Ewelina Szwaczkiewicz - psycholog, psychoterapeuta

27/10/2023

27/10/2023

Zbiórka pozwoli sfinansować szereg działań wspierających edukację w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.

29/09/2023

Bardzo chętnie wybieramy z życia części pasujące do naszej wyimaginowanej układanki, nie chcemy zaś ogarnąć jego całości, odrzucamy niewygodne fragmenty i wmawiamy sobie, że damy radę żyć poza rzeczywistością. Wydaje nam się, że uciekamy przed zewnętrznym światem, podczas gdy tylko chowamy się przed tym, co konfrontacja ze światem budzi: mianowicie wewnętrzny świat uczuć i lęków. I tak nigdy nie uda się nam uciec od tego, kim jesteśmy. Kierują nami uczucia, których sobie nie wybieramy przy. Kiedy przychodzi ból straty, doświadczamy naszej miłości do bliskich, którzy odeszli. Jeśli inni ludzie naruszają nasze granice, gniew pomaga nam się bronić. Strach sam w sobie nie jest zagrożeniem, lecz sygnałem alarmowym ostrzegający przed niebezpieczeństwami, tak zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi. Uczucia, nawet trudne, są dobre.
Dzięki nim żyjemy. Czemu więc tak wrogo odnosimy się do naszych uczuć? Odrzucamy je, myśląc: Nie chcę czuć się w ten sposób!”. Jako psychologicznie wybredni nazywamy emocje, których chcemy, pozytywnymi, a te, których sobie nie życzymy, negatywnymi. Próbujemy podzielić świat, by móc żyć w części, która nam odpowiada, i zapomnieć o tej drugiej. Łudzimy się, że wtedy osiągniemy doskonałość i niezmącony spokój, lecz w rzeczywistości pozostajemy po dawnemu podatni na wszystkie uczucia, jest w nas dobro i zło.

Jon Frederickson, Kłamstwa, którymi żyjemy

25/09/2023

25/09/2023

"Psychoterapia" – kwartalnik Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego

21/08/2023

Wielkim nieszczęściem jest sytuacja, gdy dziecko zostaje zaproszone do „wyjątkowej” relacji przez jednego z rodziców.

Taka bliskość zazwyczaj prowadzi do nadmiernej konfrontacji z uczuciami dorosłych.

Rodzic szuka u dziecka pocieszenia i zrozumienia, pragnie dzielić z nim uczucia frustracji wynikające z konfliktów małżeńskich. Dziecko nie jest w stanie poradzić sobie z takimi wyzwaniami emocjonalnymi.

Nieszczęście rodzica jest dla dziecka zawsze zbyt wielkim obciążeniem, nie może mu w żaden sposób zaradzić. Zaczyna wtedy odczuwać, że jego głównym zadaniem jest uszczęśliwić rodzica.
Ofiarowuje mu swoją obecność, wysłuchuje smutków, okazuje współczucie i zrozumienie, staje się dla rodzica rodzicem.

Dziecko zalane uczuciami rodzica nie może uciec z tej sytuacji. Przestaje więc stawiać jakiekolwiek żądania, wycofuje potrzeby i uczucia, aby dodatkowo nie obciążać rodzica.

W pewnym momencie przestaje czuć siebie i swoje potrzeby. Wypełnia się bólem, którego nie sposób udźwignąć w dziecięcym świecie, staje się wiec „dorosłym” mimo swoich kilku/kilkunastu lat.

Gdy takie dziecko nie wyraża bólu, smutku i wściekłości to, aby się ochronić, wykształca pancerz psychiczny i fizyczny nie dając innym dostępu do siebie.

Alexander Lowen - Narcyzm. Zaprzeczenie prawdziwemu Ja (tłum. Piotr Kołyszko)

19/08/2023

Ile potrafią ważyć nasze myśli? Szczególnie kiedy jesteśmy w silnej fuzji poznawczej z nimi? 🤔

Myślę, że rzeźba "The weight of thought" Thomasa Lerooya oddaje to bardzo trafnie.

19/08/2023

Do zrobienia:
odpocząć.

Odpoczywanie to trudna sztuka.
Jeżeli umiesz odpoczywać, robić nic, to wspaniale - zachęcam byś pielęgnował(a) to w sobie. 🌻
To niezwykle ważna i cenna umiejętność.

Jeżeli nie umiesz, to pewnie doskonale rozumiesz, o czym piszę.
Żyjemy w świecie, w którym często wzmacniana jest harówka.
Z niepokojem, od dawien dawna, obserwuję, jak szkoła wspiera niezdrowy perfekcjonizm.
Gratulujemy, klepiemy po ramieniu, gdy dziecko mówi nam, że wygrało 8 konkurs i zarwało 6 nockę, by się przygotować.
Mówimy: oby tak dalej, zamiast zapytać/zastanowić się :
„jak mogę ci pomoc?”/„jak mogę mu pomoc”.

Dużo umówimy o systematyczności, wytrwałości, pracowitości, a tak niewiele o przerwie, odpoczynku, przestrzeni na relaks i hobby.

Planowanie odpoczynku jest tak samo ważne, jak planowanie pracy i nauki.
Wiedza o roli balansu w naszym życiu jest kluczem do zdrowia.
I do tak pożądanej produktywności.

…bo często najbardziej produktywna rzeczą jaką możemy zrobić jest odpoczynek.

Mamy wakacje. 🙂
To dobry czas na praktykowanie rodzinnego odpoczywania, na pokazywanie wagi odpoczynku, relaksu.
To dobry czas na zatrzymanie się przy pytaniach:
jak jest u mnie z odpoczywaniem?

Co pokazuję i czego o odpoczynku uczę moje dzieci?
♡

No właśnie: jak jest u Was z odpoczywaniem?

Z ciekawością przeczytam Wasze refleksje o odpoczywaniu.

♡

19/08/2023

Prosimy o przekazanie w ankiecie Państwa pytań związanych z nowelizacją Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego. Ankieta jest anonimowa i dotyczy pytań, na które będziemy przygotowywać odpowiedzi w formie zbiorczej. Ewentualne kwestie indywidualne prosimy kierować do Stowarzyszeń, których ...

28/07/2023

Celem intensywnej krótkoterminowej psychoterapii dynamicznej, podobnie jak wszystkich terapii dynamicznych, jest uzyskanie dostępu do nieświadomych sił, które napędzają źle przystosowane zachowanie pacjenta.

Pomimo zachowania tego celu, propagowane podejście terapeutyczne stoi w sprzeczności z tradycyjną metodą psychoanalityczną.

Terapeuta aktywnie zadaje pytania pacjentowi, zachęca go do szczerej konfrontacji z dojmującymi i wywołującymi ból uczuciami, których zazwyczaj pacjent unika (...).

Interpretacja znaczenia objawów i zachowań może nastąpić dopiero wtedy, kiedy pacjent bezpośrednio przeżyje towarzyszące im uczucia, a wspomnienia które kryją się pod nimi, ujrzą światło dzienne.

Terapeuta nie musi więc zgadywać, jakie znaczenie mechanizmu obronnego lub symptomu wydaje się możliwe, ponieważ prawda emocjonalna jest jasno wyrażona (...).
Na tym etapie pacjenci często sami dokonują interpretacji.

Patricia Coughlin "Intensywna Krótkoterminowa Psychoterapia Psychodynamiczna"

28/07/2023

Innym typowym momentem, kiedy dorośli szukają terapii, jest osiągnięcie przez jedno z ich dzieci wieku, w tym oni sami przeżywali traumatyczne wydarzenie. Np. gdybym była molestowana seksualnie wieku siedmiu lat, przypuszczalnie rozwinęłabym jakieś objawy, kiedy moja córka osiągnęłaby ten sam wiek. Gdybym straciła ojca w wieku 13 lat, byłabym zagrożona jakąś psychopatologią, gdy moje dziecko stałoby się nastolatką. Reakcja ta może mieć kilka składników, w tym:
1) nieświadome ponowne przeżywanie mojej własnej traumy, pobudzone przez moją identyfikację z córką;
2) przesądny strach, że przejdzie ona przez to samo co ja oraz pragnienie odebrania jej tego bólu w magiczny sposób i przeniesienia go na siebie ;
3) nieświadoma zazdrość o to, że nie cierpi ona tak jak ja w jej wieku i związana z tym wrogość do niej, w połączeniu z oburzeniem, że nawet nie czuje ona wdzięczności za swoje szczęście lub dobrą matczyną opiekę, dzięki której nie doświadczy tego, czego ja doświadczyłam.
Ważne jest, aby terapeuci szukali tego rodzaju związków, kiedy będą się starali zrozumieć, dlaczego ktoś zgłosił się na terapię akurat teraz.

Nancy McWilliams, Opracowanie przypadku w psychoanalizie

10/06/2023

21/04/2023

21/04/2023

Zbiórka pozwoli sfinansować szereg działań wspierających edukację w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.

04/04/2023

01/04/2023

Strategie radzenia sobie z samobójstwem i samookaleczaniem w zaburzeniu osobowości typu borderline - przykład DBT (część I)

Autorzy: Paco Prada, Nader Perroud,* Eva Rüfenacht i Rosetta Nicastro

Abstrakt
Jednym z najbardziej problematycznych aspektów zaburzenia osobowości typu borderline są powtarzające się nie-samobójcze samookaleczenia (NSSI) i próby samobójcze. Zachowania te stanowią główny cel terapeutyczny i czynnik komplikujący opiekę nad klientem, zwłaszcza w kontekście ciągłości terapii. Wykazano, że terapia dialektyczno-behawioralna (DBT) jest skuteczna w redukcji objawów tego zaburzenia, a także NSSI i samobójstw. DBT jest wieloskładnikową terapią psychoterapeutyczną, dlatego istotnym jest pytanie o skuteczność jej poszczególnych składników. Badania porównujące poszczególne jej elementy (terapia indywidualna, grupowa i standardowa DBT) nie wykazały istotnych różnic między nimi, poza tendencją do lepszego utrzymywania się klientów w standardowej wersji terapii. Celem tego opracowania jest przegląd różnych komponentów DBT i ich części składowych, aby podkreślić znaczenie skupienia się na zachowaniach autodestrukcyjnych w ramach terapii jako całości. Chociaż strategie terapeutyczne mogą się różnić i być ukierunkowane bezpośrednio na samobójstwo lub NSSI, zarządzanie jakością życia i utrzymywanie się przymierza terapeutycznego (oraz przymierza interpersonalnego) jest jednakowo ważne z punktu widzenia skuteczności leczenia.

Słowa kluczowe: zaburzenie osobowości typu borderline, próby samobójcze, terapia dialektyczno-behawioralna, samookaleczenia, psychoterapia

Wprowadzenie

Zaburzenie osobowości typu borderline (BPD) jest zaburzeniem występującym u od 1 do 6% populacji (Torgersen i in., 2001; Gross i in., 2002; Lenzenweger i in., 2007). Pomimo stosunkowo korzystnej spontanicznej ewolucji - po 10 latach 80% pacjentów nie spełnia już kryteriów diagnostycznych DSM - jest ono jednak źródłem znacznego cierpienia i ograniczeń funkcjonalnych (Skodol i in., 2002; Zanarini i in., 2006; Niesten i in., 2016). Związany z tym wskaźnik samobójstw jest tragicznie wysoki i szacowany na 8-10% (Oldham, 2006). W ciągu ostatnich dwóch dekad opracowano różne terapie specjalnie dostosowane do tego zaburzenia, do których należą terapia dialektycznego zachowania (DBT), terapia oparta na mentalizacji (MBT), psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu (TFP) i dobre zarządzanie psychiatryczne (GPM) (Linehan i in., 1991; Clarkin i in., 2001; Bateman i Fonagy, 2010; Links i in., 2015). Każda z terapii opiera się na spójnym modelu teoretycznym i zapewnia interwencje psychoterapeutyczne ukierunkowane na centralne wymiary zaburzenia, które obejmują zaburzone poczucie tożsamości, intensywne i niestabilne relacje interpersonalne, rozregulowanie emocjonalne, słabą kontrolę impulsów oraz zachowania samobójcze i autodestrukcyjne (Lieb i in., 2004; Leichsenring i in., 2011).

Samookaleczenia nie-samobójcze (NSSI) i samobójstwa są głównymi celami leczenia. Są one związane z wysokim wskaźnikiem korzystania z pomocy medycznej w nagłych wypadkach, leczenia szpitalnego i leczenia ambulatoryjnego (Crowell i in., 2009). W przeszłości samookaleczenia były postrzegane jako odpowiednik samobójstwa, ale klinicyści stopniowo zaczęli nakreślać celowe różnice między tymi zachowaniami, aby zapewnić specyficzne reagowanie terapeutyczne (Linehan i in., 1991).
Od 17 do 80% klientów z BPD jest skłonnych do powtarzających się NSSI (najczęstsze są samookaleczenia poprzez cięcie lub przypalanie), a w tej samej populacji próby samobójcze wahają się od 46 do 92% (Zanarini i in., 2008). NSSI występuje częściej u nastolatków i młodych dorosłych, wiąże się z szeregiem problemów psychospołecznych i uważa się, że jest transdiagnostycznym przejawem wynikającym z podstawowej podatności na zranienie, nieodłącznie związanej z psychopatologią (Crowell i in., 2009; Selby i in., 2015). NSSI różni się od samobójstwa tym, że nie jest związane z inklinacjami samobójczymi: ponadto strategie wdrażane w przypadku zachowań mających na celu regulację negatywnych emocji różnią się od tych stosowanych w zarządzaniu zachowaniami mającymi na celu spowodowanie śmierci (Crowell i Kaufman, 2016). W przeciwieństwie do samobójstwa, NSSI ma natychmiastowy i krótkotrwały wpływ, a także musi być przeprowadzane wielokrotnie, aby przynieść pożądany rezultat (Shaffer i Jacobson, 2009). Ponadto pacjenci skłonni do NSSI zazwyczaj uciekają się do innych metod podczas próby samobójczej, co sugeruje, że samobójstwo nie jest ostrą przejawem NSSI, a NSSI nie jest równoznaczne z nieudanym samobójstwem (Stanley i in., 2001). Jednak NSSI i samobójstwo łączy złożona relacja i często trudno jest dokonać wyraźnego rozróżnienia między obiema kategoriami. Dlatego osoby nie zawsze pasują do jednej lub drugiej kategorii. Ponadto niektórzy klienci, których intencja śmierci jest umiarkowana, używają środków wysoce letalnych i odwrotnie osoby, które zgłaszają wysoce intensywne impulsy samobójcze, używają środków nieletalnych (Crowell i Kaufman, 2016). Obecność NSSI jest najsilniejszym predyktorem przyszłych prób samobójczych. Rzeczywiście, jedno z badań wykazało, że 70% nastolatków z NSSI zgłasza próbę samobójczą w ciągu swojego życia (Nock i in., 2006). Ten tragiczny związek potwierdzają dalsze dowody, ponieważ 1,8% pacjentów z NSSI popełnia samobójstwo w ciągu 1 roku od zdarzenia (Owens i in., 2002), a do 8,5% popełnia samobójstwo w ciągu 22 lat (Jenkins i in., 2002). Wreszcie wydaje się, że NSSI ma pewne znaczenie ochronne, o ile zapewnia ulgę w cierpieniu psychicznym podczas epizodów dysocjacyjnych (jako strategia radzenia sobie) (Kliem i in., 2010).

Kilka opracowań teoretycznych badało przejście od ideacji samobójczej do samobójstwa. Te "teorie od ideacji do działania", takie jak interpersonalna teoria samobójstwa (IPTS) autorstwa Joinera i teoria trzech kroków (3ST) autorstwa Klonsky'ego, podkreślają rolę bólu, beznadziejności i postrzeganego rozłączenia interpersonalnego w pojawieniu się idei samobójczych. Osoby, które popełniają samobójstwo, różnią się od tych, które tylko dopuszczają myśli samobójcze, zdolnością do popełnienia samobójstwa. W szczególności zdolność ta jest nabywana poprzez traumatyczne doświadczenia życiowe i NSSI (Klonsky i in., 2018).

Badania wskazują, że skuteczność interwencji terapeutycznych zwiększa się, gdy NSSI i samobójstwo są rozpatrywane globalnie, a efekt terapii wydaje się silniejszy w przypadku NSSI (Ougrin i in., 2015).

Wykazano, że terapia dialektyczno-behawioralna ma statystycznie istotny wpływ na redukcję objawów zaburzeń osobowości (Kliem i in., 2010; Cristea i in., 2017). W przypadku NSSI liczba potrzebna do leczenia wynosząca 14, aby zapobiec 1 incydentowi, jest lepsza niż w przypadku innych interwencji medycznych (Ougrin et al., 2015). Klienci otrzymujący leczenie psychoterapeutyczne rzadziej podejmują próby samobójcze niż kliencie otrzymujący standardowe leczenie (TAU), w szczególności w przypadku osób cierpiących na BPD (Calati i Courtet, 2016).

Terapia dialektyczno-behawioralna jest ustrukturyzowaną terapią poznawczo-behawioralną początkowo zaprojektowaną do leczenia chronicznie samobójczych klientów cierpiących na BPD. Opiera się ona na biospołecznej teorii dysregulacji emocji. Mówiąc prościej, wszechobecna dysregulacja emocji w BPD jest konsekwencją powtarzających się w trakcie rozwoju dziecka transakcji pomiędzy biologicznymi słabościami a unieważniającym środowiskiem. Termin "dialektyczny" odnosi się do filozofii określającej naturę rzeczywistości oraz do perswazyjnego dialogu i relacji. Dialektyka leży u podstaw terapii, począwszy od samej konceptualizacji dysregulacji emocjonalnej, aż do wdrożenia podstawowych strategii DBT. Na przykład, równowaga pomiędzy akceptacją a zmianą jest kluczowa w DBT. Strategie podstawowe obejmują interwencje zorientowane na zmianę, takie jak zarządzanie uwarunkowaniami czy restrukturyzacja poznawcza oraz interwencje zorientowane na akceptację, w tym praktykę uważności. Umiejętności te są wdrażane w ciągłym dążeniu do osiągnięcia dialektycznej równowagi pomiędzy akceptacją rzeczywistości taką, jaka jest, a zmianą zachowań, które wymagają zmiany. Opisane tu cztery tryby leczenia w ramach standardowej DBT to: terapia indywidualna, grupowy trening umiejętności, coaching telefoniczny oraz zespół konsultacyjny z terapeutą. Każdy z nich odgrywa rolę w realizacji głównych funkcji terapii (Linehan i in., 1991, 2015), którymi są: (1) Poprawa umiejętności klienta, (2) rozszerzenie tych umiejętności na środowisko, (3) zwiększenie i utrzymanie motywacji klienta do zmiany, (4) zwiększenie motywacji i umiejętności terapeuty oraz (5) strukturyzacja środowiska w celu optymalizacji realizacji terapii.

Chociaż leczenie NSSI zajmuje priorytetowe miejsce w hierarchii celów terapeutycznych, nie jest wprost wymieniane jako jedna z głównych funkcji terapii. Postuluje się, że zachowania te ulegają redukcji lub eliminacji w wyniku działania szeregu czynników, takich jak nabywanie umiejętności w różnych obszarach, akceptacja trudności życiowych. W DBT zachowania NSSI i samobójcze są postrzegane jako reakcje na trudne do zniesienia cierpienie emocjonalne i choć mogą być dysfunkcjonalne, są bardzo skutecznymi strategiami regulacji emocji. Istotnie, radykalnie zmniejszają intensywność emocji i natychmiastowo uwalniają od nasilonego cierpienia. Poza tym mogą generować konsekwencje społeczne, takie jak uzyskanie większej obecności i pomocy ze strony otoczenia lub uzasadnienie przyjęcia do szpitala. DBT ma na celu zmianę dysfunkcjonalnych wzorców w zakresie regulacji emocji, kontroli impulsów, tożsamości i relacji interpersonalnych, aby skonstruować życie warte przeżycia. Klienci z dysregulacją emocjonalną są zachęcani do zmiany swoich nieadaptacyjnych strategii rozwiązywania problemów poprzez uczenie się umiejętności znoszenia dystresu za pomocą bardziej efektywnych i adaptacyjnych środków. Proponowane są cztery moduły umiejętności: uważność, tolerancja dystresu, skuteczność interpersonalna i regulacja emocji.

Źródło: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6304419/