15/09/2025
✨Ciekawostki o słuchu✨
🦗 Owady, które słyszą… nogami i ciałem
W świecie owadów „słuch” nie zawsze oznacza to, co u ludzi – czyli odbieranie fal dźwiękowych za pomocą uszu. Owady nie mają uszu w klasycznym sensie, ale rozwinęły inne, niezwykle skuteczne strategie wykrywania dźwięków i wibracji.
🎧 1. Słyszenie odnóżami – np. u świerszczy i koników polnych
Narząd bębenkowy (tympanalny):
U wielu prostoskrzydłych (Orthoptera), takich jak świerszcze, koniki polne i szarańcze, narządy słuchowe znajdują się… na przednich goleniach (czyli nogach).
Są to błony bębenkowe – cienkie membrany, które reagują na drgania powietrza (czyli fale dźwiękowe), bardzo podobnie jak ludzkie błony bębenkowe w uszach.
Do czego im to potrzebne?
-Komunikacja (np. śpiew godowy samców świerszczy i koników polnych)
-Lokalizowanie partnerów
-Ostrzeganie przed drapieżnikami (np. nietoperzami)
🌐 2. Słyszenie całym ciałem – wykrywanie drgań i wibracji
Niektóre owady nie „słyszą” powietrznych dźwięków, ale czują wibracje podłoża lub ciała – to również forma odbioru informacji dźwiękowej.
Przykłady:
-Pluskwiaki (np. wtyki) – potrafią komunikować się przez drgania przenoszone przez rośliny, na których siedzą.
-Gąsienice i larwy – wiele z nich wykrywa zagrożenie (np. zbliżające się kroki drapieżnika) przez wibracje podłoża.
-Mrówki – w dużym stopniu polegają na zmysłach dotyku i drgań – sygnały przekazywane są np. przez stukanie czułkami w podłoże lub ciało innej mrówki.
Narządy zmysłowe:
Owady wykorzystują wyspecjalizowane receptory, takie jak:
-narządy subgenualne (w nogach) – bardzo wrażliwe na drgania
-włoski mechanoreceptywne – rejestrują ruchy powietrza i dotyk
-ciałka chordotonalne – struktury nerwowe, które reagują na napięcia i ruchy
🦟 3. Inne lokalizacje „uszu” u owadów
-Ćmy – mają narządy słuchowe w tułowiu,
-Komary – mają narządy słuchowe na czułkach, dzięki którym wykrywają dźwięki skrzydeł potencjalnych partnerów.
-Modliszki – niektóre gatunki mają pojedynczy narząd słuchowy na brzuchu, działający jako detektor ultradźwięków.
