Gabinet Psychoterapii Magdalena Boba

18/11/2025

- Przywiązanie do kogoś jest fundamentem poznania, zdobywania wiedzy? Dzięki przywiązaniu możemy poszerzać wiedzę o świecie?

C.Ż.: To ciekawy kierunek, w tej chwili intensywnie badany. Jest taki wybitny psychoanalityk brytyjski, Peter Fonagy, który stworzył teorię mentalizacji (Allen, Fonagy, Bateman, 2014). W tej chwili rozwija koncepcję,, którą moglibyśmy nazwać zaufaniem do poznania. Otóż to zaufanie do poznania (epistemic trust) jest podstawą przekazywania wiedzy. Jeżeli mamy dyspozycje umysłu oparte na bezpiecznej więzi z uwewnętrznioną figurą przywiązania - dobrym, bezpiecznym rodzicem,od którego dostaliśmy opiekę - to możemy otwierać się na innych ludzi: ich myśli, dokonania, osiągnięcia w sensie dyspozycji poznawczych. Nie musimy z podejrzliwością sprawdzać każdej informacji, możemy otworzyć się na wiele doświadczeń poznawczych, co jednocześnie wcale nie oznacza, że tracimy krytyczny umysł, a wręcz odwrotnie, bo to krytyczny umysł pozwala badać, weryfikować świat.
Możemy z całym bogactwem wchłaniać rzeczywistość. Wiedzę posiadamy i przyswajamy na poziomie świadomym oraz nieświadomym - tu wzorce przywiązania mogą nam pomóc.

- W ostatnich latach przeprowadzane są również badania modeli przywiązania u osób dorosłych na podstawie narracji - tego, co ktoś opowiada, chociażby o swoim dzieciństwie. Na czym to dokładnie polega?

C.Ż.: Zajmowała się tym Mary Main, amerykańska badaczka przywiązania. Stwierdziła, że możemy badać właśnie za pomocą narracji. Jeżeli w narracjach dotyczących naszego życia, historii, relacji z ważnymi osobami - figurami przywiązania - widzimy związki pomiędzy doświadczeniami emocjonalnymi z dzieciństwa a dzisiejszym funkcjonowaniem, to wtedy najczęściej mamy do czynienia z przywiązaniem ufnym. To ciekawe, że ufność polega również na zdolności do opowiedzenia swojej historii. Natomiast kiedy najczęściej nie pamiętamy, nie umiemy połączyć faktów i wydarzeń, a życie w naszej narracji zaczyna się na przykład od ósmego, dziewiątego czy dziesiątego roku życia, to zazwyczaj mamy pozabezpieczny, lękowy charakter przywiązania. Albo kiedy nasza narracja jest potokiem pretensji, smutku, żalu, złości, wściekłości, które nie objaśniają naszej aktualnej sytuacji. Paradoksalnie ktoś, kto przeżył trudne doświadczenia, traumy i umie je powiązać z aktualnym życiem, odnaleźć pozytywne elementy i zobaczyć ich związek z aktualnością, ma najprawdopodobniej przywiązanie ufne.

Rozmowy o miłości, współczuciu i gniewie. Kiedy psychoanaliza spotyka neuronaukę.

Cezary Żechowski, wyd Fundament
fot Taylor Smith

08/11/2025

"Ból jest czymś, czego człowiek w swoim życiu nie zdoła uniknąć. Wszyscy, których kochamy, odejdą kiedyś do wieczności, a wszystko, co posiadamy, utracimy w momencie śmierci albo jeszcze za życia. Możemy zareagować na nieunikniony ból na dwa sposoby. Człowiek ze złamanym sercem, który postanawia już więcej nie kochać, staje się osobą o pustym sercu. CZłowiek ze złamanym sercem, który nadal będzie potrafił kochać, zachowa serce przepełnione uczuciem. Choć wie przy tym, że wszystkich najbliższych kiedyś odbierze mu śmierć albo sami od niego odejdą. Dlatego na świecie są dwa rodzaje serc: puste i kochające. Trzeba wiele odwagi, by stawić czoła nieuniknionym stratom i mimo to nadal kochać oraz pozostawać otwartym na życie."

Jon Frederickson "Współtworzenie zmiany. Skuteczne techniki terapii dynamicznej". Harmonia Universalis 2013
fot Marco Bianchetti

07/11/2025

Terapia z wykorzystaniem sztucznej inteligencji (AI) staje się coraz bardziej popularna dzięki łatwej dostępności, niskim kosztom i braku oceniania. Dla wielu osób, zwłaszcza tych, którzy nie mają dostępu do tradycyjnej terapii, AI może być ważnym wsparciem. Jednak AI nie jest w stanie zastąpić kluczowego elementu ludzkiej relacji terapeutycznej – głębokiego poczucia bycia obecnym w świadomości drugiego człowieka. W relacji z człowiekiem nasza historia jest niesiona dalej poza sesję, a terapeuta myśli o nas także między spotkaniami. Proces odzwierciedlenia (mirroring), który kształtuje się już w dzieciństwie, jest niezbędny do rozwoju spójnego poczucia siebie i nie może być w pełni zapewniony przez AI. Sztuczna inteligencja nie posiada świadomości, nie przechowuje naszych emocji ani nie reaguje na nas z czułością i troską. Po zakończeniu rozmowy AI nie pamięta o nas, nie martwi się, ani nie cieszy z naszych sukcesów. Uświadomienie sobie tych ograniczeń może być bolesne i prowadzić do poczucia pustki oraz osamotnienia. Ostatecznie to właśnie ludzka relacja, ze swoją niedoskonałością i autentycznością, daje poczucie bycia ważnym i niesionym w świadomości drugiego człowieka – czego AI nie jest w stanie zapewnić. [2]

Komentarz terapeuty, Tomasza Pawełczyka:
Ten tekst to nie tyle krytyka AI, co silne potwierdzenie niepodważalnego znaczenia ludzkiej relacji terapeutycznej. Dla psychoterapeuty jest to przypomnienie, że jego obecność, pamięć o pacjencie między sesjami, własne emocje i reakcje – te pozornie „niewidoczne” aspekty – są w istocie jednym z najpotężniejszych czynników leczących.

Rubin, M., Arnon, H., Huppert, J. D., & Perry, A. (2024). Considering the role of human empathy in AI-driven therapy. JMIR Mental Health, 11(1), e56529.

fot Cash Macanaya

04/11/2025

30/10/2025

Psychoterapia jako proces żałoby

Pacjenci przychodzą na psychoterapię z nadzieją na ulgę, z pragnieniem naprawienia siebie lub życia, które wydaje się nieudane. Dopiero w toku pracy okazuje się, że nie chodzi o „naprawienie” czegokolwiek, ale o uznanie tego, co zostało utracone, niedane, zniszczone. Jak zauważa Martha Stark, terapeuta towarzyszy pacjentowi w stawaniu twarzą w twarz z realnością, która wcześniej była zbyt bolesna, by ją przyjąć. To właśnie w tej konfrontacji zaczyna się żałoba: nie tylko po osobach czy wydarzeniach, lecz po wyobrażeniach o sobie, o świecie i o innych, które już nie mogą się utrzymać.

Nancy McWilliams mówi z kolei, że w psychoterapii pacjent stopniowo godzi się z faktem, iż jego cierpienie nie jest jego winą, a zarazem nikt inny nie może go z niego „uratować”. Utrata tej iluzji wszechmocnego obiektu – rodzica, partnera, terapeuty – bywa jednym z najbardziej bolesnych etapów terapii. To moment, w którym pacjent przestaje szukać wybawienia i zaczyna podejmować odpowiedzialność za swoje życie. Ta przemiana nie jest aktem jednorazowym, lecz procesem, który - jak każda żałoba – wymaga czasu, bólu i cierpliwości wobec własnych granic.

Żałoba w terapii nie jest więc końcem nadziei, lecz jej przekształceniem. Uczy, że można żyć w świecie nieidealnym, bez konieczności idealizowania innych i bez ciągłego karania siebie. Z tej akceptacji rodzi się coś nowego: nie tyle szczęście rozumiane jako brak bólu, ile dojrzałość i zdolność do jego pomieszczenia. Terapeutyczna żałoba jest więc paradoksalnie początkiem życia bardziej realnego, opartego nie na fantazji naprawy, lecz na gotowości, by być w prawdzie o sobie.

Fot. Sabine van Erp / Pixabay

29/10/2025

Każda szkoła terapeutyczna ma swój własny mit wyjątkowości.
Niepisaną obietnicę: to my wiemy, co naprawdę działa...

Gestalt mówi: jesteśmy bardziej autentyczni, w kontakcie, w ciele..

Humaniści: my widzimy człowieka, nie diagnozę...

Integratywni: laczymy to, co najlepsze...

Psychodynamiczni: rozumiemy to, czego inni nie widzą - nieświadome...

EFT: my umiemy naprawiać więź...

CBT: ja to mam solidne podstawy naukowe....

I tak rodzi się subtelna iluzja, że nasz sposób pracy jest bardziej ludzki, bardziej prawdziwy, bardziej skuteczny.

Czy to źle? Nie.
Każdy potrzebuje mitu, który nadaje sens temu, co robi. Ale w terapii to mit, który trzeba przekroczyć. Bo w chwili, gdy terapeuta zaczyna naprawdę słuchać, nie jest już humanistą ani analitykiem.
Jest po prostu człowiekiem wobec drugiego człowieka.

Pytanie tylko ilu terapeutów naprawdę umie zejść z piedestału swojej szkoły?

29/10/2025

😉😊

22/10/2025

"Jako psycholog, jako osoba, która pracuje z ofiarami zespołu stresu pourazowego, który powstaje także w wyniku działań mobbingowych, w takich sytuacjach mówię ofiarom mobbingu: ratuj zdrowie. W obecnej ustawie o mobbingu jest tak, że trzeba najpierw dać się zniszczyć, żeby mieć szansę w sądzie pracy.
(...) Powtarzam często na szkoleniach i bardzo biorę za to odpowiedzialność - najlepszym momentem na zbieranie dowodów w sprawie mobbingu jest tzw. druga faza mobbingu. Czyli moment, kiedy powiedzieliśmy, że na coś się nie zgadzamy, postawiliśmy granicę, a mimo tego jest odwet czy kontynuacja działań mobbingowych. Wtedy wiemy, że to jest działanie celowe. Wtedy trzeba zdobyć dowody, zapisywać co się dzieje.
Co mogę zrobić jako osoba siedząca np. na spotkaniu, na którym widzę, jak przełożony albo współpracownik, kogoś atakuje w sposób, w moim odczuciu, przemocowy? Dobrze jest pamiętać, że brak reakcji jest stanięciem, choć nie wprost, ale po stronie sprawcy. Bo w ten sposób zapewnia się bezkarność, poczucie, że wszystko jest w porządku, że żadna granica nie jest naruszona. Czasem wystarczy powiedzieć, i to jest dość bezpieczne sformułowanie, że nie chcę, żeby ktokolwiek na naszych spotkaniach czy w naszym zespole tak się do kogoś odzywał. To nie jest personalny atak, to jest odniesienie się do zasad. Albo, że chciałabym, żebyśmy szanowali swoje swoją godność i skupili się na meritum."

Maria Korcz, Monika Klonowska, "Mobbują szefowie, którzy boją się, że zostaną nakryci na braku kompetencji", GW 28.09.2025 e-wydanie
fot Morgan Bash

16/10/2025

"Jednym z bardziej powszechnych błędnych przekonań na temat związków jest to, że w tych dobrych partnerzy bardzo mało się kłócą. Istnieje takie oczekiwanie, że jeśli jesteście dobrze dopasowani, to w większości kwestii powinniście zgadzać się ze sobą i kłócić rzadko albo wcale. Czasem kłótnie uważa się nawet za dowód tego, że para jest niedobrana albo, że relacja się psuje. Teoria więzi uczy nas, że założenia te są bezpodstawne. Wszystkie pary – nawet te bezpieczne – się kłócą. Szczęśliwe i mniej szczęśliwe związki różnią się nie tym, na ile partnerzy się ze sobą zgadzają, ale tym, w jaki sposób to robią i czego dotyczą sporne kwestie. Badacze zajmujący się przywiązaniem zauważyli, że konflikty mogą być szansą na zbliżenie się i pogłębienie więzi. Są dwa główne rodzaje konfliktów – o kwestie praktyczne i o kwestie bliskości.
Badania nad przywiązaniem wielokrotnie pokazały, że jeśli partner wychodzi naprzeciw twojej potrzebie bliskości i ją odwzajemnia, pozom twojego zadowolenia w związku rośnie. Z kolei nieprzystające do siebie potrzeby w tej dziedzinie zwykle przekładają się na znacząco niższy poziom satysfakcji. Gdy pary nie zgadzają się ze sobą pod względem pożądanego poziomu bliskości i ciepła, konflikt ten może potencjalnie zdominować cały dialog pomiędzy nimi. Sytuację taką nazywamy „pułapką lękowo – unikającą”, ponieważ ludzie wpadają w nią nieświadomie, a gdy już są w środku, trudno im się wydostać.
Konflikty praktyczne to zaś te, które się pojawiają, gdy dwie odrębne osoby i osobowości i dzielą razem życie – jaki program w telewizji oglądać, na jaką temperaturę nastawić klimatyzację, zamówić chińskie czy hinduskie jedzenie. Takie kłótnie są tak naprawdę dobre, bo zmuszają cię do życia w relacji z drugą osobą i uczą sztuki kompromisu. Ale to, co wygląda dobrze na papierze – branie pod uwagę potrzeb i preferencji drugiej strony, nawet jeśli są one przeciwne do naszych – w praktyce nie zawsze jest łatwe."
Amir Levine, Rachel Heller