21/07/2025
Diagnoza logopedyczna dziecka w wieku przedszkolnym – wskazówki dla początkujących logopedów
🎈Rozpoczynając pracę w zawodzie logopedy, jednym z pierwszych i najważniejszych zadań, z jakimi przyjdzie Ci się zmierzyć, jest diagnoza. Przygotowaliśmy wskazówki do postępowania diagnostycznego u dzieci w wieku przedszkolnym. To kluczowy etap, który stanowi fundament do dalszej terapii. W tym artykule krok po kroku omówimy, jak przygotować i przeprowadzić skuteczną diagnozę oraz na co zwracać szczególną uwagę.
1. Dlaczego diagnoza logopedyczna jest tak ważna?
👄Diagnoza to nie tylko rozpoznanie problemów artykulacyjnych – to kompleksowe spojrzenie na rozwój mowy dziecka, uwzględniające aspekty anatomiczne, neurologiczne, słuchowe, poznawcze i społeczne. Tylko dobrze postawiona diagnoza umożliwia dobranie skutecznych metod terapeutycznych.
2. Przygotowanie do diagnozy
👨👩👧Zebranie wywiadu
Rozpocznij od dokładnego wywiadu z rodzicami lub opiekunami dziecka. Zwróć uwagę na:
• przebieg ciąży i porodu,
• rozwój psychoruchowy (kiedy dziecko zaczęło siadać, chodzić, mówić),
• choroby, infekcje, problemy neurologiczne,
• funkcjonowanie w grupie rówieśniczej,
• sposób karmienia i obecność nawyków oralnych (ssanie kciuka, smoczek).
➡️Dobrym pomysłem jest przygotowanie formularza wywiadu, który ułatwi Ci systematyczne zbieranie informacji.
3. Obserwacja dziecka👩👦
Już pierwsze chwile kontaktu z dzieckiem mogą wiele powiedzieć:
• Czy dziecko nawiązuje kontakt wzrokowy?
• Czy reaguje na imię?
• Jakie jest jego zachowanie – lękliwe, nadaktywne, spokojne?
• Czy mówi spontanicznie, czy trzeba je zachęcać?
Warto zapisać swoje pierwsze wrażenia, by później skonfrontować je z wynikami szczegółowych badań.
4. Badanie logopedyczne – główne etapy🤔
👅Ocena narządów artykulacyjnych
• Oględziny sprawności całego kompleksu orofacjalnego oraz zakresu ruchomości
• Sprawdzenie budowy: wędzidełek jamy ustnej, podniebienia, przegrody nosa itd.
👂Ocena słuchu fonemowego i percepcji słuchowej
• Czy dziecko rozróżnia podobne głoski? (np. s – sz, k – t)
• Czy potrafi wskazać różnice w wyrazach podobnie brzmiących?
🗣Ocena mowy spontanicznej i nazywania
• Rozmowa swobodna – pozwala ocenić zasób słownictwa, płynność wypowiedzi, gramatykę.
• Opisywanie obrazków – sprawdza umiejętność budowania wypowiedzi.
👄Artykulacja głosek
• Sprawdź, które głoski dziecko realizuje prawidłowo, a które są zniekształcone, opuszczane lub zamieniane.
• Użyj znanych testów artykulacyjnych (np. „Logopedyczny test dla dzieci i młodzieży" Iwona Michalak- Widera, "Sprawdźjak mówię" dr Elżbieta Stecko ).
👍Ocena rozwoju językowego
• Czy dziecko buduje zdania?
• Czy używa odmiany przez przypadki i czasy?
• Jakie są relacje między jego wiekiem a poziomem rozwoju językowego?
5. Podsumowanie diagnozy📊
Po zakończonym badaniu opracuj diagnozę w formie pisemnej. Powinna ona zawierać:
• opis przeprowadzonych badań,
• stwierdzone trudności i ich możliwe przyczyny,
• wstępną prognozę i rekomendacje dotyczące terapii.
Pamiętaj, by diagnoza była czytelna i zrozumiała również dla rodziców, nie tylko dla specjalistów.
6. Wskazówki praktyczne👈
• Zachowaj elastyczność – nie każde dziecko współpracuje tak samo. Bądź gotowy na modyfikację planu diagnozy.
• Buduj relację z dzieckiem – dobra atmosfera podczas badania to połowa sukcesu.
• Dokumentuj wszystko – nawet pozornie błahe obserwacje mogą mieć znaczenie diagnostyczne.
• Nie bój się konsultacji – jeśli masz wątpliwości, skonsultuj się z bardziej doświadczonym logopedą lub neurologopedą.
🫡Diagnoza logopedyczna to niezwykle ważny moment w całym procesie terapeutycznym. Pozwala określić najbliższe cele, być może na jej podstawie poszerzyć diagnostykę o konsultacje innych specjalistów. Im lepiej będzie przeprowadzona, tym skuteczniejsza będzie terapia. To też ogrom wiedzy dla rodzica o jego dziecku. Najważniejsze, by pozostać uważnym, cierpliwym i otwartym na rozwój.