13/02/2022
Aktualizacja stanowiska w sprawie szczepienia przeciwko SARS-CoV-2 kobiet w okresie laktacji wydanego dnia 14 stycznia 2021 roku
Fundacja Bank Mleka Kobiecego, Centrum Nauki o Laktacji i Polskie Towarzystwo Wakcynologii podtrzymuje stanowisko, że należy proponować kobietom w okresie laktacji szczepienie szczepionkami mRNA lub wektorowymi przeciwko COVID-19,
dopuszczonymi w Unii Europejskiej*
W związku coraz większą liczbą dowodów naukowych świadczących o bezpieczeństwie szczepień ochronnych, rekomendujemy oferowanie w/w szczepionek, w tym dawki przypominającej, również kobietom w ciąży.
Szczepienie w okresie laktacji
Aktualne publikacje naukowe wskazują, że szczepienie przeciw COVID-19 kobiet karmiących piersią nie wpływa negatywnie na skład mleka kobiecego, ponieważ przenikanie składników szczepionki jest znikome.
W przeprowadzonych badaniach nie wykryto fragmentów mRNA pochodzących ze szczepionek w próbkach mleka kobiecego, które były pobierane od pacjentek w różnych odstępach czasowych od wykonania szczepienia
Ponadto stwierdzono, że u kobiet zaszczepionych w okresie laktacji przeciwciała obecne są nie tylko w ich osoczu, ale również w mleku. Oznacza to, że przeciwciała IgA i IgG
przekazywane dziecku podczas karmienia, mogą chronić je przed ewentualnym zakażeniem.
Szczepienie w ciąży
Kobiety w okresie okołoporodowym były wyłączone z uczestnictwa w badaniach klinicznych szczepionek, ale znając mechanizm działania preparatów przewidywano niskie ryzyko wystąpienia zdarzeń niepożądanych u dziecka. Po dopuszczeniu szczepionek przeciw COVID-19 do obrotu gromadzono dane dotyczące ich skuteczności i bezpieczeństwa dla kobiety ciężarnej, jak i jej dziecka. Europejska Agencja Leków (EMA) w styczniu 2022 roku wydała komunikat na podstawie dostępnych danych pochodzących
głównie z badań obserwacyjnych z udziałem 65 000 kobiet po szczepieniu preparatem Comirnaty (Pfizer-BioNTech) lub Spikevax (Moderna). W grupie zaszczepionych kobiet ciężarnych nie zaobserwowano zwiększonego ryzyka powikłań ciążowych, poronień, przedwczesnych porodów lub działań niepożądanych u nienarodzonych dzieci po szczepieniu mRNA przeciw COVID-19. Szczepione matki były na różnych etapach ciąży w chwili przyjęcia szczepionki. Zaobserwowane działania niepożądane u kobiet ciężarnych są podobne jak w przypadku kobiet, które nie są w ciąży. Najczęściej wymieniane dolegliwości po szczepieniu, podobnie jak u nie będących w ciąży kobiet to ból, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu podaży, zmęczenie, ból głowy, ból mięśni i dreszcze.
EMA zachęca do szczepień ciężarnych przeciw COVID-19 zgodnie z krajowymi wytycznymi w związku ze zwiększonym ryzykiem ciężkiego przebiegu COVID-19, u kobiet będących w
ciąży, szczególne w II I III trymetrze. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników w stanowisku z dnia 26.04.2021 uznaje, że wymienione szczepionki powinny być oferowane kobietom ciężarnym.
Wpływ szczepień przeciw COVID-19 w ciąży i laktacji na odporność dziecka.
Potencjał ochronny przekazywany dziecku będzie inny w zależności od tego czy matka otrzymała szczepionkę będąc w ciąży czy po porodzie, w okresie laktacji.
Kobiety zaszczepione w czasie ciąży wytwarzają przeciwciała neutralizujące w klasie IgG, które przekazują dziecku przez łożysko, co pozwala chronić niemowlę przed zakażeniem w pierwszych miesiącach życia. Miano przeciwciał anty- SARS-CoV-2 w krwi pępowinowej zależy od poziomu przeciwciał u matki oraz czasu, który upłynął od podania szczepionki, a także liczby przyjętych przez nią dawek. W przypadku kobiet, które zaszczepiły się w czasie laktacji, potencjał ochronny przed zakażeniem SAR-CoV-2 stanowią przeciwciała wydzielnicze w klasie IgA, które pełnią inną
funkcję niż przeciwciała IgG (zawarte przede wszystkim we krwi). Działają one miejscowo i mogą chronić niemowlę przed wnikaniem wirusa przez błony śluzowe. W związku z tym ochrona dzieci karmionych piersią nie wykracza poza okres laktacji. Podanie drugiej lub przypominającej dawki szczepionki przeciw COVID-19 kobietom karmiącym piersią pozwala na utrzymanie u nich poziomu przeciwciał chroniących przed wirusem i tym
samym umożliwia przekazanie ich poprzez pokarm kobiecy dziecku.
dr hab. n. o zdr. dr n. med. dr hab. n. med. Aleksandra Wesołowska Magdalena Nehring-Gugulska Ernest Kuchar Prezes, Dyrektor Prezes Fundacji Bank Mleka Kobiecego
Centrum Nauki o Laktacji Polskiego Towarzystwa Wakcynologii
Warszawa, 26 stycznia 2022
*wykaz dopuszczonych szczepionek w UE
• Comirnaty/BNT162b2/Tozinameran (INN) - BioNtech/Pfizer
• ChAdOx1_nCoV-19/ChAdOx1-S/AZD1222/Vaxzevria/ COVID-19 Vaccine AstraZeneca - AstraZeneca, oraz Covishield -
Serum Institute of India
• Covid-19 Vaccine Moderna/mRNA-1273 – Moderna
• Sinopharm / BIBP (Beijing Bio-Institute of Biological Products Co-Ltd.) SARS-CoV-2 Vaccine (Vero Cell), Inactivated
(InCoV)
• Sinovac-CoronaVac vaccine, SARS-CoV-2 Vaccine (Vero Cell), Inactivate
