycji obciążających strukturę łąkotki ☝️
Takie działania najczęściej powodują, że możliwe jest uniknięcie operacji usunięcia uszkodzonego fragmentu łąkotki (co osłabia działanie łąkotki) lub „zszycia” pęknięcia, co spowoduje całkowite zaburzenie funkcji łąkotki, na skutek blizny powstałej po szyciu. Niestety z praktyki "szycie: najczęściej prowadzi to do jej ponownego uszkodzenia w ciągu od kilku miesięcy do dwóch lat (od momentu operacji) i konieczności ponownej artroskopii kolana 😕
Oczywiście każdy przypadek jest indywidualny, dlatego należy wykonać rezonans magnetyczny, celem wykluczenia uszkodzenia więzadeł i oceny rozległości uszkodzenia oraz skonsultować wynik z fizjoterapeutą i lekarzem. Istotny jest właściwy proces rehabilitacji, wspomagający proces regeneracji po urazie.
W celu dokładniejszej oceny zapraszam na konsultację fizjoterapeutyczną do przychodni na ulicy Tomasza Zana 6.
FIZJOTERAPIA Waloski Dawid
☎️ Telefon: 726-849-595
