05/07/2025
Własne doświadczenie z pracy terapeutycznej – analiza dokumentów.
Jako surdologopeda wielokrotnie spotkałam się z przypadkami, w których dziecko, które rozpoczęło korzystanie z aparatu słuchowego w wieku 3 lat, było oceniane w sposób porównawczy do dzieci słyszących. Często w opiniach zauważam zapisy wskazujące np. na "niski zasób słów w stosunku do wieku" –
Rozwój mowy u dzieci z aparatami słuchowymi – wyzwania i możliwości
Dzieci, które zaczynają korzystać z aparatów słuchowych po 3. roku życia, stoją przed wyjątkowym wyzwaniem w rozwoju mowy i języka. Choć aparaty słuchowe są nieocenionym wsparciem w rehabilitacji słuchu, należy pamiętać, że postępy w rozwoju mowy u takich dzieci mogą odbiegać od rozwoju dzieci z prawidłowym słuchem.
Dlaczego tak się dzieje?
Opóźnione okno rozwojowe
Okres wczesnodziecięcy to czas, w którym mózg jest najbardziej plastyczny i wrażliwy na bodźce słuchowe. Im później dziecko zaczyna słyszeć dźwięki, tym trudniej jest mu przyswoić naturalny rozwój mowy. Badania pokazują, że dzieci, które zaczynają korzystać z aparatów słuchowych po 3. roku życia, tracą część tego kluczowego okresu rozwoju języka (Moeller, 2000).
Percepcja fonematyczna
Aparaty słuchowe pomagają w odbiorze dźwięków, ale nie przywracają pełnej sprawności słuchu, zwłaszcza w zakresie wysokich częstotliwości, które są kluczowe dla rozróżniania dźwięków mowy. Dzieci, które otrzymały aparat słuchowy w późniejszym wieku, mogą mieć trudności w rozróżnianiu fonemów, co utrudnia im poprawną wymowę i rozumienie mowy (Svirsky et al., 2004).
Brak pełnej ekspozycji na mowę
Dzieci, które zaczynają słyszeć mowę dopiero po 3. roku życia, nie miały wcześniejszej okazji do naturalnej interakcji z językiem, co wpływa na ich rozwój słownictwa, zdolności rozumienia mowy oraz poprawność artykulacyjną. Badania wykazują, że dzieci, które miały wcześniejszy dostęp do słuchu, rozwijają swoje umiejętności mowy i języka znacznie szybciej (Moeller, 2000).
Potrzeba intensywnej rehabilitacji
Dzieci, które otrzymały aparat słuchowy w wieku 3 lat, wymagają intensywnej terapii logopedycznej, aby nadrobić opóźnienia w rozwoju mowy. Wczesne wsparcie, takie jak ćwiczenia słuchowe, artykulacyjne oraz językowe, są kluczowe w dalszym rozwoju (Svirsky et al., 2004).
Ważna uwaga!
Nie można oceniać postępów w rozwoju mowy dziecka, które rozpoczęło swoją drogę z aparatem słuchowym w wieku 3 lat, na równi z dziećmi, które od momentu narodzin mają pełny dostęp do słuchu. Często porównuje się te osiągnięcia, co jest błędne, ponieważ dziecko, które zaczęło słyszeć dopiero w wieku 3 lat, ma opóźnienie w rozwoju słuchowym, które wpływa na późniejsze rozwijanie umiejętności językowych. Takie porównania nie uwzględniają kluczowego okresu rozwoju słuchu, który dziecko z niedosłuchem mogło przeoczyć. W takim przypadku, postępy w rozwoju mowy muszą być oceniane w kontekście "wieku słuchowego" dziecka, a nie tylko jego kalendarzowego wieku.
Własne doświadczenie z pracy terapeutycznej – analiza dokumentów.
Jako surdologopeda wielokrotnie spotkałam się z przypadkami, w których dziecko, które rozpoczęło korzystanie z aparatu słuchowego w wieku 3 lat, było oceniane w sposób porównawczy do dzieci słyszących. Często w opiniach zauważam zapisy wskazujące np. na "niski zasób słów w stosunku do wieku" – co jest wynikiem braku pełnej ekspozycji na mowę w kluczowym okresie rozwoju. Ważne jest, aby we wszelkiej dokumentacji wskazywać, że dzieci z niedosłuchem, które otrzymują aparaty w późniejszych latach, wymagają bardziej indywidualnego podejścia do oceny postępów i rozwoju mowy.
Co możemy zrobić?
Wczesna diagnoza i interwencja – im wcześniej dziecko zacznie korzystać z aparatu słuchowego, tym większe szanse na rozwój mowy na poziomie rówieśników.
Intensywna terapia logopedyczna – regularne ćwiczenia słuchowe, artykulacyjne i językowe są niezbędne do wspierania dzieci w nauce mowy.
Wsparcie rodziców – aktywne angażowanie się w codzienną komunikację z dzieckiem, czytanie książek i rozmowy są fundamentem w rozwijaniu słownictwa i umiejętności komunikacyjnych.
Pamiętajmy, że każdy krok ku lepszemu słyszeniu to krok ku lepszemu rozumieniu świata mowy!
📚 Bibliografia:
Moeller, M. P. (2000). Early intervention and language development in children who are deaf and hard of hearing. Pediatrics, 106(3), E43.
Svirsky, M. A., Teoh, S. W., & Neuburger, H. (2004). Speech development in children with cochlear implants: The role of age at implantation. Archives of Otolaryngology–Head & Neck Surgery, 130(5), 615-620.