Jakub Surmacz

09/07/2025

Od 50 do 80% pacjentów z zerwaniem ACL jest leczonych poprzez zabieg rekonstrukcji więzadłowej i odbudowę geometrii stawu kolanowego co może mieć działanie zapobiegawcze przed wtórnymi uszkodzeniami stawu np. uszkodzenia łąkotek czy chrząstki stawowej. 😬

Dyskusja z Pacjentami dotycząca wyboru przeszczepu powinna obejmować wskaźnik powikłań, niepowodzenia przeszczepu oraz wyniki zgłaszane przez pacjentów w oparciu o funkcjonalne skale oceny klinicznej. 👥

Powrót do sportu (RTS) można postrzegać jako kontinuum obejmujące trzy elementy: powrót do udziału, powrót do sportu i powrót do pełnej wydajności, z uwzględnieniem rodzaju sportu, aktywności oraz poziomu wymagań. 🦿

Czynniki kontekstowe obejmują kategorię urazu ACL, sposób leczenia (chirurgiczne / zachowawcze / rodzaj przeszczepu), płeć, wiek lub etap kariery, poziom i rodzaj sportu oraz jego wymagania fizyczne a także koszty społeczne / finansowe. 👀

U kobiet notuje się statystycznie istotnie niższe wyniki subiektywne i funkcjonalne „rozluźnienia stawu”, wyższy wskaźnik rewizji, niższe wyniki w skalach Lysholma i Tegnera (Tegner Activity Score - TAS) oraz stosunkowo rzadszy powrót do sportu. 👱🏻‍♀️

Nie ma istotnych różnic płciowych w zakresie rozwoju bólu przedniego kolana (AKP), pourazowej choroby zwyrodnieniowej stawów po rekonstrukcji ACL czy też zerwania / wskaźnika niepowodzeń przeszczepu. 🦵

W ciągu ostatniej dekady nastąpiło przejście od zachowawczych, standaryzowanych protokołów opartych na czasie do bardziej przyspieszonych, zindywidualizowanych protokołów opartych na kryteriach („benchmarkach”). 👨🏻‍💻

Zaakceptowane protokoły różnią się długością, ale programy rehabilitacji pooperacyjnej powinny trwać 9 -12 miesięcy, aby zmniejszyć ryzyko kolejnych urazów. 🧑‍🏭

Powszechnie akceptuje się, że wczesna aktywność, obciążenie i przyspieszona rehabilitacja są kluczowe dla osiągnięcia kryteriów powrotu, choć nadal toczy się dyskusja kiedy przyspieszona rehabilitacja jest korzystna lub zbyt agresywna. 👨‍💼

Jakie są Wasze doświadczenia ❓

ACL | Staw Kolanowy | Rehab Performance | Rehabilitacja | Uraz Więzadłowy | Rekonstrukcja | Sport | Sprawność | Zdrowie | Ortopedia | Fizjoterapia

01/07/2025

WSKAŹNIK ROZWOJU SIŁY W SPORCIE 🧐

Sukces w sportach indywidulanych ostatecznie sprowadza się do tego, że sportowiec może wytworzyć największą siłę w czasie dozwolonym podczas indywidualnych zawodów, a jednocześnie jest skuteczny w wykonywaniu eksplozywnych i bardzo dokładnych ruchów. 🏃‍♂️💨

Celem trenera przygotowania fizycznego na każdym poziomie powinno być nakłonienie sportowców do jak największego wzrostu WYDAJNOŚCI w jak najkrótszym czasie (performance to wydajność i można to tłumaczyć na język polski 😝).

Poszczególni sportowcy generują maksymalne siły w oparciu o dwa elementy:

- maksymalne możliwości siłowe poszczególnych mięśni 💪,
- koordynacja aktywności mięśni przez ośrodkowy układ nerwowy (OUN) 🦾.

Zdolność poszczególnych mięśni do wytwarzania siły określana jest przez określone metody treningowe, natomiast siła wytwarzana przez koordynację aktywności mięśni jest wyuczoną ścieżką aktywacji mięśni dla optymalnego bezpieczeństwa organizmu przy zachowaniu maksymalnej mocy wyjściowej (najpełniejsza definicja). 👥

Uzasadnienie przywiązania wagi do poprawy RFD wynika z ograniczonego czasu dostępnego dla sportowców na wywarcie siły w ruchach podczas zawodów, a wiadomo od kilku lat sport / rekreacja zmierza w kierunku szybkości i mocy. 🚀

Na karuzeli video znajdziecie kilka urywków z sesji uzupełniających młodego piłkarza poza sezonem ukierunkowanych na rozwój RFD i koordynacji. 🎥

PS ‼️

Na stronie Rehab Performance w zakładce sklep odpaliliśmy letnią promocję (z ang. to chyba summer sale) - i przygotowaliśmy dla Was 59 jednorazowych kodów na wszystkie webinary, Rehab Talki, gotowe programy i protokoły - możecie je zdobyć 30% taniej. 😲

Jeśli planujecie dołączyć do Naszej społeczności / szykujecie się na premierowe szkolenia stacjonarne lub online od września - to najlepszy moment na skorzystanie z wiedzy i materiałów, które przygotowaliśmy do tej pory. 🥳

Zostaw poniżej komentarz „👋” a wyślemy Ci jeden z dostępnych kodów.

Do usłyszenia! 🤩

29/06/2025

ACL jest jednym z najczęściej uszkadzanych więzadeł w ciele człowieka a ruchy hamowania / przyspieszania z nadmiernym skurczem mięśnia czworogłowego lub niewystarczającą aktywacją mięśni dwugłowych uda przy pełnym lub niemal pełnym wyproście kolana odgrywają rolę w mechanizmie urazu. 🦵

Zmierzamy w kierunku coraz głębszego rozumienia konsekwencji urazów ortopedycznych stawu kolanowego i choć wciąż wiele wysiłków rehabilitacyjnych jest niewystarczających to przejawy wieloaspektowego podejścia terapeutyczno - treningowego są bardzo widoczne. 🤌

Za Nami ciekawa sesja fizjoterapeutyczna w ramach X edycji kongresu JPC podczas której Mikołaj przedstawił wiele praktycznych aspektów neurofizjologii urazów więzadła krzyżowego przedniego. 🦵

W Rehab Performance konsekwentnie realizujemy kompleksowe programy powrotu do sportu i staramy się uwiarygadniać w sposób naukowy skuteczność interwencji - niebawem opublikujemy kolejny artykuł pozostając w tematyce ACL, zwracając uwagę na kolejne aspekty praktyczne. 🦾

Okres wakacyjny to dla Nas intensywny czas zgrupowań, szkoleń wewnętrznych, codziennej pracy i strukturyzacji działań zawodowych ale już we wrześniu wracamy z konkretami:

- nowości dotyczące szkoleń stacjonarnych z partnerami medycznymi / sportowymi 🏹,

- programy edukacyjne i premierowe Rehab Talki z wyjątkowymi gośćmi 👥,

- zintegrowana społeczność Rehab Performance i dedykowane projekty mentoringowe 👀,

- wiele więcej. 🫆

Dziękujemy za wszystkie spotkania, rozmowy, wspólny czas, integrację i wsparcie. 🙏

Do zobaczenia wkrótce! 👋

Mikołaj Stańczak i Jakub Surmacz

27/06/2025

Pubalgia sportowa jest terminem zbiorczym, który opisuje ból wywodzący się z okolicy spojenia łonowego i promieniujący w okolice pachwiny, taki jak przyczep mięśnia prostego brzucha, ścięgna przywodzicieli i staw spojenia łonowego. 😩

Termin ten był wcześniej używany jako „przepuklina sportowa”, a także „pachwina Gilmore’a”, „jelito hokejowe” i „uszkodzenie mięśni brzucha”. 😥

Spojenie łonowe tworzą dwie kości i pomiędzy nimi dysk chrząstki szklistej, do kompleksu łonowego przylegają liczne więzadła i ścięgna, które zapewniają stabilność. ✊

Ocena leżącej u podstaw patologii jest możliwa tylko dzięki zrozumieniu dynamicznych relacji powiązanych więzadeł i ścięgien. 🔍

Z tego powodu użycie terminu „osteitis pubis” u sportowców po prostu opisuje objaw empiryczny lub wynik radiologiczny, a nie rzeczywistą diagnozę. ‼️

Pubalgia sportowa odpowiada za około 4% urazów pachwiny u zawodowych piłkarzy. ⚽️

Diagnostyka różnicowa obejmuje szczepy przywodzicieli, zapalenie kości łonowej, chorobę zwyrodnieniową stawu biodrowego, przepukliny pachwinowe lub udowe, FAI lub przeniesiony ból narządów płciowych lub odbytnicy. 🤒

U sportowców występuje podstępny początek jednostronnego „głębokiego” bólu w pachwinie, nasilany przez ćwiczenia i łagodzony przez odpoczynek. 🫩

W przypadkach przewlekłych sportowiec może odczuwać ból podczas codziennych czynności. 😬

Nagłe ruchy, siady i wzrost ciśnienia w jamie brzusznej mogą również pogorszyć ból, który może być odtwarzany przy siadaniu z oporem, a przy dynamicznym ruchu można zaobserwować osłabienie przywodzicieli i zginaczy stawu biodrowego. 🫠

Diagnostyczne iniekcje znieczulające do stawu udowo-panewkowego i spojenia łonowego mogą pomóc w ocenie poprzez wykluczenie innych przyczyn bólu. 💉

Po początkowym okresie odpoczynku następuje powolny powrót do aktywności fizycznej z nadzorowaną fizykoterapią składającą się ze stabilizacji tułowia, stabilizacji miednicy, treningu wzmacniającego i gibkości. 🏋️

20/06/2025

W ciągu dwóch lat po rekonstrukcji ACL (ACL-R) 20-40% sportowców doznaje ponownego urazu, obejmującego zerwanie przeszczepu, zerwanie przeciwległego ACL lub uszkodzenie innych struktur. 🧑‍⚖️

Wiadomo, że zerwania ACL powodują zmiany w kinematyce i dynamice ruchu - te zmiany są określane jako adaptacje nerwowo-mięśniowe wynikające z zaburzonej kontroli sensomotorycznej. 🏃‍♂️

Zerwaniu ACL często towarzyszą inne urazy, takie jak uszkodzenia łąkotek, stłuczenia kości lub naciągnięcia więzadeł pobocznych, prowadzące do kilku tygodni lub nawet miesięcy ograniczeń fizycznych, co ma szerokie konsekwencje dla pacjentów w kontekście powrotu do pracy lub sportu. 😩

W dłuższej perspektywie zerwanie ACL może prowadzić do bólu przedniego kolana, niestabilności, wtórnych urazów łąkotek, zerwania przeszczepu po rekonstrukcji ACL, a nawet do pourazowej choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego. 🦵

ACL jest kluczową strukturą w stawie kolanowym składającą się z dwóch odrębnych pęczków: pęczka przednio-przyśrodkowego (AMB) i pęczka tylno-bocznego (PLB), nazwanych od ich miejsc przyczepu na piszczeli. 🙅‍♂️

Leczenie nieoperacyjne z ustrukturyzowaną, postępującą rehabilitacją, obejmującą intensywny trening nerwowo-mięśniowy, jest akceptowaną opcją leczenia i zalecane jest dla Pacjentów, którzy chcą wrócić do aktywności ruchowych w linii prostej. ➡️

W przypadku utrzymującej się niestabilności funkcjonalnej lub epizodów uciekania kolana zaleca się opóźnioną anatomiczną rekonstrukcję ACL dla tej grupy pacjentów. 👨‍⚕️

ACL | więzadło | staw kolanowy | rekonstrukcja | anatomia | rehabilitacja | rehab | trening | wydajność | performance | sport | zdrowie | sprawność | progres | opieka | kontrola | ruch

19/06/2025

18/06/2025

RELAKSACJA JAKO KLUCZ DO SZYBKOŚCI? 🤔

Poziom sprawności sportowca ma znaczący wpływ na odruchową zdolność mięśni do kurczenia się / rozluźniania - i odwrotnie. 🔄

Sybkość skurczu / rozluźnienia rośnie wraz z poziomem opanowania zadania motorycznego a skrócenie czasu relaksacji staje się wtedy szczególnie widoczne. (Y. Verkhoshanski - Supertraining). 🏋️

Oczywistym staje się nauczanie sportowców szybkiego i efektywnego rozluźniania mięśni w celu zwiększenia funkcjonalnego zakresu dla ruchu sportowego. 🤠

W tym kontekście posiadanie bardzo rozbudowanych zakresów ruchu / nadmiernie elastycznych stawów nie ma sensu zwłaszcza jeśli ich funkcjonowanie jest ograniczone przez pozorne napięcie mięśni. 🪢

Sport generalnie wymaga od mięśni wykonywania dwóch rodzajów działania: współskurczu i ruchu balistycznego o czym wspominał Basmajian już w 1978 roku. 🔗

We współskurczu mięśnie agoniści / antagoniści kurczą się jednocześnie, z dominacją tego pierwszego, wytwarzającego ruch zewnętrzny. 🦾

Ruch balistyczny, który występuje podczas takich czynności jak bieganie, skakanie, rzucanie, obejmuje ,,eksplozje” aktywności mięśni, po których następują fazy rozluźnienia, podczas których ruch jest kontynuowany. 🔂

Potocznie używa się wtedy terminu „balistyczny”, ponieważ o przebiegu działania kończyny decyduje początkowy impuls agonisty, podobnie jak lot pocisku jest określany przez początkowy ładunek wybuchowy. 🧨

Podczas ruchu balistycznego faza przejścia izometrycznego między fazą koncentryczną i ekscentryczną jest bardzo krótka. 💥

Krótki izometryczny skurcz pomiędzy fazą ekscentryczną i koncentryczną ruchu balistycznego ma szczególne znaczenie w treningu szybkościowo - siłowym / jest to jeden ze sposobów tworzenia izometrii eksplozywnej zamiast wolnej. 💣

13/06/2025

Anatomia, biomechanika i kontrola nerwowo-mięśniowa po ACLR cz.1 🦿

Urazy więzadła krzyżowego przedniego (ACL) występują dość często i dotyczą zarówno sportowców / części dorosłej populacji ogólnej.

Częstość zerwania ACL różni się w zależności od kraju, dyscypliny sportowej, płci oraz wdrożonych programów treningowych zapobiegających urazom.

Jeśli chodzi o aktywności lub sporty, w których uczestniczą obie płcie, kobiety mają znacząco wyższe ryzyko urazu ACL niż mężczyźni.

Ogólny wskaźnik częstości występowania urazów, dostosowany do wieku i płci, wynosi 68,6/100’000 osobolat, z najwyższą częstością u mężczyzn w wieku od 19 do 25 lat (241,0/100’000) i u kobiet w wieku od 14 do 18 lat (227,6/100’000).

Około 80% wszystkich urazów ACL ma charakter bezkontaktowy (bez fizycznego kontaktu z przeciwnikiem) i wynika z mechanizmu wielopłaszczyznowego.

Urazy ACL zazwyczaj występują w ciągu około 50 milisekund po pierwszym kontakcie stopy z podłożem, pozostawiając krótki czas na reakcję sensoryczną (np. odpowiedź odruchową).

Reakcje nerwowo-mięśniowe przed aktywnością oraz reaktywne odpowiedzi neuromotoryczne regulują sztywność mięśni i stawów, co wpływa na dynamiczną stabilność stawu.

Zerwaniu ACL często towarzyszą inne urazy, takie jak uszkodzenia łąkotek, stłuczenia kości lub naciągnięcia więzadeł pobocznych, prowadzące do kilku tygodni lub nawet miesięcy ograniczeń fizycznych, co ma szerokie konsekwencje dla pacjentów w kontekście powrotu do pracy lub sportu.

W ciągu dwóch lat po rekonstrukcji ACL (ACL-R) 20-40% sportowców doznaje ponownego urazu, obejmującego zerwanie przeszczepu, zerwanie przeciwległego ACL lub uszkodzenie innych struktur.

Do oceny zdolności powrotu do sportu (RTS) po zerwaniu lub rekonstrukcji ACL zazwyczaj stosuje się kombinację decyzji opartych na czasie, testy kliniczne oraz baterie testów wydolności fizycznej.

Pomimo dużych postępów w opublikowanych wytycznych rehabilitacyjnych, nadal brakuje wiarygodności kryteriów RTS po ACL-R i nie ma konsensusu co do złotego standardu dla wiarygodnych ocen RTS oraz bezpiecznych punktów odcięcia.