17/09/2025
ŚRODA Z ANATOMIĄ – NERW KULSZOWY I MIĘSIEŃ GRUSZKOWATY
Dziś w cyklu „Środa z anatomią” przyjrzyjmy się nerwowi kulszowemu – największemu nerwowi naszego ciała – i temu, jak jego warianty anatomiczne mogą wpływać na ból nóg oraz rwę kulszową.
W 2023 roku naukowcy przeanalizowali 254 nerwy kulszowe u pacjentów z objawami neuropatycznymi w obrębie dolnego odcinka kręgosłupa. W badaniu wykorzystani rezonans magnetyczny nerwów (MRN), dzięki któremu mogli dokładnie zobaczyć, jak nerw kulszowy przebiega w stosunku do mięśnia gruszkowatego.
Wnioski okazały się dość ciekawe.
A) Wariacje w przebiegu nerwu są częstsze niż sądzono wcześniej.
😎 Nerw może dzielić się wcześniej niż normalnie lub przebiegać częściowo przez mięsień gruszkowaty.
C) Te warianty częściej współistnieją z nieprawidłowym sygnałem w obrazach MRI oraz z objawami klinicznymi – bólem, mrowieniem, czasem drętwieniem nóg.
Zatem nie każdy ból nóg ma swoje źródło w kręgosłupie- wcale nie tak rzadko nerw kulszowy jest „uciskany” przez sam mięsień gruszkowaty albo jego nietypowy przebieg.
Skala zjawiska w tym badaniu jest następująca:
• 64 na 254 nerwy wykazywały warianty anatomiczne.
• Warianty bilateralne – czyli po obu stronach – wystąpiły w 15 przypadkach.
• Objawy kliniczne były silniej związane ze zmiennością anatomiczną nerwu niż z typowym przebiegiem.
Wracamy do częstej konkluzji w gabinetach- czasami tradycyjne badania kręgosłupa mogą nie pokazać przyczyny bólu a winowajcą może być właśnie anatomiczna wariacja nerwu kulszowego.
W praktyce dla Nas-fizjoterapeutów oznacza to:
1. Nie ignoruj wariantów nerwu kulszowego – przy chronicznych bólach nóg warto zwrócić uwagę na mięsień gruszkowaty.
2. MRN(neurografia magnetycznego rezonansu)może być pomocna w diagnostyce trudnych przypadków rwy kulszowej.
3. Mobilizacja mięśnia gruszkowatego może przynieść ulgę u osób, które nie reagują na typową terapię kręgosłupa.
Źródło
Upadhyay Bharadwaj U. i in. (2023) „Variant Sciatic Nerve Anatomy in Relation to the Piriformis Muscle on Magnetic Resonance Neurography: A Potential Etiology for Extraspinal Sciatica.” Tomography, 9(2):475–484.
Jeśli chcesz więcej takich ciekawostek z najnowszych badań, zostaw 👍 albo udostępnij ten post – niech wiedza idzie dalej 🫡
Pozdrawiam serdecznie
Marcin Absalon
