18/07/2023
Normalna osobowość nie ma cech skrajnych, jej cechy ujawniają się w różnych okolicznościach w sposób elastyczny i adaptacyjny. W tym kontekście możemy mówić, że jednostka ma jakiś konkretny „styl” osobowości, na przykład obsesyjno-kompulsywny lub histrioniczny, przy braku psychopatologii. Gdy cechy osobowości stają się bardziej skrajne i w sposób nieelastyczny aktywowane w wielu różnych sytuacjach, przechodzimy od normalnego funkcjonowania osobowości w kierunku zwiększającego się stopnia patologii osobowości aż do najcięższych zaburzeń z krańca kontinuum, gdzie cechy osobowości stają się tak nieprzystosowawcze, że poważnie zakłócają funkcjonowanie. Niezależnie od tego, czy patologia osobowości jest względnie łagodna czy też głębsza, z definicji jest ona związana z pewnym stopniem emocjonalnego cierpienia i/lub upośledzenia funkcjonowania społecznego lub zawodowego. Zaburzenia osobowości utrzymują się względnie stabilnie w czasie, z początkiem we wczesnej dorosłości. (….).
Należy jednak zauważyć, że nie każdy przejaw sztywności osobowości jest psychologicznie uwarunkowany. Wiele aspektów osobowości, takich jak na przykład nieśmiałość lub poszukiwanie stymulacji, odzwierciedla genetycznie zdeterminowane czynniki temperamentalne. Ponadto pewne cechy, które mogą sprawiać wrażenie wynikających ze sztywności osobowości, takie jak depresyjny pogląd na życie czy tendencja do lękowego zamartwiania się, mogą być wyrazem niezdiagnozowanej choroby afektywnej lub zaburzeń lękowych.
„Podręcznik psychoterapii psychodynamicznej w patologii osobowości z wyższego poziomu”; Eve Caligor, Otto Kernberg, John F. Clarkin, s. 28
fot: RhondaK Native Florida Folk Artist
