09/02/2025
Agnieszka Jucewicz: Ma pan kontakt z młodzieżą. Co pan myśli o ich wolności?
Prof. Andrzej Leder: Myślę, że jest im z tym bardzo trudno. I że są dość osamotnieni. A jak ktoś jest zbyt wcześnie osamotniony, to nie bardzo wie, jak ma budować tę wewnętrzną wolność.
AJ: : W jakim sensie – osamotnieni?
AL: Dosłownie. Często czują się przedwcześnie pozostawieni sami sobie. Owszem, są kontrolowani przez rodziców, ale system kontroli to nie system wsparcia i w żaden sposób nie buduje wewnętrznej wolności. Jeszcze raz: przestrzeń wewnętrznej wolności buduje to, że się z kimś myśli, przeżywa, mówi się do kogoś, kto słucha… Te dzieci, i teraz głównie myślę o dzieciach klasy średniej, spędzają dużo czasu w szkole, potem są na zajęciach jednych, drugich, rodzice są w ich życiu stosunkowo mało obecni. A tym, co formatuje ich pragnienia, marzenia i zachowania, jest przede wszystkim świat z ekranów, który opowiada im te wszystkie zestandaryzowane, zalgorytmizowane historie – masz mieć taki wygląd, takie cycki, takie mięśnie, takich znajomych, takie zainteresowania. To niesłychanie ogranicza. Nie mówiąc już o tym, że dzieci siebie nawzajem skutecznie inwigilują i pilnują, na ile te „standardy" są wdrażane. Ale część mimo wszystko sobie z tym radzi, i to jest zachwycające.
fragment rozmowy dla Newsweek Polska
fot Inna Gurina
