27/11/2024
Jak reagować na trudne zachowania dziecka?
Zapraszam do lektury. ⬇️
Każdy z nas, rodzic, nauczyciel, terapeuta napotyka czasem trudne momenty w relacji z dzieckiem. Krzyki, bicie, niemożność uspokojenia się, są dla nas wyzwaniem, powodują uczucie bezradności, ale jednocześnie stanowią sygnał, że dziecko zmaga się z silnymi emocjami lub niezaspokojonymi potrzebami, są zatem wskazówką.
Jak reagować?
Pamiętaj, że każde zachowanie to komunikat – po pierwsze spróbuj go zrozumieć.
Zachowanie dziecka nie jest przypadkowe – wynika z próby wyrażenia potrzeb, emocji lub próby radzenia sobie z trudnościami.
Krzyk może zatem oznaczać frustrację, brak poczucia wpływu na daną sytuację lub po prostu zmęczenie.
Bicie może być sygnałem przeciążenia czy nieumiejętności wyrażenia złości w inny sposób.
Trudności z uspokojeniem się często wskazują na przeciążenie sensoryczne lub/i emocjonalne.
Dlatego zamiast pytać: Dlaczego dziecko zachowuje się w taki sposób?”, zapytaj: "Co to zachowanie mówi o jego potrzebach?"
Akceptuj emocje, nie akceptuj agresji.
W trudnych chwilach dziecko potrzebuje dorosłego, który zachowa spokój i nie odrzuci jego emocji. Dlatego najpierw należy pomóc dziecku w regulacji emocji, a potem wspólnie zastanówcie się nad sytuacją.
Co możesz zatem zrobić?
Nazwij emocje dziecka: Powiedz „Wygląda na to, że jesteś zły, bo coś cię zdenerwowało”
Oddziel emocje od zachowania: „Złość jest w porządku, ale nie zgadzam się na bicie”.
Pozwól wyrazić dziecku emocje w bezpieczny sposób: możesz zaproponować rysowanie, mocne przytulanie poduszki, głębokie oddychanie. Czasami wystarczy po prostu być przy dziecku.
Pamiętaj, że dziecko uczy się regulacji emocji od ciebie – bądź zatem jego przewodnikiem.
Kluczem do pracy z trudnymi zachowaniami dziecka jest rozpoznanie jego indywidualnych potrzeb.
Musisz zadać sobie pytanie: „Czy dziecko ma niezaspokojone potrzeby fizyczne np. głód, zmęczenie, przestymulowanie?
Zastanów się nad potrzebami emocjonalnymi: Czy dziecko czuje się niezrozumiane, odrzucone lub bezsilne?
Rozmawiaj z dzieckiem: „Widzę, że coś jest dla ciebie trudne. Możemy o tym porozmawiać?”
Buduj umiejętności.
Każde trudne zachowanie to sygnał, że dziecko musi się czegoś nauczyć. Zamiast karania, skup się na wspólnym poszukiwaniu rozwiązań.
- Przedstaw problem jako wyzwanie do opanowania nowej umiejętności np. „Widzisz, złość to trudna emocja. Nauczymy się, co robić, gdy się pojawia”.
- Zaproś dziecko do współpracy. Zamiast narzucać rozwiązanie, pytaj np. „Jak myślisz, co mogłoby pomóc, kiedy się zdenerwujesz?”
Doceniaj każdy postęp: Chwal za zaangażowanie i wysiłek, które dziecko podejmuje, a nie za efekty np. „Dziś świetnie poradziłeś sobie z oddychaniem, gdy się zdenerwowałeś”.
Zasoby dziecka i rodzica.
Zarówno dziecko, jak i rodzic mają swoje mocne strony, które mogą pomóc w trudnych sytuacjach.
Dla dziecka:
- Wskazuj zasoby: np. „Wiem, że umiesz świetnie się uspokoić, bo już to robiliśmy”.
- Podkreślaj pozytywne cechy np. „Jesteś bardzo odważny, bo powiedziałeś mi, co cię zdenerwowało”.
Dla dorosłego:
- Pamiętaj o swoich zasobach np. „Potrafię być cierpliwy, bo znam swoje dziecko”.
- Korzystaj ze wsparcia np. porozmawiaj z nauczycielem, psychologiem, terapeutą, może to pomóc spojrzeć na sytuację z dystansu.
Praktyczne techniki regulacji emocji.
Jeśli dziecko jest w stanie silnych emocji, możesz też pomóc mu się uspokoić za pomocą prostych technik:
- Oddychanie balonem - wdychaj powietrze przez nos i wydychaj przez usta, wyobrażając sobie, że dmuchasz balon.
- Kącik spokoju - zorganizuj miejsce w domu lub klasie, gdzie dziecko może się wyciszyć (np. zaciemnione, z miękką poduszką, książką czy maskotką).
- Ruch i kontakt fizyczny - zaproponuj spacer, przytulenie (tylko jeśli dziecko tego potrzebuje) lub delikatne masaże, które pomogą w rozładowaniu napięcia.
Cierpliwość i wyrozumiałość. Zamiast walczyć, buduj relację.
Zmiana nie przychodzi od razu. Proces nauki regulacji emocji wymaga czasu i wsparcia. Pamiętaj, że trudne zachowania dziecka to nie "złe zachowanie", ale sygnał, że coś w jego świecie jest dla niego za trudne, to przyniesie ulgę także Tobie a Twoja cierpliwość to największy dar dla dziecka.
Pamiętaj!
Dzieci uczą się regulacji emocji, patrząc na nas - dorosłych. Zrozumienie ich potrzeb, budowanie relacji i wspólne szukanie rozwiązań, przyniesie lepsze efekty niż kara czy krzyk. Jeśli czujesz, że potrzebujesz więcej wskazówek, możesz do mnie napisać i umówić się na konsultację.
Zapraszam serdecznie
Joanna Czarnecka-Knobel
Terapia i Edukacja KOKON
