Gabinet Terapii Uzależnień i Współuzależnienia

15/11/2025

Oglądając początek bajki "Merida Waleczna", miałam wrażenie, że patrzę na ring, a na nim matka z córką i bezradnie biegający pomiędzy nimi mąż i ojciec. Nie da sią ukryć, że Merida, jest pierwszą bajką, w której konflikt na linii rodzic - dziecko, jest tak mocno wyeksponowany. I dobrze, bo dzięki temu powstał ten post ;)

Merida Waleczna 👩‍🦰🎞 to jedna z najbardziej psychologicznie złożonych bohaterek dziecięcych bajek.
To film o odwadze i rodzinie, ale też opowieść o dojrzewaniu emocjonalnym, napięciu między miłością a kontrolą, wolnością a lojalnością wobec rodziny i o potrzebie bycia widzianym, słyszanym i rozumianym przez rodziców.

❤👩‍🦰 Portret psychologiczny Meridy:

Merida jest bardzo niezależna, asertywna i impulsywna, z dużą potrzebą samostanowienia o sobie. Ceni wolność ponad wszystko. Definiuje ją bunt wobec narzuconych norm, potrzeba działania "po swojemu" i niska tolerancja na ograniczenia.

Cechy charakterystyczne:
✔niezależność i autonomia: „Chcę być wolna”! „Ja się w to nie bawię, nikt mnie nie zmieni!” Merida odrzuca tradycyjne role i oczekiwania. Jej główną motywacją jest samodzielne decydowanie o własnym losie, co jest bezpośrednią reakcją na opresyjne środowisko, głównie kontrolującej, perfekcjonistycznej matki.
✔impulsywność i bunt: Merida działa pod wpływem emocji, często bez przemyslenia konsekwencji, bunt jest jej głównym mechanizmem obronnym przeciwko braku zrozumienia
✔wytrwałość, waleczność, silne poczucie sprawiedliwosci: nie poddaje się i aktywnie walczy o swoje cele, co świadczy o wysokiej motywacji wewnętrznej i poczuciu sprawczości.
✔głęboka potrzeba akceptacji: mimo, że z pozoru wydaje się być twarda w głębi serca pragnie tego, co kazde dziecko - być widziana i akceptowana przez matkę za to, kim naprawdę jest, a nie za to, kim powinna być.

Jak funkcjonuje❓

W sytuacjach stresowych lub konfrontacyjnych reaguje walką-kłóci się, ucieka, lub podejmuje ryzykowne działania. Ma trudności z komunikacją w relacjach, zwłaszcza z matką. Zamiast dialogu wybiera konfrontację lub sabotaż.

👨‍👩‍👧‍👧🛕 Dzieciństwo i wpływ relacji rodzinnych:

Wpływ dzieciństwa na funkcjonowanie Meridy jest kluczowy i można go rozbić na dwa filary:

1️⃣W okresie wczesnego dzieciństwa ojciec gra ważną role, wzmacnia w niej poczucie, że jest silna i wyjątkowa, pęka z dumy widząc jej waleczność.
JEDNAK:
2️⃣ Całe dzieciństwo i lata wczesnej dojrzałosci, to nieustanna kontrola apodyktycznej, perfekcjonistycznej Matki („ani na sekundę, nie spuszcza mnie z oka”), która takiego samego perfekcjonizmu oczekuje od Córki.
W życiu Meridy jest nieustanna korekta, "musizmy", zakazy, oczekiwania, powinności i brak dialogu.
Ma być tak jak chce Matka i ani trochę tak, jak chce Merida. Dzieciństwo dziewczynki przebiega w cieniu wygórowanych matczynych oczekiwań i prób kształtowania jej na idealną księżniczkę .
Elinor: „Merida, księżniczka nie może się tak zachowywać!”
Merida: „A kto powiedział, że chcę być księżniczką?!”

To klasyczny przykład konfliktu między potrzebą autonomii i tożsamosci Dziecka, a potrzebą kontroli i narzucenia perfekcjonistycznego stylu życia przez Rodzica.

🔔🚩Merida żyła więc pomiędzy bezwarunkową akceptacją ze strony ojca oraz warunkowa milością ze strony matki, nieustannie przekraczającej granice psychologiczne córki.
Merida dorastała z głębokim poczuciem bycia nieakceptowaną przez Matkę i lękiem przed utratą tożsamości w relacji. Czuła się też głęboko niewysłuchana, mówiła z rozpaczą: „Ty nigdy mnie nie słuchasz!”
To jedno z najważniejszych zdań w całym filmie. W relacjach Rodzic-Dziecko słuchanie jest aktem miłości. Brak słuchania to emocjonalne opuszczenie, nawet jeśli rodzic fizycznie jest obecny.
👇🏻
❗DLATEGO:
Wykształciła w sobie bunt, bo miała poczucie, że jej prawdziwe "ja", jest ciągle odrzucane i tłumione. Rozwinęła tez wzór walki z autorytetem, umacniając się w poczuciu bycia odrzuconą przez Matkę która nie widziała w niej ekspresyjnej rudowłosej nastolatki, tylko przedmiot reprezentacyjny z godłem rodowym w tle. To poczucie niezrozumienia i przedmiotowego traktowania, prowadzi do głębokiej frustracji i zdrady (kupno zaklęcia).

Jakie błędy rodzicielskie zostały popełnione❓

MAMA:
❌Kontrola zamiast dialogu i brak empatycznej komunikacji- Elinore skupiała się na instruowaniu i korygowaniu, a nie na słuchaniu i rozumieniu wewnętrznego świata córki.
❌Miłość warunkowa
❌Nieustajacy nacisk na tradycje i etykietę- dla matki priorytetem był wizerunek, a nie relacja z córką. Oczekiwała, że córka będzie żyć dla publiczności i zewnętrznej aprobaty.”Jestes księżniczką, lud na Ciebie patrzy”
❌Umniejszanie emocji Meridy i jej potrzeby bycia „sobą”
Elinor: „Musisz być spokojna, dystyngowana, powściągliwa. Nie możesz tak się zachowywać.”
Merida: „Czyli nie mogę być sobą?”

TATA:
❎Ucieczka od odpowiedzialności
❎Brak wsparcia dla Córki w konflikcie z matką - choć kocha Meridę, wycofuje się z konfliktu między nią a matką, pozostawiając ją samą w walce z oczekiwaniami. Mówi: "To sprawa matki", „Twoja matka jest bardzo opiekuncza” - to zwrot który świadczy o racjonalizowaniu zachowan matki i próbie umniejszenia tego konfliktu.
❎Niekonsekwencja wychowawcza: wysyła Meridzie sprzeczne komunikaty, daje jej przestrzeń, ale też unika konfrontacji z żona

❎❌Brak wspólnej linii wychowawczej rodziców.
Fergus i Elinor nie stanowią jedności - Dziecko czuje chaos, rozdwojenie lojalności i brak zaufania do doroslych.

💡⚠Niebezpieczeństwa wynikające z takiego dzieciństwa:

Merida uczy się, że jej spontaniczność i emocje są niewłaściwe („Nie jesteś już dzieckiem!" W podtekście – nie okazuj emocji typowych dla dziecka, pilnuj się i kontroluj) Skutek? 👉🏻 złość staje się jej formą samoobrony, a bunt- sposobem na zachowanie własnego „ja”.

❗Dziecko, którego „ja” jest ciągle korygowane, może wejść w dorosłość z następującymi problemami:

✅Ekstremalne unikanie bliskości: może mieć trudności z wejściem w intymny związek, ponieważ związek jest synonimem utraty wolności i kontroli
✅Bunt przeciwko autorytetom: może przenosić wzór walki z matką na innych- co utrudni jej funkcjonowanie społeczne i zawodowe.
✅Ryzyko samookaleczenia emocjonalnego: działania impulsywne, podejmowane w afekcie , niosą ryzyko krzywdzenia siebie i/lub bliskich. Jest to forma zewnętrznej agresji, która wynika z wewnętrznego cierpienia.
✅Trudność w odczytywaniu intencji: W dorosłym życiu może interpretować troskę lub radę jako próbę kontroli lub manipulacji, co utrudni budowanie zdrowych relacji.

Czy mogliby tego uniknąć, konsultując się z psychologiem❓

Jak najbardziej. Terapeuta pomógłby👇🏻

❤Zrozumieć różnice temperamentalne córki
❤Opracować wspólny system granic, jasny i elastyczny.
❤ Nauczyć Meridę samoregulacji emocjonalnej zamiast tłumienia złości, nauczyłby ją jak asertywnie a nie buntowniczo dbac o swoje potrzeby i granice
❤Przekształcić kontrolę w dialog - nauczyłby Mamę, jak wyrażać troskę bez kontroli i dyktatu oraz jak aktywnie słuchać córki. Zamiast mówić, co Merida musi zrobić, mogłaby zapytać: "Co czujesz w związku z tymi obowiązkami? Jak możemy połączyć twoje potrzeby z potrzebami królestwa?".
❤Wprowadzić mediację: Pomógłby Tacie stać się aktywnym, wspierającym mediatorem, który wiedziałby jak zintegrować dwa światy: Meridy i Mamy.
❤Wprowadzić kompromis: Umożliwiłby rodzinie znalezienie rozwiązania, które honoruje zarówno obowiązki w roli księżniczki, jak i tożsamość Meridy.

Jak rozpoznać Meridę we współczesnych Kobietach❓👀

Merida to kobieta , która potrzebuje przestrzeni, nie znosi presji, źle reaguje na próby „naprawiania” jej. To osoba, która może mieć problem z autorytetami i relacjami hierarchicznymi (szefowie, rodzice, dominujący partnerzy). Jednocześnie - ma ogromny potencjał przywódczy i empatię, kiedy czuje się szanowana. Jest też niezwykle odważna, zdecydowana, umie walczyc o to co dla niej ważne.

✍🏻Czego uczy nas bajka "Merida Waleczna" i co można powiedzieć Dzieciom❓:

💚 Masz prawo mówić, czego potrzebujesz
"Nie musisz czekać, aż coś Cię rozzłości. Możesz mówić wcześniej - spokojnie i to co czujesz"
💚Emocje, nawet te trudne, nie są złe.
Złość pokazywała Meridzie, że ktoś narusza jej granice. W takich sytuacjach złość jest sygnałem pomocniczym, aby nie musieć się na to godzić.
💚Rodzice też się uczą bycia dobrymi Rodzicami
Elinor bardzo kochała Meridę, nie była złą mamą ale była pogubiona i przestraszona.
„Dorośli nie są idealni, też popełniają błędy i też się zmieniają. Tak jak bohaterowie bajek.”
💚Rozmowa jest potrzebna.
"Zanim zrobisz coś pochopnie, spróbuj porozmawiać. To może zapobiec wielu problemom"
💚 Można być odważnym na różne sposoby
"Odwagą jest też przeproszenie, słuchanie i mówienie ^nie wiem^.”
💚 Masz prawo być sobą
"Możesz mieć inne marzenia niż ktoś od Ciebie oczekuje. To jest w porządku."

Merida jest symbolem młodego człowieka, który walczy o prawo do bycia sobą w świecie oczekiwań i narzuconych schematów.
Jej historia to lekcja o tym, że miłość bez zrozumienia rodzi bunt, a bunt bez dialogu rodzi cierpienie. Relacja Meridy z Rodzicami pokazuje klasyczny konflikt pokoleń między kontrolą a autonomią, między „wiem lepiej” a „daj mi spróbować”. To relacja która ewoluowała od kontroli i buntu, przez konflikt i rozdarcie az po zrozumienie i akceptacje.
Dopiero gdy obie strony uczą się empatycznego słuchania, relacja zaczyna opierać się na wzajemnym zrozumieniu i dogłębnej miłości, a nie na władzy - z korzyścią dla obu kobiet.

🚩🎥Ciekawostka: Merida była pierwsza postacia, stworzoną przez kobietę reżysera, zatrudnioną w wytwórni Pixara (film stworzony przez Disney/Pixar). Brenda Chapman, bo tak się nazywała, oparła fabułę filmu o prawdziwą historię - jej własną i swojej Córki, kiedy ta weszła w pr***en bunt. Brendzie zależało, aby dać kres dotychczasowym bajkom o księżniczkach: szukających księcia, nieszczęśliwe zakochanych, i aby nie było ani jednej ckliwej przyśpiewki o miłości. Za ten odważny krok, Brenda dostała Oscara, a my obraz księżniczki, która na pierwszym miejscu nie stawia miłości do kogoś... tylko miłość do siebie...

Pięknego weekendu! :)

01/10/2025

❄️🩵

Wyobraź sobie, że masz (na oko) cztery lata. Twoja siostra ma (na oko) 8 lat. Jesteście ze soba silnie związane, Wasze dni wypełnia śmiech, radość i beztroska zabawa, macie poczucie, że tak będzie już zawsze. I nagle koniec. I sceny jak z kiepskiego horroru. Życie podzieliło się na „przed” i „po”. Z czego Ty nie pamiętasz dokładnie co było „przed”, bo Rodzice wymazali Ci wspomnienia, a siostrę zamknęli dla jej „dobra” w komnacie. Bez tłumaczeń, tylko - „od teraz tak będziecie żyć”. Jesteś małą dziewczynką, która niczego nie rozumie, codziennie wędrujesz pod drzwi siostry i pukasz, puk, puk. „Ulepimy dziś bałwana?”. Prosisz. „No chodź zrobimy to.”. A może pojezdzimy na rowerze, lub zrobimy... cokolwiek.
Byle razem...Bo tak dawno Cię nie widziałam. Dlaczego tak jest? Pytasz znowu. W odpowiedzi słyszysz ciszę tak głośną, że aż rozrywa serce. I osuwając się po rzeźbionych drzwiach, mówisz już bardziej do siebie: „I tak mi jakoś ciężko, samej wśród tych ścian, tykanie zegara znieść...”

Czy czujesz jak ciężka musiała to być sytuacja? Jak trudna do zniesienia przez czteroletnie Dziecko, które podobnie jak ośmioletnie dziecko zostało samo ze swoimi emocjami? Obie bliskie sobie i jednoczesnie tak oddalone - za drzwiami z kłamstw, niedopowiedzeń, odrzucenia, pustki i ciszy, jakie dorosły świat im zafundował.

Czy drzwi zamknięte przed Dzieckiem, pojawiły się w bajce przypadkowo? Nie wiem, bo nie pracowałam przy produkcji ;) ale wiem, co oznacza symbolika zamknietych drzwi i jak może wpłynąć na Dziecko, takie jak Ania.
Zacznijmy więc diagnozowanie kolejnego bohatera Disneyowskiej produkcji w ramach cyklu 🎥🎬 Annę z Krainy Lodu.

❓ Co mogła czuć Anna, codziennie stojąc pod zamkniętymi drzwiami do komnaty siostry i jak to wpłynęło na jej funkcjonowanie:

❄️🚪 "Ulepimy dziś bałwana?" pyta Ania, a tak naprawdę w tym pytaniu zawiera się: "Kochasz mnie jeszcze Elsa?", "Czy zrobiłam coś złego?" "Czy to moja wina?" "Czy jeszcze kiedyś będę dla Ciebie ważna?" Coś jest ze mną bardzo nie tak, nie zasługuję na miłość, tak bardzo czuję się samotna.
Anna dorasta w złudzeniu, że problem jest w niej. Że siostra jej nie chce, że została odtrącona, że jest niewystarczająca. Anna stała się ofiarą bezradności i lęku dorosłych
❄️🚪 Za drzwiami kryła się „prawda”, której Anna miała nigdy nie poznać, dla dziecka to jasny komunikat: „Prawda nie jest dla Ciebie”. To uczy lęku przed zadawaniem pytan i wstydu za własną ciekawość.
❄️🚪 Anna, nie rozumiejąc decyzji, wzięła odpowiedzialność na siebie. Drzwi były więc codziennym przypomnieniem o jej „rzekomej winie”.
❄️🚪 Każde drzwi zamknięte przed dzieckiem w dosłowny czy metaforyczny sposób, to komunikat: „Twoje potrzeby się nie liczą”.

Cisza za drzwiami to ogromna przemoc emocjonalna, to pozbawienie Dziecka prawa do relacji, odpowiedzi, bezpieczeństwa. Ania byla dzieckiem, które całe lata próbowało odzyskać relację, nie wiedząc, że dorosły świat zdecydował: „lepiej nie wiedzieć, lepiej Cię okłamać, lepiej Cię zostawić w samotności”. Zamiast wyjaśnić, przytulić, zrozumieć, Rodzice wybrali ciszę. Drzwi stały się więc wyrzutem sumienia - obrazem dorosłych, którzy bali się prawdy bardziej niż krzywdy własnego dziecka i konsekwencji jakie obie siostry musiały dźwigać we wczesnej dorosłości.

❓ Czy istnieje zależność pomiędzy tym co wydarzyło się w dzieciństwie, a wyborem partnera?

Jak najbardziej. Anna wybiera Hansa NIE dlatego, że "miłośc jest ślepa", tylko dlatego, że jej wczesne doświadczenia ukształtowały ją w taki sposób, że pragnienie bliskości było silniejsze niż zdolność do rozeznania, komu może zaufać.

💡Co na to wpłynęło:

❄ izolacja i samotność - Ania dorastała zamknięta w zamku, pozbawiona zdrowych wzorców relacyjnych i kontaktu z rówieśnikami. Jej głód relacji był ogromny.
❄ brak otwartości i rozmowy -nikt nie wyjaśnił jej sytuacji, nie tłumaczył, nie uczył stawiania granic. Ania żyła w świecie niedopowiedzeń.
❄ niedobór uwagi i czułości -skoro nie dostawała regularnie troski i akceptacji, wystarczyło, że Hans okazał jej pozorną uwagę i „romantyczny” gest, a od razu uznała go za wybawiciela.
❄ naiwna wiara w bajkowy scenariusz - brak doświadczenia sprawił, że pomyliła zauroczenie i manipulację z prawdziwą miłością.

❗❗W realnym życiu oznacza to, że dziecko, które:

💙dorasta w emocjonalnej próżni, z niespójnymi wzorcami rodzinnymi (rodzice nie rozmawiają, nie wyrażają uczuć, odcinają od rówieśników, sprawia ze dziecko nie wie jak nazywać to co czuje, nie umie „czytać” ludzi i testować róznych relacji a konflikty między rodzicami przyjmuje za normę.
💙nie doświadcza szczerej uwagi
💙nie uczy się granic i asertywności (bo np. w domu unika się konfliktów, zamiata trudne sprawy pod dywan,
💙w rodzinie są tematy tabu - dziecko uczy się tłumić pytania i watpliwości.
💙nie jest nauczone stawiać granic- nie ma prawa do „NIE”...

🚩...takie Dziecko, może w dorosłości wchodzić w toksyczne relacje, bo każdy najmniejzy gest zainteresowania wydaje się czymś wielkim i wyjątkowym. Taka osoba nie ma wewnętrznego „kompasu”, który pozwala odróżnić miłość od manipulacji.

❗💡Wzór na toksyczną relację:

głód bliskości ➕ brak doświadczenia ➕ brak rozmowy = podatność na iluzję miłości.

Dzieci wychowane w izolacji, w klimacie tajemnic i braku otwartości w dorosłości często:

✅ mają trudności w budowaniu bliskich relacji.
✅noszą w sobie nadmierną czujność.
✅trudniej im ufać, albo paradoksalnie mogą ufać za bardzo
✅mają kłopot z wyrażaniem własnych emocji

Co można powiedzieć Dzieciom po obejrzeniu „Krainy Lodu” o Annie❓
1️⃣O uczuciach i potrzebach:
„Zauważyliście, że Anna bardzo pragnęła mieć kogoś bliskiego? Dlatego tak szybko zaufała Hansowi. Każdy z nas czasem bardzo chce być kochany i wtedy łatwiej się pomylic. To normalne, ale warto pamiętać, że nie każdemu można od razu zaufać.”
2️⃣O cierpliwości w budowaniu relacji
„Anna chciała mieć przyjaciela od razu, a prawdziwa przyjaźń albo miłość rośnie powoli, jak roślina, którą się podlewa. Jak można poznać, czy ktoś naprawdę jest dobrym przyjacielem?”
3️⃣O sile upadków
„Anna popełniła błąd, ale z czasem zrozumiała , kto naprawdę się o nią troszczył. Widzicie? Nawet jeśli damy się nabrać, możemy potem podjąć lepsze decyzje.”
4️⃣O odwadze bycia sobą - „Anna nie bała się być sobą , była wesoła, otwarta, trochę szalona. Dzięki temu na końcu to właśnie jej serce uratowało wszystkich. To pokazuje, że bycie sobą naprawdę ma moc.”

❗ Można też dzieci zapytać:
✔„Co podobało wam się w Annie najbardziej?”
✔„Czy myślicie, że każdy człowiek czasem ufa zbyt szybko?”
✔„Jak poznać, że ktoś naprawdę jest naszym przyjacielem?”

To otworzy rozmowę o emocjach, granicach i relacjach, a dzieci będą mogły same połączyć bajkę z własnym światem.

👀Jak rozpoznać Anne we współczesnych kobietach
Annę z Krainy Lodu można łatwo odnalezc we współczesnych kobietach, bo jej cechy są bardzo „ludzkie” i bliskie wielu z nas. Jeśli spojrzymy na jej postać psychologicznie, to rozpoznamy Annę w kobietach, które:

🔹 mają ogromne serce i skłonność do ratowania innych, ale często stawiają ich ponad sobą
🔹 czekają na „miłość, która je uratuje” z poczucia samotności czy niezrozumienia, często wybierając nieodpowiednich partnerów
🔹 mogą działać impulsywnie, kierując się sercem, i chociaż życie czasem może być dzięki temu pełne przygód, zdarza się że wpadają w tarapaty
🔹 nieustannie walczą o więź z bliskimi, mimo odtrącenia czy chłodu, nadal starają się „przebić” do ważnych dla nich osób. Nie rezygnują z relacji, nawet gdy ta wydaje się trudna czy jednostronna.
🔹 łączą wrażliwość z odwagą z jednej strony wrażliwe, czasem samotne, z drugiej waleczne, potrafią powiedzieć „nie” i mimo lęku potrafią byś silne

Jakich błędów wobec Ani można było uniknąć z pomocą psychologa❓

⭐Rozmowa zamiast kłamstwa - psycholog pomógłby Rodzicom nazwać sytuację w sposób adekwatny do wieku dziecka np. „Twoja siostra ma coś, czego jeszcze nie rozumiemy, ale to nie znaczy, że Cię nie kocha”. Psycholog odradziłby zamykanie problemu w pudełko „tabu”.
⭐ Nie wymazujemy wspomnień - to, że Anna nie będzie pamiętała co się wydarzyło, nie jest żadnym rozwiązaniem. Otaczamy Dziecko opieką i w bezpiecznym środowisku, przy wsparciu Rodziców, tłumaczymy co się wydarzyło. Chronienie prze potencjalnymi stresorami życia, nie buduje w Dzieciach odpornosci, buduje ją świadomość jak sobie radzic w sytuacjach trudnych.
⭐Budowanie mostu zamiast muru - zamiast izolacji Elsy, można było szukać sposobów na bezpieczny kontakt sióstr (np. kontrolowane wspólne zabawy, wsparcie emocjonalne przy trudnych emocjach).
⭐Wsparcie emocjonalne dla Anny - psycholog nauczyłby Rodziców, jak odpowiadac na jej tęsknotę i potrzebę relacji, zamiast zostawiać ją w samotności.

Z mojego pkt widzenia to nie magia była problemem, a niewłaściwa postawa Rodziców, którzy zapewne kierowali się troską, ale popełnili poważne błędy które położyły się cieniem na przyszłości Dziewczynek.

❄Jeśli interesuje Cię historia starszej siostry - Elsy, przeczytasz o niej we wcześniejszych moich postach.

A już niebawem w tym cyklu, będzie - i tu się waham - albo Merida Waleczna, albo Mirabel z Moje Magiczne Encanto. Ale będą też inne treści z rozważań psychologa :) Zapraszam już wkrótce!

26/08/2025

Często mówimy o kobietach, które dźwigają za dużo. A dziś w ramach cyklu 🎥"Bajki na kozetce" bierzemy na tapet faceta. Szeryfa Chudego.
Chcę Wam dziś pokazać Szeryfa inaczej, nie jako zabawkę z bajki, ale jako metaforę dla wielu z nas. Tych, którzy ratują świat, często zapominając o swoim świecie...👇🏻

🤠👢⭐️ Psychologiczny portret Szeryfa Chudego

Gdyby Szeryf Chudy trafił do gabinetu psychologa, specjalista zobaczyłby nie zabawkę, lecz osobowość głęboko oddaną innym, rozdartą między lojalnością a lękiem przed utratą znaczenia.
To lider z konfliktem wewnerznym, który czuje się odpowiedzialny za innych, ale wewnątrz nosi pytanie:
„Ile jestem warty gdy nie jestem pierwszy i najważniejszy❓”. Pod tym pytaniem nie kryje się egocentryzm i próżnośc, a głęboki lęk przed byciem odrzuconym.

Jego świat ma sens tylko wtedy, gdy czuje się potrzebny, kochany i niezastąpiony. Gdy pojawia się Kosmonauta Buzz Astral, Chudy nie potrafi zaakceptować zmiany. Uruchamiają się w nim zazdrość, próba odzyskania kontroli, rywalizacja, która nie pasuje do jego szlachetnego wizerunku (pamiętacie scenę w której obaj kłócą się i Szeryf krzyczy do Buzza, że swoim pojawieniem się zabrał wszystko co było dla Chudego ważne, na co Buzz odpowiada ze spokojem: „Ależ Ty jesteś zazdrosny, żal mi Ciebie”, o tej scenie warto później porozmawiać z Dziećmi)

To właśnie wtedy wychodzą na jaw najgłębsze potrzeby Szeryfa, stawia on bowiem znak równości pomiędzy byciem „tym pierwszym” a jego poczuciem własnej wartości. Jest to głęboka potrzeba bycia ważnym dla kogoś, kto nadaje sens jego istnieniu.

🚩W procesie terapii byłby to moment, w którym dotykamy lęku przed odrzuceniem, przed byciem zastąpionym, przed utratą sensu życia, który daje drugi człowiek, a którego nie znajdujemy w sobie.

Główne problemy emocjonalne Szeryfa Chudego

💚Lęk przed odrzuceniem i niechęć do zmian
💚Wysoka wrażliwość na utratę więzi i statusu
💚Niska samoocena
💚Lęk uogólniony (wysoka czujność)
💚Reagowanie nieproporcjonalnie silnym stresem/paniką na potencjalne zmiany
💚Perfekcjonizm i nadmierna kontrola
💚Silny konfilkt wewnętrzny – na zewnątrz silny, dzielny lider, w środku wrażliwy, zalękniony targany obawami o utratę najbliższej osoby.

Możliwe przyczyny z „dzieciństwa” Chudego, które mogły wpłynąć na jego funkcjonowanie❓🤔:

⭐️ Miłość warunkowa rodzica/rodziców
Chudy mógł dostawać uwagę, akceptację i ciepło tylko wtedy, gdy spełniał oczekiwania. To uczy dziecko: „wartość mam wtedy, gdy robię coś tak jak chcą Rodzice, nie mogę ich zawieść”

⭐️Brak bezwarunkowej akceptacji emocji
Jeśli w dzieciństwie slyszał: „chłopaki nie płaczą, bądź dzielny, nie złość się”, to nauczył się tłumić emocje i pokazywać tylko tę wersję siebie, która była/jest akceptowalna.
Efekt 👉🏻 wewnętrzna samotność i przekonanie, że „prawdziwego mnie nikt nie pokocha”.

⭐Rodzic rywalizujący lub niespełniony+ nadmierne oczekiwania wobec Dziecka
Pojawia się wówczas mechanizm: „muszę być najlepszy, pierwszy, nie mogę pozwolić, by ktoś był lepszy ode mnie”.

⭐️Porównywanie do innych
Jeśli w dzieciństwie ciągle słyszał: „zobacz na Iksińskiego, on zrobił to lepiej”, to naturalne, że Buzz staje się dla niego wyzwalaczem zazdrości i poczucia niższości.

⭐Wczesne doświadczenie utraty lub odrzucenia

⭐️Zbyt wczesne obarczenie odpowiedzialnością za innych LUB modelowanie postawy „opiekuńczego lidera”
Jeśli od dziecka musiał opiekować się innymi (rodzeństwem, emocjami dorosłych), to by tłumaczyło obsesyjną potrzebę Chudego na punkcie bycia przewodnikiem i „tym, który dba o porządek”. Możliwe, że od wczesnych lat przyjął rolę kogoś, kto musial być odpowiedzialny, to mogło nauczyc go nadmiernej kontroli i trudności w delegowaniu odpowiedzialności.

‼ WAŻNE:
Chudy pokazuje nam, że dzieci, ktore dorastają w atmosferze warunkowej miłości, porównań i nadmiernych oczekiwań, często w dorosłosci uzależniają swoją wartość od tego, czy ktoś ich potrzebuje i podziwia. Terapia i relacje (dla Szeryfa głównie z Buzzem) mogą nauczyć, że wartość mamy nie dlatego, że jesteśmy pierwsi, silni czy idealni – tylko dlatego, że jesteśmy. Poprostu.

🤠❤ Jak rozpoznać Szeryfa Chudego w realnym życiu❓

To bohater, który reprezentuje wiele osób wysoko wrażliwych, empatycznych, pełnych lojalności i oddania, ale też często żyjących w cieniu pytania:
„Czy jestem wystarczająco ważny i potrzebny” a czasem nawet „Czy zasługuję na miłośc”.

Objawy charakterystyczne:
🔑 Zaangażowanie i lojalność do granic -osoba która daje z siebie wszystko, jest bardzo oddana.
Potencjalny problem 👉🏻nadmierne poswiecenie może prowadzić do zaniedbywania własnych potrzeb
🔑 Lęk przed stratą ważnych osób (w przyjażni i relacjach partnerskich)
Potencjalny problem 👉🏻nadmierna kontrola, problemy z zazdrością i złość.
🔑Nadmierna odpowiedzialność
Cały świat na jego barkach, typ ratownika - opieka, rozwiązywanie konfliktów, organizacja życia etc.
Potencjalny problem 👉🏻 zmęczenie, frustracja, wypalenie, chociaż prawdopodobnie rzadko by się skarżył.
🔑Trudność w proszeniu o pomoc - proszenie o pomoc kojarzone jest ze slabością. „a ja jestem silny, więc nie proszę”.
🔑W związku partnerskim - potrzeba bycia „tym jedynym”
Potencjalny problem 👉🏻 może prowadzić do presji na partnera, by okazywał nieustanne potwierdzenia miłości, nadmierna kontrola, zazdrość.

❤Trzy rady terapeutyczne dla Chudego 👇🏻

1️⃣Twoja wartość nie zależy od tego czy jesteś popularny i od tego czy ktoś Cię wybiera.
Jesteś ważny NIE dlatego, że jesteś pierwszy, ale dlatego, kim jesteś - oddany, troskliwy, odpowiedzialny, odważny. To nie miejsce w czyimś sercu czyni Cię wartościowym, tylko Twoja obecność w świecie.

2️⃣Nie musisz być potrzebny, by być kochany.
Twoje bycie „tym, który zawsze ratuje sytuację” to piękna cecha , ale czasem Ty też masz prawo nie wiedzieć, nie dowodzić, nie być na pierwszej linii. Oddeleguj zadania, odpuść, inni też potrafią działać, a Ty możesz czasem po prostu stanąć z boku, obserwować, pozwolić innym wziąć ster.

3️⃣Zadbaj o siebie tak, jak dbasz o innych
Nauczyłeś się myśleć i poświęcać dla innych, a kto mysli o Tobie? Naucz się słuchać swoich potrzeb, odpoczywać, mówić „nie”, odpuszczać. Empatia dla innych jest twoją supermocą – ale empatia dla siebie to Twoje zadanie na teraz.

📌 Co mógłbyś Rodzicu powiedzieć swojemu Dziecku po bajce „Toy Story”:

💭 „Chudy bardzo kochał Andy’ego dlatego kiedy pojawił się Buzz, Chudy się wystraszył. Myślał, że zostanie zapomniany. Czuł się smutny, zazdrosny, trochę zły. I to jest normalne. Ale wiesz co? Chudy nauczył się, że miłość/przyjaźn nie kończy się, kiedy przychodzi ktoś nowy. Że miejsce w sercu można mieć dla więcej niż jedna osoby. I nie trzeba być 'pierwszym', zeby być lubianym.”

💭„Chudy Szeryf też zrozumiał, że nie musi ciągle wszystkiego kontrolować i wszystkim się opiekować, żeby być potrzebnym. Czasem dobrze jest po prostu być sobą. Bo ludzie lubią prawdę, i warto być sobą, aby inni kochali nas właśnie za naszą niepowtarzalność”

💭„Jeśli kiedyś poczujesz, że boisz się, że ktoś o tobie zapomni, albo że ktoś nowy zabierze twoje miejsce - przypomnij sobie Chudego. I wiedz, że dobre serce zawsze się zmieści w czyimś życiu. Nie musisz być pierwszy, żeby być ważny.”

💭„A czy ty kiedyś czułeś się jak Chudy?”
To może być piękny początek rozmowy o zazdrości, lęku przed odrzuceniem i potrzebie przynależności emocjach, które przeżywają już najmłodsze Dzieci.

🔁 Jak zmienia się Szeryf ?
Na szczęście w Chudym są duże pokłady zdolności do rozwoju, chce się zmienić i z czasem, pokonując lęk, wychodzi z poziomu zazdrości, na poziom współpracy, akceptowania zmian, budowania relacji- nie tylko w grupie zabawek, ale przede wszystkim w relacji z samym sobą.
W toku symbolicznej „terapii” czyli swoich przygód, przyjazni z Buzzem i konfrontacji z samym sobą – Chudy przechodzi bardzo dojrzały proces:
✔z lidera z lęku staje się liderem z wyboru
✔z rywala staje się sojusznikiem
✔z "osoby" zależnej emocjonalnie od uznania Andy’ego staje się "osobą", która potrafi odejść, by pozwolić innym wzrastać.

Widzę Szeryfa w wielu z Was, mieszka w kobietach i mężczyznach, dźwigających nieboskłon aby innym nie spadł na głowę.
Widzę jak trudno Wam prosić o pomoc, bo wszystko sam(a), sam(a), sam(a). " Ty Druhem moim bądź" mówił Chudy, ja życzę Wam, aby ktoś był Druhem Waszym. Druhem, przy którym będziecie mogli pozwolić sobie na odkrywanie swoich słabości i który będzie umiał dostrzec i docenić Waszą prawdę.

A już w następnym "odcinku" - Anna z Krainy Lodu.
Pięknego wieczoru!✨

11/08/2025

Drodzy, w ramach cyklu 🎬"Bajki na kozetce" dziś historia 💙❄Elsy z Arendelle., czyli historia przerwanego dzieciństwa, konieczności przedwczesnego dorastania i poczucia bycia zagrożeniem dla innych.

Elsa dorastała w chłodnej atmosferze emocjonalnej. Jej moc, czyli symbolicznie - jej intensywność, odmienność, wrażliwość, zostaje uznana za niebezpieczną i problematyczną. Jej rodzice, nie wiedzieli jak sobie z nią poradzić, a i ona sama po przeżyciu traumy z przypadkowym skrzywdzeniem siostry, mając głębokie poczucie winy i lęku, prosiła, by trzymali się od niej z daleka, z obawy, że i im mogłoby stać się coś złego. Tym samym nauczyła się, że w trudnych chwilach jest pozostawiona samej sobie, za zamkniętymi drzwiami swojej lodowej komnaty - i nie może na nikogo liczyć.

❗Głównym komunikatem, który słyszała było: „Ukryj to, nie czuj, nie przeżywaj, zrób tak aby nikt się nie dowiedział”, „Bądź tą grzeczną dziewczynką, która zawsze miałaś być” ❗ :(

Więc Elsa uczy się ukrywać siebie. Jej głos wewnętrzny mówi: „Muszę się kontrolować, bo jestem niebezpieczna, coś jest we mnie odmiennego, nie przynależę”, „Nie mogę popełnić błędu. Muszę być silna. Emocje to słabość. Muszę się kontrolować”.
I tak żyje - w izolacji , z ciągłym napięciem i lękiem przed byciem sobą. Życie w samotności, to też świadomie wybrany mechanizm obronny - bo lepiej być samą niż skrzywdzić swoich bliskich lub zostać zranioną. „Ja tylko próbuję Cie chronić!” krzyczy do Anny (bo Twoje dobro jest ważniejsze od mojego), „Idź sobie!” – (moje emocje mnie przeciążyły, nie umiem sobie z nimi poradzić). Impulsywne odrzucenie bliskości w momencie emocjonalnego przeciążenia to też klasyczna reakcja osoby, która nie zna innych sposobów regulowania napięcia

👉🏻Wnioski psychologiczne:
Te cytaty ☝ to komunikaty wewnętrzne, które wiele osób nosi w sobie:
✔„Nie wolno mi czuć za dużo.”
✔„Lepiej być samemu, niż komuś przeszkadzać.”
✔„Moje emocje są zagrożeniem, muszę je ukryć”
✔„Muszę być dobra, żeby zasłużyć na miłośc i akceptację”

To właśnie z tych przekonań zrodziło się emocjonalne zamrożenie Elsy i królestwo samotnej duszy w której jest królową (jak śpiewała w "Mam tę moc").
❗Elsa nie ukrywała się dla kaprysu - robiła to, bo nikt jej nie nauczył, jak być sobą i jednocześnie bezpieczną w relacji z innymi, lodowy zamek był symbolem obrony emocjonalnej.🛕❄

Główne problemy psychologiczne Elzy:

💙Lęk przed bliskością/izolacja społeczna
💙Poczucie winy i wstydu („coś jest ze mną nie tak, muszę to ukryć”),
💙Nadmierna samokontrola i perfekcjonizm emocjonalny
💙Zamrożenie emocjonalne i nieufność wobec relacji
💙Lęk uogólniony– wzmożona czujność, życie w napięciu
💙Wyuczone unikanie bliskości
💙Tłumienie emocji – „Nie pokazuj, nie czuj, nie daj się zobaczyć”
💙Schemat samopoświęcenia – rezygnuje z relacji, by nie obciążać innych sobą.

👨‍👩‍👧‍👧 Rola rodziny:

Lodowaty przekaz: "Ukrywaj, nie czuj, nie pozwól im zobaczyć, bądź tą grzeczną dziewczynką jaką zawsze musisz być"

Co robią rodzice❓
❌Izolują ją („zamykaj drzwi”),
❌Uczą kontroli, nie rozumienia („ukryj, nie pokazuj, nie czuj”),
❌Zamiast wspierać, każą milczeć i ukrywać się
❌Obciążenie zbyt dużą odpowiedzialnością, przekraczającą jej dojrzałośc emocjonalną
❌Rękawiczki, choć miały chronić, nie rozwiązały problemu, zostawiły go dosłownie i w przenośni „pod spodem”

Choć rodzice Elzy działali z troski i zapewne chcieli dobrze (tak jak prawie wszyscy rodzice), to ich działania raczej pogłębiały problem, zamiast go łagodzić. Przekazali jej też nieświadomie komunikat:

„Masz w sobie coś, co trzeba ukryć, schować przed światem, bo jeśli tego nie zrobisz możesz wyrządzić komuś krzywdę.”

Czego zabrakło?
❄bezpiecznej bazy emocjonalnej
❄nazwania emocji,
❄ obecności i bliskości
❄otwartej komunikacji
❄nauczenia regulowania emocji – zamiast ich tłumienia

✍🏻💚Co by było gdyby Rodzice Elzy, poszli skonsultować swoją sytuację rodzinną z psychologiem❓ ;)

Jakie rady mógłby dać im psycholog, aby Córka mogła rozwijać się emocjonalnie zdrowo❓:

✅ Naucz nazywać i oswajać emocje.
Zamiast „nie czuj”, można było powiedzieć: „To naturalne, że się boisz. Porozmawiajmy o tym, co czujesz”
✅ Zamiast izolacji – kontakt i relacja.
Zamykanie dziecka w samotności to mocno nietrafione rozwiązanie. Wsparcie emocjonalne to przede wszystkim bycie z dzieckiem i towarzyszenie mu - nawet jeśli sami nie wiemy, co robić. "Nie wiem, co powiedziec, ale jestem z tobą" znaczy więcej niż sto mądrych porad.
✅Naucz się radzić sobie ze stresem.
Gdyby Elsa zobaczyła, że jej rodzice sami uczą się regulowac emocje, nie bałaby się własnych. Można było wspólnie szukać sposobów na zapanowanie nad jej mocą niż udawać że jej nie ma i ukrywac je pod podarowanymi rekawiczkami.
✅ Normalizacja odmienności.
Nie każda „inność” musi byc traktowana jak zagrożenie. Rodzice mogli pokazać Elsie, że moc to część jej tożsamości i wyjatkowosci i że nie musi udawać kogoś, kim nie jest, by być kochaną.

Gdyby rodzina trafiła na terapie, psycholog zauważyłby:
👁‍🗨Rodziców z intencją ochrony, ale zdominowanych przez ich własny lęk
👁‍🗨Zamrożoną więź siostrzaną – zbudowaną wczesniej na silnym przywiązaniu, które zostało brutalnie przerwane przez lęk, brak komunikacji i prawdy
👁‍🗨Brak przestrzeni na autentyczność - w rodzinie Arendelle nie mówi się o emocjach.

❗O czym warto porozmawiać z Dzieckiem po obejrzeniu tej bajki?👇🏻
🌺O tym, że nie warto tłumić emocji
🌺O tym, że bycie „grzecznym” nie znaczy rezygnowania z siebie
„Nie musisz być taka/takim, jak inni chcą – ważne, żebyś była/był sobą i zył/zyła z szacunkiem do innych.”
🌺O sile wsparcia
Relacja Anny i Elzy pokazuje, że wsparcie bliskich pomaga pokonać największe lęki i trudnosci.
„Kiedy czujesz się źle, możesz przyjść i powiedzieć mi o tym - nie jestes sama”
🌺O błędach i przebaczaniu
„Każdy może się pomylić, ważne jest, żeby przeprosić i spróbować naprawić.”
🌺 O tym, że odwaga to nie brak strachu
Elza bała się pokazać prawdziwą siebie, ale w końcu zdobyła się na odwagę i dzięki temu poczuła się wolna - „Zobaczę dziś czy sił mam dość,, by wejść na szczyt, odmienić los. I wyjść zza krat, jak wolny ptak”

❄💙Elsa żyje w wielu kobietach . Jak funkcjonuje i po czym ją rozpoznać?:

❄Jest perfekcyjna i kontrolująca
❄Trudno jej prosić o pomoc
❄Jest silna i zdystansowana, ale w środku wrażliwa i samotna. Może mówić: „Po prostu nie lubię się narzucać”.
❄Wszystko robi sama, nie dlatego, że lubi, tylko bo „na siebie może liczyć najbardziej”.
❄Ma trudność z wyrażaniem emocji - boi się o nich mówić i je wyrażać, stara się mocno kontrolować i nie okazywać słabości, rzadko mówi o sobie.
❄Jest często podziwiana za siłę, ale nikt nie widzi jakie Himalaje trudności się za nią kryją.

✨Elzy, to kobiety, które:
🤍 musiały przedwcześnie dorosnąć
🤍 nauczono je być „grzecznymi i silnymi”, a nie prawdziwymi.
🤍 zostały wychowane w chłodzie emocjonalnym
🤍musiały ukrywać emocje, by przetrwać
🤍były wychowywane w atmosferze wysokich, czasem wrecz nierealnych standardów i oczekiwań

Więc jeśli nosisz w sobie Elsę, życzę Ci, abyś kiedyś mogła jak ona zaśpiewać (wersję oryginalną lub polską, jak wolisz) ;):

❤„Odpuść sobie, odpuść sobie.
Odwróć się i zatrzaśnij drzwi.
Nie obchodzi mnie, co powiedzą (...)
To zabawne, jak pewien dystans sprawia, że wszystko wydaje się małe.
A lęki, które kiedyś mnie kontrolowały, teraz nie mają na mnie żadnego wpływu.
Czas sprawdzić, co potrafię.
Przetestować granice i je przekroczyć.
Nie ma dobra, nie ma zła, nie ma dla mnie ograniczeń.
Jestem wolna”❤

A kolejną postacią w tym cyklu dla odmiany będzie męski bohater, zapraszam już wkrótce :)
Pieknego dnia!