06/01/2025
Dziś kilka słów o architektonicznym 8. cudzie świata.
Fundamentem kolumn na których spoczywa nasz tułów są stopy. Polegamy na nich każdego dnia. Noszą one nie tylko ciężar naszego ciała, ale przede wszystkim bagaż doświadczeń całego życia. Dzięki zwiększającemu się dostępowi do informacji jesteśmy coraz bardziej świadomi tego, jak codzienne funkcjonowanie wpływa na obciążenia, którym poddawany jest nasz organizm. Mimo rosnącej świadomości na temat własnego zdrowia, powiązania między dobrą kondycją stóp a sprawnością całego ciała są dla wielu ludzi jeszcze obce.
Silne stopy, gotowe przyjąć obciążenie, zapewniają prawidłową reakcję kończyny dolnej podczas kontaktu z podłożem. Pozycja stojąca zawdzięcza im odpowiednią płaszczyznę podparcia. Podczas chodu mięśnie stopy powinny gwarantować stabilność (kontakt pięty z podłożem, wybicie) oraz mobilność (przetaczanie stopy). To tutaj dochodzi do interakcji między siłą grawitacji, pędu ciała i siłami reakcji podłoża. To właśnie między innymi kondycja naszych stóp decyduje o tym, jak będzie wyglądał krok, jak podczas chodu zachowa się nasze ciało i przede wszystkim czy ruch ten będzie wpływał prozdrowotnie czy przeciążająco.
Wszechstronność funkcji pełnionych przez naszych cichych bohaterów nie byłaby możliwa gdyby nie ich imponująca architektura. Biomechanika stopy kształtowała się wraz z rozwojem ludzkości w odpowiedzi na zwiększające się wymagania przenoszenia ciężaru oraz opanowywanie określonych sposobów lokomocji takich jak chód dwunożny czy bieganie. Struktury pasywne (rozcięgno podeszwowe, więzadła) oraz aktywne (mięśnie stabilizujące, mięśnie globalne) wspierają szkielet kostno-stawowy łuków stopy. Dodatkowo stymulacja receptorów w powięzi podeszwowej, torebkach stawowych, więzadłach, mięśniach i ścięgnach umożliwia koordynację pracy powyższych elementów. Natomiast prawidłowa przestrzenna orientacja kości stopy zapewnia optymalne wykorzystywanie swoich funkcji przez mięśnie. Kiedy układ pasywny lub aktywny nie działają prawidłowo, nasz fundament staje się niestabilny i podatny na nieprawidłowe wzorce ruchu.
𝗢 𝗿𝗼𝗹𝗶 𝗽𝗼𝘄𝗶𝗲̨𝘇𝗶
Powięź to wszechobecna w naszym ciele łącznotkankowa sieć, której funkcją jest między innymi kontrola pracy mięśni. Dzięki obecności powięzi, struktury mięśniowo -powięziowe, zapewniają ciągłość przekazywania sił w obrębie ciała. Podczas ruchu napięcie rozchodzi się po całym układzie rozkładając pracę na wiele mięśni połączonych ze sobą powięzią.
Przestrzenna orientacja stawów i zachowanie tkanki mięśniowo - powięziowej determinują się nawzajem. Podczas kontaktu pięty z podłożem wyhamowanie ruchu przez podłoże powoduje "składanie się" stawów kończyny dolnej. To z kolei pociąga za sobą zmiany napięcia tkanki powięziowej. Dzięki nieprzerwanej strukturze powięzi zmiany napięcia rozprzestrzeniają się dalej prowadząc do kolejnych zsynchronizowanych ze sobą w czasie i przestrzeni reakcji stawowych.
𝗗𝗹𝗮𝗰𝘇𝗲𝗴𝗼 𝘀𝗶𝗹𝗻𝗲 𝘀𝘁𝗼𝗽𝘆 𝘀𝗮̨ 𝘁𝗮𝗸 𝘄𝗮𝘇̇𝗻𝗲?
Dzięki aktywności mięśniowej na poziomie stopy działamy zabezpieczająco w pierwszym punkcie linii napięć idących przez kończynę dolną, po resztę ciała. Działa to także w drugą stronę. Stabilna postawa ciała pozwala na odpowiedni rozkład sił w obrębie stopy.
Prawidłowa praca całego łańcucha stawów i mięśni pozwala na rozproszenie energii pochodzącej z uderzenia pięty o podłoże. Podczas chodu małe korekcje na poziomie każdego ze stawów kończyny dolnej, potem miednicy i kręgosłupa, gwarantują na przykład amortyzację wstrząsów zanim te obejmą poziom głowy (wyobraź sobie, że bez tego przy każdym kroku Twoja głowa drżała by w takt kroków). Zakłócenia w zakresie wymiany informacji między tkankami lub w ogóle brak jej generowania uniemożliwia nam osiąganie celów ruchowych bez kosztów w postaci przeciążeń czy urazów. Taki stan rzeczy jest dużym ryzykiem dla Twojego aparatu ruchu podczas chodzenia, biegania, prac wymagających zmian pozycji czy uprawiania sportu. To prosty przepis na urazy! Nieprawidłowa praca stawów w obrębie kończyny dolnej może prowadzić do upadków, częstych skręceń stawów kończyny dolnej, chodu o zmniejszonej efektywności energetycznej, dysfunkcji typu metatrasalgia, ostroga piętowa czy paluch koślawy (hallux valgus).
Tutaj wkracza fizjoterapia, dzięki której zawczasu możemy wspomóc organizm w dążeniu do równowagi napięciowej, a jeśli doszło już do pojawienia się dolegliwości bólowych - przerwać błędne koło bólowe. Celem terapii jest namierzenie słabych ogniw przez które cały układ ulega destabilizacji, a potem zadziałanie na nie tak, aby ciało zaczęło funkcjonować w zgodzie z samym sobą.
𝗣𝗼𝗺𝗼𝗰𝗻𝘆𝗺𝗶 𝘁𝗲𝗰𝗵𝗻𝗶𝗸𝗮𝗺𝗶 𝗺𝗼𝗴𝗮̨ 𝗯𝘆𝗰́:
Terapia manualna - pozwala odzyskać prawidłowe napięcie w układzie mięśniowo -powięziowym, koordynację nerwowo-mięśniową i umożliwia rozpoczęcie ćwiczeń bez bólu.
Ćwiczenia - skupiają się na poprawie siły i wytrzymałości mięśni stabilizujących ciało, poprawiają także mobilność stawów, w których doszło do ograniczenia ruchomości.
Słowem podsumowania: najważniejszym aspektem pojmowania dysfunkcji na poziomie stopy w ujęciu ciągłości tkankowej w ludzkim ciele jest to, że zaburzenia te mogą być przyczyną jak i następstwem napięć, bólu czy osłabienia siły mięśniowej w innych okolicach ciała.
