03/09/2025
Chyba dam sobie spokój z pisaniem o autyzmie⬇️
Wiele osób w spektrum autyzmu zmaga się również z PTSD. To nie przypadek – badania wskazują, że ryzyko zespołu stresu pourazowego jest u osób autystycznych istotnie wyższe niż w populacji ogólnej (m.in. Rumball et al., 2020). Autystyczny mózg częściej doświadcza traum i mocniej je zapamiętuje.
Najczęstsze źródła:
1. Przeciążenie sensoryczne
Codzienny hałas, światła, dotyk działają jak przewlekłe stresory.
Klinicznie: flashbacki wywołane przez syrenę karetki czy jarzeniówkę.
2. Bullying i przemoc rówieśnicza
Autystyczne dzieci są 2–3 razy częściej ofiarami bullyingu (Humphrey & Symes, 2010).
Klinicznie: koszmary senne, napady paniki przy wejściu do szkoły, nawet po latach.
3. Przemoc ze strony dorosłych
„Naprawianie” zachowań, bicie, zawstydzanie.
Klinicznie: dysocjacja, trudności z ufnością wobec autorytetów.
4. Maskowanie
Długotrwałe udawanie neurotypowego.
Klinicznie: chroniczne napięcie, derealizacja, poczucie „straty tożsamości”.
5. Przemocowe terapie
Awersyjne formy ABA, zmuszanie do kontaktu wzrokowego.
Klinicznie: objawy zbliżone do traumy więziennej – flashbacki, unikanie gabinetów, somatyzacja.
6. Trudności komunikacyjne
Brak możliwości zakomunikowania bólu czy lęku → poczucie bezradności.
Klinicznie: paniczny lęk w sytuacjach, gdzie brakowało słów.
7. Wysoka wrażliwość układu nerwowego
Reakcje stresowe trwają dłużej i są intensywniejsze. To cecha neurobiologiczna, nie „słabość”.
8. Stygmatyzacja i medykalizacja
Traktowanie jako „gorszego” lub „chorego”.
Klinicznie: obniżona samoocena, intruzywne wspomnienia z gabinetów.
9. Przymusowe interwencje
Unieruchomienia, hospitalizacje, interwencje policyjne.
Klinicznie: objawy identyczne jak u ofiar przemocy fizycznej.
10. Samotność i izolacja
Brak wsparcia zwiększa ryzyko, że trauma zostanie zinternalizowana.
Trauma autystycznych osób to nie „nadwrażliwość” ani „przesada”. To realne zjawisko, potwierdzone w literaturze klinicznej. Zrozumienie tych mechanizmów jest kluczowe zarówno w diagnozie, jak i w planowaniu terapii.
Zdjęcie dzieci w zakładzie psychiatrycznym (umieszczano tam dzieci z autyzmem także) z 1982 roku.