Neuropasja

Neuropasja Rozwijamy i zbieramy wiedzę ze świata neuronauk, głównie z neuropsychologii oraz neurotechnologi

Zarządzanie objawami meltdown, czyli "przeciążeniem" u osób ze spektrum autyzmuMeltdowns (ang. meltdowns) może być wyj...
10/06/2025

Zarządzanie objawami meltdown, czyli "przeciążeniem" u osób ze spektrum autyzmu
Meltdowns (ang. meltdowns) może być wyjątkowo trudnym doświadczeniem – zarówno dla osób z ASD, jak i dla ich otoczenia. Istnieje jednak wiele strategii, które pozwalają zapobiegać tym sytuacjom oraz wspierać osoby w trakcie ich trwania. Odpowiednio dobrane metody mogą znacząco zmniejszyć intensywność reakcji i stworzyć spokojniejsze, bardziej bezpieczne środowisko.

Strategie zapobiegawcze
Aby ograniczyć częstotliwość meltdowns lub im zapobiec, warto zadbać o kilka kluczowych elementów:

Ustal rutynę
Przewidywalne i uporządkowane środowisko daje osobom w spektrum poczucie bezpieczeństwa i stabilizacji. Spójna rutyna dnia codziennego pomaga redukować napięcie i niepokój, co zmniejsza ryzyko przeciążenia.

Rozpoznaj wyzwalacze
Zidentyfikowanie czynników, które mogą prowadzić do przeciążenia, jest kluczowe. U każdego będą one inne, ale do najczęstszych należą: przeciążenie sensoryczne, zmiany w planie, trudności w przejściach między aktywnościami oraz sytuacje społeczne. Eliminowanie lub ograniczanie tych bodźców może znacząco pomóc.

Wsparcie sensoryczne
Zaburzenia integracji sensorycznej są częstą przyczyną przeciążeń. Pomocne mogą być: przerwy sensoryczne, dostęp do narzędzi sensorycznych (np. słuchawek wygłuszających, piłek antystresowych) oraz przestrzeń o niskim poziomie bodźców.

Nauka strategii radzenia sobie
Wyposażenie dziecka lub osoby dorosłej w konkretne techniki radzenia sobie z emocjami daje im realne narzędzia do samoregulacji. Skuteczne mogą być: głębokie oddychanie, ćwiczenia uważności, wizualne podpowiedzi czy proste ćwiczenia wspierające samokontrolę.

Jasna komunikacja
Osoby z ASD często potrzebują bardziej przejrzystych i konkretnych komunikatów. Wizualne wspomagacze (np. obrazki, plany dnia, historyjki społeczne) pozwalają im lepiej zrozumieć sytuację, co zmniejsza napięcie i lęk.

07/06/2025

Zarządzanie meltdownami u osób z autyzmem
Jeśli chodzi o zarządzanie meltdownami u osób z autyzmem, istnieje wiele strategii, które można zastosować, aby im zapobiegać oraz wspierać osoby w trakcie tych trudnych epizodów. Poprzez wdrożenie strategii zapobiegawczych i przyjęcie wspierającego podejścia, możliwe jest zminimalizowanie wpływu meltdownów i zapewnienie uspokajającego środowiska dla osób w spektrum autyzmu.

Strategie zapobiegawcze
Aby zapobiegać meltdownom lub zmniejszyć ich częstotliwość, ważne jest ustalenie rutyn, identyfikacja wyzwalaczy, zapewnienie wsparcia sensorycznego, nauczanie strategii radzenia sobie oraz jasna komunikacja. Oto kilka skutecznych strategii zapobiegawczych:

Ustal rutyny
Tworzenie przewidywalnego i uporządkowanego środowiska może pomóc osobom z autyzmem poczuć się bardziej bezpiecznie i zmniejszyć lęk. Stałe, codzienne rutyny dają poczucie stabilności i mogą pomóc zapobiegać meltdownom.

Zidentyfikuj wyzwalacze
Zrozumienie konkretnych wyzwalaczy prowadzących do meltdownów jest kluczowe. Wyzwalacze mogą się różnić w zależności od osoby, ale typowe obejmują: przeciążenie sensoryczne, zmiany w rutynie, przejścia oraz sytuacje społeczne. Poprzez identyfikację i minimalizowanie tych wyzwalaczy, można zapobiec meltdownom.

Zapewnij wsparcie sensoryczne
Problemy sensoryczne mogą przyczyniać się do meltdownów. Zapewnienie wsparcia sensorycznego, takiego jak przerwy sensoryczne, dostęp do narzędzi uspokajających oraz tworzenie środowiska o niskim poziomie bodźców, może pomóc osobom regulować swoje doznania sensoryczne i zmniejszyć prawdopodobieństwo wystąpienia meltdownu.

Naucz strategii radzenia sobie
Wyposażenie osób w skuteczne strategie radzenia sobie może dać im możliwość lepszego zarządzania emocjami i reakcjami. Techniki takie jak ćwiczenia oddechowe, uważność (mindfulness), wsparcie wizualne oraz techniki samoregulacji można nauczyć i ćwiczyć, aby dać osobom narzędzia do radzenia sobie w trudnych sytuacjach.

Jasna komunikacja
Jasna i zwięzła komunikacja jest niezbędna w kontaktach z osobami w spektrum autyzmu. Używanie wsparcia wizualnego, historyjek społecznych oraz harmonogramów obrazkowych może pomóc osobom zrozumieć oczekiwania i zmniejszyć lęk.

03/06/2025

Fizyczne i emocjonalne przejawy kryzysu u osób w spektrum autyzmu

W trakcie kryzysu emocjonalnego (tzw. meltdownu) osoby ze spektrum autyzmu mogą wykazywać szereg charakterystycznych objawów fizycznych i emocjonalnych. Do najczęstszych należą:

Pobudzenie: Osoba staje się wyraźnie niespokojna, porusza się nerwowo, wierci lub wykonuje powtarzalne ruchy.

Przeżywanie silnego stresu: Mogą pojawić się łzy, skargi, ciche jęki lub werbalne wyrażanie przytłoczenia.

Lęk: Nasilone napięcie może prowadzić do objawów paniki, takich jak przyspieszony oddech, uczucie duszności czy kołatanie serca.

Nadwrażliwość sensoryczna: Osoby mogą silnie reagować na dźwięki, światło czy faktury, co objawia się np. zakrywaniem uszu, unikiem kontaktu wzrokowego lub poszukiwaniem spokojnej przestrzeni.

Trudności z regulacją emocji: Pojawia się silna frustracja, złość, smutek, a nawet poczucie bezradności.

Warto pamiętać, że przebieg meltdownu jest indywidualny – każda osoba w spektrum może reagować inaczej, w zależności od swoich potrzeb i wrażliwości.

Zachowania towarzyszące kryzysowi emocjonalnemu

Oprócz objawów emocjonalnych i fizycznych, kryzys może przejawiać się również w specyficznych zachowaniach:

Stymulacje (stimming): Tuż przed wystąpieniem kryzysu osoby mogą intensywnie angażować się w powtarzalne ruchy, takie jak kołysanie, chodzenie tam i z powrotem, nucenie czy trzepotanie palcami. Stimming pełni funkcję samouspokajającą i może nasilać się w miarę narastania napięcia – często jest to sygnał ostrzegawczy.

Zachowania autoagresywne: U części osób może dojść do samouszkodzeń, takich jak gryzienie się, drapanie, uderzanie głową czy ciałem o twarde powierzchnie. Są to reakcje wynikające z przeciążenia, a nie celowej chęci zrobienia sobie krzywdy.

Niszczenie przedmiotów: Silne emocje mogą prowadzić do rzucania, łamania lub rozbijania rzeczy znajdujących się w otoczeniu.

Ucieczka : W niektórych przypadkach osoba może próbować nagle opuścić miejsce zdarzenia, uciekając z przeciążającej sytuacji, co wiąże się z ryzykiem dla jej bezpieczeństwa. Dlatego tak istotne jest odpowiednie zabezpieczenie przestrzeni.

Meltdowny mogą różnić się długością i nasileniem, jednak zazwyczaj trwają przynajmniej 20 minut od momentu usunięcia wyzwalającego bodźca. Czas potrzebny na powrót do równowagi może być znaczny. Kluczowe jest rozpoznawanie sygnałów ostrzegawczych oraz zapewnienie adekwatnego wsparcia – zarówno w trakcie epizodu, jak i po jego zakończeniu.

30/05/2025

Meltdowny u osób w spektrum autyzmu mogą być wywoływane przez różne czynniki, takie jak przeciążenie sensoryczne, zmiany w rutynie dnia, lęk społeczny czy stres emocjonalny . Osoby autystyczne często mają odmienną percepcję zmysłową, co sprawia, że są bardziej wrażliwe na bodźce ze swojego otoczenia (National Autistic Society).

Te sensoryczne bodźce, w połączeniu z trudnościami w relacjach społecznych i komunikacji, mogą prowadzić do przeciążenia, które wywołuje meltdown.

Dlaczego warto rozpoznawać czynniki wyzwalające
Zrozumienie, co wywołuje meltdowny, ma kluczowe znaczenie w ich zarządzaniu i zapobieganiu. Dobrym sposobem może być prowadzenie dziennika, w którym zapisuje się, co działo się przed, w trakcie i po meltdownie. To może pomóc zauważyć powtarzające się wzorce i potencjalne czynniki wyzwalające.

Kiedy już znamy konkretne czynniki wywołujące u danej osoby, możemy wdrożyć strategie, takie jak:

stworzenie środowiska o odpowiednim poziomie bodźców,

użycie sprzętów sensorycznych,

utrzymywanie przewidywalnych rutyn,

czy wprowadzenie narzędzi pomagających radzić sobie z lękiem (National Autistic Society).

Objawy i symptomy

Aby lepiej zrozumieć meltdowny, ważne jest rozpoznanie objawów związanych z tą intensywną reakcją neurologiczną.

Meltdowny nie są tym samym co napady złości – ich przyczyną są przytłaczające doświadczenia sensoryczne lub emocjonalne. Warto zwracać uwagę na objawy fizyczne, emocjonalne, sygnały w zachowanbiu oraz strategiom wsparcia podczas meltdownu i po jego zakończeniu.

To już w kolejnym poście ;)

28/05/2025

W najbliższym czasie kilka postów zostanie poświęconych spektrum autyzmu.

Zrozumienie zjawiska meltdown
Meltdown-y to złożone i intensywne reakcje neurologiczne, które mogą występować u osób w spektrum autyzmu, gdy doświadczają przeciążenia sensorycznego lub emocjonalnego.

Ważne jest, aby odróżnić meltdown od napadów złości (tantrums) lub problematycznych zachowań, ponieważ meltdown to fizjologiczna reakcja na stres, a nie celowe działanie.

Czym różni się meltdown od napadu złości (tantrum)?
- Meltdown to reakcja na przytłaczającą sytuację, podczas której osoba traci kontrolę nad swoim zachowaniem.

Może objawiać się:

krzykiem, płaczem, wrzaskiem (werbalnie),

kopaniem, biciem, gryzieniem (fizycznie).

Napad złości (tantrum) jest często świadomym zachowaniem, mającym na celu osiągnięcie czegoś (np. uwagi, przedmiotu, unikania czegoś). W odróżnieniu od meltdownu:

tantrum kończy się, gdy cel zostanie osiągnięty lub osoba zauważy, że to nie działa,

meltdown nie jest zależny od woli osoby – wynika z przeciążenia i niemożności poradzenia sobie z emocjami inaczej.

Meltdowny nie są manipulacyjne. To sposób, w jaki mózg reaguje na zbyt intensywne bodźce, kiedy dana osoba nie ma już zasobów, by radzić sobie w inny sposób.

24/05/2025

Czym jest ADHD?
ADHD (ang. Attention Deficit Hyperactivity Disorder) to zaburzenie neurorozwojowe, które wpływa na procesy uwagowe, poziom aktywności i kontrolę impulsów. Objawy mogą występować w różnym nasileniu i konfiguracjach – nie każda osoba z ADHD jest nadpobudliwa, a trudności z koncentracją nie muszą oznaczać braku zdolności.

Wyróżnia się trzy główne typy:

z przewagą nieuwagi,

z przewagą impulsywności i nadpobudliwości,

mieszany.

ADHD jest diagnozowane zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. U wielu osób pozostaje nierozpoznane aż do dorosłości, często mylone z innymi zaburzeniami np. osobowości.

Zaburzenie to nie jest równoznaczne z brakiem motywacji czy niechęcią do wysiłku. Zrozumienie mechanizmów związanych z ADHD pozwala dobrać odpowiednie strategie działania, poprawić jakość życia i zmniejszyć poziom frustracji – zarówno jednostki, jak i jej otoczenia.

02/04/2025

💙 2 kwietnia — Światowy Dzień Świadomości Autyzmu 💙

Dziś szczególnie przypominamy sobie, jak ważne jest zrozumienie, empatia i akceptacja. Autyzm to nie tylko diagnoza — to inny sposób postrzegania świata, odczuwania emocji i budowania relacji.

💙 Pamiętajmy, że każdy człowiek jest wyjątkowy, a różnorodność wzbogaca nasze życie.
💙 Dajmy przestrzeń do bycia sobą.
💙 Słuchajmy, wspierajmy, uczmy się od siebie nawzajem.

Niech nie tylko dzisiaj, ale każdego dnia, towarzyszy nam otwartość i serdeczność wobec osób w spektrum autyzmu.

Parentyfikacja – odwrócona dynamika ról w rodzinieDzieciństwo powinno kojarzyć się z czasem beztroski, bezpieczeństwa i ...
25/03/2025

Parentyfikacja – odwrócona dynamika ról w rodzinie

Dzieciństwo powinno kojarzyć się z czasem beztroski, bezpieczeństwa i wsparcia. To etap, w którym rozwój emocjonalny i społeczny dziecka odbywa się w relacji z opiekuńczymi dorosłymi, zapewniającymi stabilność i przewidywalność codziennego życia.

Jednak w niektórych rodzinach ta naturalna dynamika zostaje zaburzona. Zamiast otrzymywać opiekę, dziecko zaczyna ją dawać – rodzicowi, rodzeństwu, całemu systemowi. Przejmuje emocjonalne lub praktyczne obowiązki dorosłych, stając się zbyt wcześnie odpowiedzialne.

Zjawisko to nazywa się parentyfikacją. Może przybierać formę opieki emocjonalnej (np. wspierania psychicznego rodzica) lub instrumentalnej (np. przejmowania obowiązków domowych ponad wiek). Choć często nie jest widoczne dla otoczenia – a wręcz bywa nagradzane – niesie ze sobą istotne konsekwencje psychologiczne.

W dorosłości osoby, które doświadczyły parentyfikacji, mogą mieć trudność z odróżnianiem własnych potrzeb od potrzeb innych, wykazywać nadmierne poczucie odpowiedzialności lub trudności w stawianiu granic.

Parentyfikacja nie zawsze jest wynikiem zaniedbania czy świadomego działania. Często rodzi się w trudnych warunkach – chorobie, kryzysie, samotnym rodzicielstwie. Ale jej skutki mogą być długofalowe i wymagają zrozumienia, empatii oraz – jeśli to konieczne – terapeutycznego wsparcia.

📢 Dziś, 21 marca, obchodzimy Światowy Dzień Zespołu Downa! 🧦💙💛To dzień, w którym przypominamy, że różnorodność jest ważn...
21/03/2025

📢 Dziś, 21 marca, obchodzimy Światowy Dzień Zespołu Downa! 🧦💙💛

To dzień, w którym przypominamy, że różnorodność jest ważną częścią naszego świata. Osoby z zespołem Downa, tak jak wszyscy, mają swoje marzenia, pasje i potencjał, który warto dostrzec i wspierać.

Dlaczego 21 marca? 📅
Ta data symbolizuje trisomię 21 chromosomu, która jest przyczyną zespołu Downa. Aby okazać solidarność, zakładamy dziś kolorowe skarpetki nie do pary 🧦 – jako znak akceptacji i wsparcia!

💡 Jak możemy wspierać?
✔ Rozmawiajmy otwarcie o zespole Downa i przełamujmy stereotypy.
✔ Wspierajmy edukację, pracę i aktywność społeczną osób z trisomią 21.
✔ Traktujmy wszystkich z należnym szacunkiem, dostrzegając wartość każdego człowieka.

Dołącz do akcji i pokaż, że każdy zasługuje na pełne uczestnictwo w społeczeństwie! 💙💛 Jeśli masz na sobie kolorowe skarpetki – podziel się zdjęciem i pokaż swoje wsparcie! 🧦📸

💙💛

ADHD (Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Deficytem Uwagi) to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń neurorozwo...
13/03/2025

ADHD (Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Deficytem Uwagi) to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń neurorozwojowych. Choć stereotypowo kojarzone jest z „roztargnieniem” i „nadmiarem energii”, w rzeczywistości jest to złożony problem z regulacją uwagi, impulsywnością i funkcjami wykonawczymi.

🧠 Nie brak uwagi, a problem z jej kontrolą
Osoby z ADHD nie mają po prostu „słabej koncentracji” – ich mózg inaczej zarządza zasobami uwagowymi. Oznacza to trudności w:
✅ Przełączaniu się między zadaniami
✅ Monitorowaniu pamięci roboczej
✅ Hamowaniu impulsów i regulacji emocji

👦👩 ADHD u dzieci i dorosłych
Chociaż objawy mogą się zmieniać wraz z wiekiem, ADHD nie „znika” w dorosłości – zamiast tego pojawia się maskowanie i kompensacja. Dorośli często rozwijają strategie, które pomagają im radzić sobie z trudnościami, ale kosztem większego wysiłku poznawczego i emocjonalnego.

🔎 Nie zawsze widoczne na pierwszy rzut oka
ADHD może wyglądać różnie u różnych osób:
💡 U dzieci – nadruchliwość, trudności z uwagą, impulsywność.
💡 U dorosłych – problemy z organizacją, chroniczne odkładanie zadań, trudności w regulacji emocji.

📌 Co warto zapamiętać?
👉 ADHD to nie lenistwo – to kwestia neurobiologii.
👉 Farmakoterapia i psychoedukacja pomagają w zarządzaniu objawami.
👉 Zrozumienie i wsparcie otoczenia mają ogromne znaczenie!

🌷🌸💐Z okazji Dnia Kobiet życzę Wam, Drogie Panie dużo zdrowia, radości oraz tego, by każdy dzień był pełen inspiracji i u...
08/03/2025

🌷🌸💐Z okazji Dnia Kobiet życzę Wam, Drogie Panie dużo zdrowia, radości oraz tego, by każdy dzień był pełen inspiracji i uśmiechu.
Niech nigdy nie zabraknie Wam siły i pewności siebie, a Wasze pasje i marzenia zawsze znajdują wsparcie i uznanie.
Życzę Wam również czasu dla siebie – abyście mogły rozwijać się, odpoczywać i cieszyć życiem.

Niech każdy dzień przypomina Wam, jak wyjątkową jesteście osobą!🌷🌸💐

04/03/2025

Spektum Autyzmu – różnorodność w sposobie postrzegania świata

Autyzm nie jest chorobą, ale odmiennym sposobem funkcjonowania mózgu. Osoby w spektrum mogą doświadczać świata w nieco inny sposób – nie lepszy, nie gorszy, po prostu inny.

🔹 Komunikacja – niektóre osoby w spektrum autyzmu mogą mieć trudności w rozmowach, w odbieraniu i wyrażaniu emocji czy w rozumieniu gestów. Inne komunikują się płynnie, ale mogą unikać kontaktu wzrokowego lub preferować konkretne, dosłowne wypowiedzi.

🔹 Codzienne funkcjonowanie – dla wielu osób z ASD rutyna i przewidywalność są bardzo ważne. Nagłe zmiany mogą powodować stres, dlatego dostosowanie otoczenia może ułatwić im życie.

🔹 Bodźce zmysłowe – hałas, jasne światła, zapachy czy nawet dotyk mogą być odbierane intensywniej lub słabiej niż u osób neurotypowych.

💡 Jak możemy wspierać osoby w spektrum autyzmu?
✅ Dając im przestrzeń do funkcjonowania na własnych zasadach.
✅ Nie oczekując, że „dostosują się” – zamiast tego wspólnie możemy się dostosować.
✅ Edukując siebie i innych – autyzm to część różnorodności ludzkiego mózgu, a nie coś, co trzeba „naprawiać”.

Zrozumienie i akceptacja nie kosztują nic, a mogą znacząco poprawić jakość życia wielu osób 💙

Adres

Kraków

Strona Internetowa

Ostrzeżenia

Bądź na bieżąco i daj nam wysłać e-mail, gdy Neuropasja umieści wiadomości i promocje. Twój adres e-mail nie zostanie wykorzystany do żadnego innego celu i możesz zrezygnować z subskrypcji w dowolnym momencie.

Skontaktuj Się Z Praktyka

Wyślij wiadomość do Neuropasja:

Skróty

Udostępnij

Kategoria