Pryzmat

22/05/2024

Do niedawna sądziliśmy, że agresja jest nabyta, pojawia się najczęściej w okolicy 11.-14. roku życia. Czyli zakładaliśmy, że wskutek splotu różnych okoliczności życiowych oraz własnego temperamentalnego wyposażenia człowiek w pewnym momencie swojego życia „staje się” agresywny. Od pewnego czasu, analizując wyniki badań i obserwacji procesu rozwojowego człowieka, klinicyści skłaniają się ku przyjęciu nieco innej perspektywy. W swojej logice jest ona odwrotna od poprzedniej – zakłada, że człowiek nie tyle w procesie rozwoju uczy się agresji, ile raczej jest w stanie się jej oduczyć lub nie. Jeśli obserwujemy uważnie małe (roczne, dwuletnie) dzieci, zauważamy, że dysponują one wachlarzem zachowań agresywnych – szarpią, gryzą, rzucają, popychają i tak dalej. Dotyczy to większości dzieci w tym wieku. Zachowania te są na tym etapie rozwoju bardzo skuteczne i adaptacyjne – po pierwsze zwiększają szanse na biologiczne przetrwanie, po drugie świetnie pełnią swoją funkcję komunikacyjną (jeśli słabo werbalizujemy, stanowcze robienie różnych rzeczy wydaje się strategią ze wszystkich miar słuszną.

Anna Król-Kuczkowska „Wstyd, mentalizacja i agresja” w „Agresja - perspektywa psychoterapeutów”
Fot. Allen Taylor on Unsplash

20/05/2024

Jeśliby założyć, że każdy w nas ma w sobie, metaforycznie mówiąc, dziecko, dorosłego i rodzica, to poczucie winy często pojawia się pod wpływem głosu tego ostatniego. To głos, który mówi, co dobre, a co złe. Jest pełen dezaprobaty, kiedy nabroimy albo pomyślimy coś niecnego. Nie musi być głośny ani dewastujący, wystarczy, że tak sobie szemrze: „Tego nie rób”, „Wstydź się”. Ten głos w zdrowych proporcjach jest potrzebny. Ale są ludzie, którzy go nie słyszą.
I robią to na różne sposoby. Na przykład racjonalizują: „Nie można było inaczej”. Albo dysocjują: „To nie ja”. Ludzie potrafią się tak rozszczepić, że ciemna strona ich duszy realizuje jakiś haniebny czyn, a im się wydaje, że to z nimi nie ma nic wspólnego.
Dziecko czasami na pytanie: „Dlaczego wylałeś zupę?”, odpowiada: „Bo mnie diabeł podkusił”. Dorosły też potrafi powiedzieć: „Coś mnie tak porwało!”. Skoro go porwało, to przecież nie jego wina. Można także zwalić na kogoś. Albo zapomnieć. Pójść w sublimację.

Bogdan de Barbaro w książce Agnieszki Jucewicz „Czując. Rozmowy o emocjach”
Fot. Ahmad Odeh on Unsplash

18/05/2024

Mnie się podoba takie rozumienie: związek składa się z trzech elementów- z wymiaru erotycznego, z bliskości uczuciowej i z przyjaźni. Za grekami: eros-amor-agape. Te trzy elementy w różnych etapach związku występują z różną intensywnością. Eros na początku swoją siłą buduje, zbliża, idealizuje wybraną osobę. Bliskość uczuciowa, więź emocjonalna, radość ze wspólnego patrzenia na świat to będzie owa miłość, amor. A z latami, wraz z pogłębianiem związku, wzmacniać będzie się agape, czyli przyjaźń.

I jak tu się dogadać- Bogdan de Berbaro
Fot. gaspar zaldo on Unsplash

10/05/2024

Doświadczenie troskliwego i myślącego dorosłego, który zmaga się ze zrozumieniem dziecięcych komunikatów, sprawia, że zaczyna on stopniowo przyjmować i internalizować model oparty na namyśle, uwadze i ciekawości. A to z kolei pomaga dziecku w mówieniu o swoich odczuciach i w symbolicznym odgrywaniu w zabawie lęków i tego, co zaprząta jego umysł, co ułatwia jego emocjonalny, poznawczy i społeczny rozwój.

Co się dzieje z tym dzieckiem? Interwencje psychoanalityczne w pracy z rodzinami z małymi dziećmi. - Red. Louise Emanuel i Elisabeth Bradley (Oficyna Wydawnicza Fundament)

fot. by Picsea on Unsplash

08/05/2024

Czasami, pomimo adekwatnej troski i prób pomieszczania niemowlęcia, jego przytłaczające stany emocjonalne są nie do ogarnięcia przez opiekuna, który nie może ich przetworzyć. Taki brak dopasowania we wczesnej relacji rodzice-dziecko jest połączony nie tylko z jakością opieki rodzicielskiej, ale również z temperamentem niemowlęcia i jego możliwością reagowania w żywy sposób na związek z rodzicami…

Co się dzieje z tym dzieckiem? Interwencje psychoanalityczne w pracy z rodzinami z małymi dziećmi. - Red. Louise Emanuel i Elisabeth Bradley (Oficyna Wydawnicza Fundament)
fot. Valeria Zoncoll on Unsplash

06/05/2024

Tak, jak rozpoznajemy „niemowlę” w dziecku, tak samo możemy rozpoznać „dziecko” w dorosłym, obserwując wczesne uczucia rywalizacji, wykluczenia, zawiści i lęku związanego z „niewiedzą” czy poczuciem bycia „małym”. Jest to szczególnie adekwatne w sytuacji, gdy rodzice, przychodząc do poradni, często przede wszystkim „czują, że ponieśli porażkę”. Zdarza się, że to uczucie wzmacnia w nich perspektywa własnych rodziców (to, jak rodzice widzieli ich jako dzieci).

Co się dzieje z tym dzieckiem? - red. L. Emanuel i E. Bradley (Oficyna Wydawnicza Fundament)
fot. Polina Kuzovkova on Unsplash

02/05/2024