11/12/2023
Uzależnienie to nie tylko przyjmowanie substancji, ale też zależność organizmu od pewnych zachowań, tracenie od nimi kontroli. Goldberg – amerykański psychiatra – zapoczątkowani myśl nad uzależnieniem od Internetu. Jego definicja ujmuje uzależnienie od Internetu jako sytuację, która wiąże się z negatywnymi skutkami fizycznymi i psychicznymi.
Główne objawy to:
- coraz mniejszy poziom satysfakcji z tego samego czasu korzystania z sieci (coraz większa potrzeba korzystania)
- po kilku dniach bez Internetu pojawiają się lęk, obsesyjne myśli, obniżony nastrój, pobudzenie, mimowolne poruszanie palcami na wzór klikania na klawiaturze
- nieudane próby przestania korzystania z Internetu
- zaburzenia w sferze społecznej, zawodowej
- niemożność przerwania korzystania z sieci mimo świadomości konsekwencji
Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne wyodrębniło m.in. takie kryteria diagnostyczne uzależnienia od Internetu:
- poczucie nadmiernego zaabsorbowania Internetem, myślenie o aktywności internetowej również poza siecią
- doznawanie potrzeby zwiększania ilości czasu spędzonego w Internecie, aby uzyskać taką samą satysfakcję; można to przypisać wzrostowi tolerancji
- niezdolność kontrolowania czasu spędzanego w Internecie
- traktowanie Internetu jako sposobu ucieczki od własnych problemów lub poprawy samopoczucia psychicznego, zniwelowania poczucia beznadziejności, winy, lęku i depresji
- okłamywanie członków rodziny
- narażanie na straty relacji w pracy, kariery, zaniedbywanie nauki
- pojawienie się zespołu abstynencyjnego po zaprzestaniu korzystania
K. Young (2000) wymienił kilka podtypów uzależnienia od Internetu:
- cybernetyczną erotomanię (przymus oglądania stron dla pełnoletnich z treściami pornograficznymi)
- cybernetyczne uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych
- kompulsja sieciowa (hazard, zakupy, transakcje)
- uzależnienie od komputera (głównie gry komputerowe)
- przymus pobierania informacji (strony internetowe i wyszukiwarki danych)
Leczenie wiąże się z analizą całej postaci osoby uzależnionej. Badania sugerują, że najlepszą formą terapii jest terapia behawioralno-kognitywna. Pomaga zidentyfikować problem i wypracować nowe umiejętności radzenia sobie nie tylko z samym uzależnieniem, ale również z emocjami, uczuciami, które mogą być rekompensowane nadużywanie Internetu.
Wymienia się techniki:
- organizowanie odmiennych aktywności
- wymienienie celów życiowych
- ograniczenie uzależniających aplikacji
- włączanie w terapię grupową i rodzinną
- przypominające karteczki (wymienienie problemów i źródeł uzależnienia i korzyści ograniczenia)
Badania wskazują, że na uzależnienie bardziej podatne są osoby introwertyczne, lubiące spędzać czas w domu samotnie lub w niewielkim gronie sprawdzonych przyjaciół, neurotyczne, osoby odczuwające wiele lęku, żalu, smutku, poczucia krzywdy, nieśmiałe, o niskiej samoocenie i niskim poczuciu sprawstwa, nieumiejące radzić sobie ze stresem, cierpiące z powodu wykluczenia przez rówieśników
Bibliografia
Jakubik., A. (2002). Zespół uzależnienia od Internetu. Studia Psychologica, nr 3, 133-142.
Panasiuk, B., Panasiuk K. (2017). Uzależnienie od komputera i Internetu – wybrane problemy. Colloquium WNHIS, 1, 59-84.
Wołpiuk-Ochocińska, A. (2006). Uzależnienie od Internetu-przybliżenie zjawiska. Studia z psychologii w KUL, 99-119.
