02/07/2025
Dziś o tym co mniej widoczne, niezauważalne, czyli o lęku wysokofunkcjonującym (ang. high-functioning anxiety). To termin potoczny, nieformalny (nie jest diagnozą kliniczną), który opisuje osoby z objawami lęku, ale jednocześnie dobrze funkcjonujące na zewnątrz – często postrzegane jako odnoszące sukcesy, zorganizowane, zaangażowane i kompetentne.
⸻
🧠 Co to jest lęk wysokofunkcjonujący?
To ukryta forma przewlekłego lęku, który:
• nie paraliżuje działania, ale towarzyszy niemal stale,
• motywuje do perfekcjonizmu, kontroli, nadmiernego planowania,
• jest maskowany produktywnością, uśmiechem, pracowitością,
• nie jest widoczny dla otoczenia – osoba cierpi w środku, ale na zewnątrz „daje radę”.
⸻
🚨 Typowe objawy lęku wysokofunkcjonującego
✅ Z zewnątrz:
• perfekcjonizm i ambicja,
• duża odpowiedzialność i zaangażowanie,
• punktualność, sumienność, kontrola,
• sukcesy zawodowe lub szkolne,
• „wszystko ogarnia”, „zawsze ogarnięta/ogarnięty”.
❗Wewnątrz:
• ciągłe napięcie, napięcie mięśni, trudności z relaksem,
• gonitwa myśli, przewidywanie katastrof, analizowanie najgorszego scenariusza,
• lęk przed oceną, błędem, porażką,
• zaburzenia snu, zmęczenie mimo odpoczynku,
• potrzeba aprobaty i strach przed zawiedzeniem innych,
• ukrywanie własnych emocji i trudności.
⸻
💡 Przykład:
Osoba z lękiem wysokofunkcjonującym może być postrzegana jako idealna studentka, świetna mama, liderka zespołu – ale wewnętrznie żyje w ciągłym napięciu, bo boi się zawieść, zostać oceniona lub utracić kontrolę.
⸻
📉 Skutki długofalowe (jeśli niezauważony lub nieleczony):
• wypalenie, chroniczne zmęczenie,
• depresja maskowana,
• zaburzenia somatyczne (np. bóle głowy, jelita drażliwego),
• trudności w relacjach, uzależnienia (np. od pracy, jedzenia),
• izolacja emocjonalna.
⸻
🛠️ Co może pomóc?
👂 Psychoterapia (np. poznawczo-behawioralna, schematów, ACT):
• nauka zauważania i zatrzymywania automatycznych lękowych myśli,
• praca z przekonaniami: „Muszę być idealny/a”, „Nie mogę zawieść”,
• regulacja napięcia i emocji,
• nauka odpoczynku bez poczucia winy.
🧘♀️ Techniki:
• medytacja, uważność (mindfulness), oddech przeponowy,
• praca nad postawą „jestem wystarczająco dobry/a”,
• budowanie równowagi między działaniem a byciem.
Dbajcie o siebie.