18/05/2025
Fascynacja czy fiksacja?
🔍 Fascynacja czy fiksacja?
Co robić z wąskimi zainteresowaniami dziecka w spektrum?
Pociągi, autobusy, dinozaury, anatomia, alfabet Braille’a, tablice rejestracyjne, systemy metra, flagi państw, schody ruchome, bohaterowie Marvela —
brzmi znajomo?
Dla jednych to dziwactwa.
Dla innych — potencjał.
Jedni mówią: „Trzeba ograniczać, bo to przeszkadza w funkcjonowaniu.”
Inni: „To most do kontaktu, nauki, relacji.”
A jaka jest prawda?
Jak zwykle — niejednoznaczna, ale oparta na konkretach.
🧠 Dlaczego te zainteresowania są tak silne?
Dla wielu osób w spektrum to coś więcej niż hobby:
to sposób regulacji emocji, porządkowania świata, budowania tożsamości.
To przestrzeń, gdzie są ekspertami — i w końcu czują się kompetentni.
To coś, co nie ocenia, nie wyklucza, nie zmienia się gwałtownie.
Pociągi nie patrzą krzywo. Nie oczekują small talku. Mają rozkład jazdy i określoną trasę.
To dla wielu dzieci i dorosłych — bezpieczne miejsce w głowie.
🔄 Czy fascynacje się zmieniają?
Tak. Czasem trwają miesiącami, czasem latami.
Jedna pasja może ewoluować — od oglądania pociągów, przez rysowanie schematów, aż po programowanie symulatorów.
Zmieniają się — ale nie dlatego, że zostały zabronione.
Zmieniają się, bo dziecko dorasta, ma nowe potrzeby, nowe bodźce.
A czasem… nie zmieniają się wcale. I to też jest OK.
🚫 Co się dzieje, kiedy odbieramy dziecku jego fascynację?
Zostaje pustka.
Dla niektórych dzieci — utrata sensu, poczucia bezpieczeństwa, sposobu na regulację.
Pojawia się frustracja, złość, lęk, wycofanie, regres w innych obszarach.
Wyobraź sobie, że ktoś każe Ci przestać interesować się tym, co kochasz. Że mówi, że Twoja pasja „to przesada”, „tracisz na to czas”, „musisz się dostosować”.
Jak byś się czuł_a?
🧩 Jak pracować z fascynacjami, by wspierać rozwój?
✔️ Włączaj je do nauki. Licz pociągi, twórz mapy metra na geografii, analizuj długość wagonów w matematyce, pisz opowiadania o bohaterach Marvela.
✔️ Buduj na nich relacje. „Pokaż mi ten rysunek!”, „Co dziś nowego o dinozaurach?”, „Naucz mnie!”. Dziecko poczuje się zauważone i ważne.
✔️ Pomagaj rozszerzać temat. Od postaci z bajek → do nauki rysunku, historii kina, tworzenia komiksów.
✔️ Nie zawstydzaj. Zamiast: „Znowu o tym?”, powiedz: „Widzę, że to dla Ciebie ważne.”
✔️ Ustal ramy. Jeśli temat zaczyna wypierać inne aktywności, warto delikatnie wprowadzać zasady: „Po obiedzie możesz przez 30 minut opowiadać mi o kolejnych lokomotywach.”
💬 A jak to wygląda u Was?
U nas na początku były pociągi (wiedza tak obszerna, że każdy konduktor w czasie podróży był w szoku, a ja do tej pory pamiętam co to pantograf 😅😄), potem były militaria i wszystko, co związane z wojskiem. W sumie trwa to do teraz. Znajomość wszystkich możliwych nazw czołgów + oczywiście najdrobniejsze detale o nich, samolotów, lotniskowców, statków podwodnych, broni i całej masy innych rzeczy powiązanych z uzbrojeniem i wojskiem. No i od 3 lat doszło mega duże zainteresowanie historią Polski i świata i polityką Polski i świata. Na szczęście w klasie jest jeszcze 2 chłopców o podobnych zainteresowaniach, więc ma z kim o tym wszystkim rozmawiać. Ja już tu wymiękłam niestety. Bo o ile mogłam nauczyć się wszystkiego przy nim o pociągach, jak miał około 5 lat, to teraz obszar jego zainteresowań i różnorodność rozrosła się tak bardzo, że mama nie nadąża już od jakiegoś czasu. Od małego zawsze pracowałam z synem na jego fascynacjach, dzięki nim przerobiliśmy tak matematykę, polski, geografię, historię i inne przedmioty. Zawsze wplatałam coś, żeby temat nauki był bardziej atrakcyjny dla syna.
A z jakimi fascynacjami spotkaliście się u swoich dzieci?
Czy udało się je włączyć w edukację, relacje, rozwój?
Czy ktoś próbował je ograniczać — i z jakim skutkiem?
Podzielcie się w komentarzach — Wasze doświadczenie może być inspiracją dla innych rodziców i nauczycieli 💙
🌱 Na koniec… trochę nadziei.
Z tego, co dziś nazywamy „fiksacją”, może wyrosnąć:
inżynier kolei, architekt, twórca gier, grafik, biolog, programista.
Ale nawet jeśli nie — to zainteresowania naszych dzieci są kluczem do nich samych.
Nie są przeszkodą. Są szansą.
Potrzebują tylko jednego: zrozumienia zamiast oceniania.
🔹 Prowadzę diagnozy ADOS-2, konsultacje indywidualne i szkolenia dla rodziców i nauczycieli – również o tym, jak pracować z pasjami dzieci w spektrum.
📩 anna.m.pius@wp.pl | ☎️ 533 305 404
🌐 www.autyzmpogodzinach.pl
