Jedzenie ma znaczenie- Agnieszka Marciszak Dietetyk Kliniczny

26/08/2025

23/08/2025

Czym jest zonulina?

To białko, które „reguluje szczelność” między komórkami jelita. Gdy zonuliny jest więcej, połączenia mogą się rozszerzać („nieszczelne jelito”), przez co do krwi łatwiej przenikają cząsteczki z jedzenia i bakterii co oznacza więcej podrażnienia i stanu zapalnego.

Kiedy bywa podwyższona? (najczęstsze przyczyny)

Celiakia (szczególnie nieleczona) i nadwrażliwość na gluten.

IBS/SIBO/IMO, infekcje jelitowe, ostre biegunki.

IBD (Crohn/colitis) w aktywnej fazie.

Dieta bogata w cukier, alkohol, ultraprzetworzone produkty; niski błonnik.

Leki: świeże antybiotyki, IPP, NLPZ.

Stres, brak snu, choroby współistniejące (otyłość, nieuregulowana glikemia).

Uwaga: badania zonuliny nie są idealnie standaryzowane — pojedynczy wynik nie stawia rozpoznania. Zawsze patrzymy na objawy + inne badania.

Co może pomóc? 

Dieta i nawyki

Wzorzec śródziemnomorski: dużo warzyw, kasze pełne (ryż basmati, gryka, komosa), strączki wg tolerancji, ryby 2×/tydz., oliwa; mniej cukru/alkoholu.

Błonnik rozpuszczalny i regularne wypróżnienia: woda 30–35 ml/kg + 10–15 min spaceru po posiłku.

Suplementy z najlepszym uzasadnieniem:

Cynk-karnozyna: wspiera gojenie śluzówki.

L-glutamina: „paliwo” dla enterocytów.

Błonnik rozpuszczalny.

Probiotykoterapia: dobrana do badań i objawów

Omega-3 (EPA+DHA): immunomodulacja+ działanie p/zapalne.

Witamina D3.

Opcjonalnie (gdy stan zapalny/stres oksydacyjny):

NAC 600 mg,  kurkumina- z uwagi na interakcje zawsze pod okiem specjalisty.

Najpierw przyczyna!
– Podejrzenie celiakii,  najpierw diagnostyka, dopiero potem dieta bezglutenowa.
– Objawy „jelitowe”, sprawdź pasożyty SIBO/IMO, nietolerancje (laktoza/FODMAP).
– Aktywny IBD/krwawienia/gorączka/utrata masy- pilna konsultacja lekarska.

19/08/2025

Czy dzieci potrzebują magnezu?

Tak. Magnez to jeden z „cichych filarów” rozwoju: reguluje układ nerwowy (GABA), mięśnie i serce, uczestniczy w >300 reakcjach enzymatycznych (energia ATP), gospodarkę glukozy, odporność i sen. U dzieci niedobór objawia się często subtelnie: drażliwość, napięcie/niepokój, gorszy sen, skurcze mięśni, tiki, bóle „wzrostowe”, zaparcia, bóle głowy.

Kto jest w grupie ryzyka?

dieta ultra-przetworzona, mało orzechów/strączków/pełnych zbóż,

duże zapotrzebowanie (intensywny wzrost, sport),

przewlekłe biegunki, celiakia/NChZJ, SIBO,

długotrwałe IPP, diuretyki, wysokie dawki wit. D bez równowagi z Mg,

stres, mało snu.

Ile magnezu potrzebują dzieci? (z diety + ew. suplementy)

Zalecane spożycie (RDA)

1–3 lata: 80 mg/d

4–8 lat: 130 mg/d

9–13 lat: 240 mg/d

14–18 lat: M 410 mg/d, K 360 mg/d

Górny limit dla suplementów (UL, nie dotyczy jedzenia!)

1–3 lata: 65 mg/d

4–8 lat: 110 mg/d

9–18 lat: 350 mg/d

W praktyce: najpierw jedzenie, a jeśli z analizy jadłospisu wynika niedobór albo są objawy – małe, regularne dawki suplementu, mieszcząc się w UL dla wieku.

Najpierw talerz – szybkie źródła Mg

2 łyżki pestek dyni ≈ 100 mg

30 g migdałów ≈ 80 mg

1 szklanka kaszy gryczanej got. ≈ 65 mg

1 szklanka fasoli/ciecierzycy got. ≈ 60–80 mg

100 g szpinaku (got.) ≈ 80 mg

1 łyżka kakao ≈ 25–30 mg

Woda wysokomagnezowa: 50–100 mg/l (sprawdź etykietę)

Suplementacja – kiedy i jak?

Kiedy rozważyć: po ocenie diety/objawów (ew. Mg w surowicy jest mało czuły; lepszy sygnał daje „historia talerza” i odpowiedź na interwencję).

Dawki startowe (elementarnego Mg):

1–3 lata: 25–60 mg/d (nie przekraczaj 65 mg z suplementu)

4–8 lat: 40–100 mg/d (limit 110 mg z suplementu)

9–13 lat: 80–200 mg/d

14–18 lat: 100–300 mg/d
Zawsze zaczynaj od dolnego zakresu, podziel dawkę przy wrażliwym brzuchu. Celem jest ustąpienie objawów bez biegunek.

Kiedy sięgać po wyższe zakresy? (po konsultacji z lekarzem) – nasilone skurcze, migreny, duży wysiłek sportowy, przewlekłe zaparcia. Dawkowanie „terapeutyczne” (np. migrena) prowadzi lekarz.

Ciag dalszy w komentarzu.

18/08/2025

Dlaczego po pierwszym posiłku (po nocy) skacze cukier wyżej niż później w trakcie dnia?
To normalna fizjologia, szczególnie widoczna na CGM.

Co się dzieje rano?

Zjawisko brzasku – o świcie rośnie kortyzol, adrenalina, hormon wzrostu i glukagon. Te hormony zwiększają insulinooporność tkanek i pobudzają wątrobę do wyrzutu glukozy.

Słabsza poranna odpowiedź insulinowa – rano komórki β trzustki wydzielają insulinę mniej dynamicznie, a wrażliwość mięśni na insulinę jest niższa.

Długi post nocny – po kilkunastu godzinach bez jedzenia organizm oszczędza glukozę, a pierwsza dawka węglowodanów jest „odczuwana” mocniej.

Efekt drugiego posiłku – po śniadaniu metabolizm „rozpędza się”: spada FFA, rośnie inkretynowa odpowiedź jelit i kolejne posiłki zwykle dają mniejsze wzrosty cukru.

Jak złagodzić poranny p*k?

Zjedz białko (20–30 g) i błonnik przed/razem z węglowodanami;

Kolejność: warzywa/sałata + białko/tłuszcz + węglowodany.

Wybieraj niski ładunek glikemiczny (pełne ziarna, skrobia oporna).

15 min spaceru po posiłku.

(Opcjonalnie) ocet jabłkowy rozcieńczony przed posiłkiem, jeśli nie masz przeciwwskazań (refluks, ciąża, choroby przełyku).

U osób na długotrwałej low-carb/postach poranny p*k bywa wyraźniejszy – to nadal mieści się w fizjologii.

👉 Wyższy poranny wzrost nie oznacza „złego” śniadania – oceniaj całodzienny wzorzec (wysokość p*ku, czas powrotu do normy, AUC) i samopoczucie.
Jeśli p*ki >180 mg/dl często się powtarzają lub długo się utrzymują, warto skonsultować się ze specjalistą

15/08/2025

Pasożyty badamy … z KAŁU, w laboratorium specjalistycznym – nie „z krwi” ani w przypadkowym punkcie. Dlaczego? 👇

Dlaczego kał, a nie krew?

🧫 Wykrywa realną inwazję jelitową – jaja, cysty, trofozoity.

🧪 Badania „z krwi na pasożyty” to zwykle przeciwciała (ślad kontaktu), które mogą utrzymywać się mimo braku aktywnej infekcji – łatwo o wyniki mylące. Jeśli układ odpornościowy jest "słaby" przeciwciał może też nie być.

🔬 Wyższa czułość w specjalistycznych pracowniach (odpowiednie utrwalacze, wieloetapowa obróbka, doświadczenie diagnostów).

28/07/2025

Pobranie krwi u dziecka – jak przejść przez to (prawie) bez łez? 👶🩸
Przygotowanie w domu:

👂 Powiedz prawdę, prosto i krótko. „Pani pielęgniarka policzy do trzech i ukłuje jak komar. Ty oddychasz ze mną.”

🧃 Nawodnij (chyba że badanie wymaga bycia na czczo) + ciepło na rączkę 5–10 min przed wyjściem – żyły są wtedy pełniejsze.

🎯 Daj wybór drobiazgów: które ramiączko, jaka bajka, który plasterek – poczucie kontroli zmniejsza lęk.

🫧 Ćwicz oddech i dmuchanie: bańki mydlane, świeczka, wiatraczek – to świetna „magia” przeciw bólowi.

🧸 Zabierz „odwagę” (pluszak, kocyk) i zaplanuj nagrodę po badaniu.

W gabinecie:

🤝 Pozycje bliskości: dziecko na kolanach rodzica (bez „unieruchamiania na siłę”).

📱 Odwracanie uwagi: filmik, książeczka, liczenie kropek na ścianie.

🗣️ Słowa-klucze: „Oddychamy jak balon… dmuch… i już!”

🌟 Znieczulenie miejscowe: plastry EMLA

To miks lidokainy i prylokainy, który znieczula skórę w miejscu wkłucia.

Jak użyć:

Wybierz miejsce (zwykle zgięcie łokciowe).

Użyj gotowego plastra EMLA.

Czas: załóż ok. 60 minut przed pobraniem (maks. 90 min).

Działa 2–4 godziny po zdjęciu. Jeśli skóra jest blada/chłodna, daj krótki ciepły okład, by żyłka znów „wyszła”.

Po badaniu: dużo pochwał, przytulas i picie. 💙  

26/07/2025

Smutna prawda (w liczbach): w klasycznym RCT porównującym 4 popularne diety odsetek rezygnacji wyniósł 21% już po 2 miesiącach, 38% po 6 miesiącach i 42% po roku — najczęściej dlatego, że „diety były zbyt trudne” lub „efekty zbyt małe”.
W przypadku noworocznych postanowień po 6 miesiącach „w grze” zostaje ok. 46% osób — reszta odpada wcześniej.
Co więcej, nie rodzaj diety, ale trzymanie się planu najsilniej przewiduje wynik (w tym samym RCT: korelacja utrzymania zaleceń z utratą masy ciała r = 0,60).
A że nawyk staje się automatyczny średnio po ok. 66 dniach (zakres 18–254), wczesne „odpuszczenie” to niemal gwarancja powrotu do starych schematów.

Wniosek: nie potrzebujesz idealnej diety — potrzebujesz systemu, który jesteś w stanie wykonywać codziennie przez tygodnie, aż stanie się rutyną.

22/07/2025

Tatuaże – jak patrzeć na nie przez pryzmat medycyny funkcjonalnej

• Atrament to nie tylko pigment. Przeciętna buteleczka zawiera mieszaninę barwników (często przemysłowych), związków metali ciężkich – Pb, Cd, Cr, Ni – i rozmaitych nośników (glikole, alkohole). W najnowszej analizie rynku USA aż 83 % badanych tuszów miało nie­deklarowane dodatki toksykologicznie istotne.

• Cząstki nano przenoszą się dalej, niż myślisz. Po wprowadzeniu w skórę pigment dzieli się na frakcję makro (pozostaje w dermis) i nano (

10/07/2025

Krótko i jasno:

Ile żelaza ma szpinak?

100 g liści ≈ 2,7 mg żelaza.

Ile potrzebuje ciężarna?

27 mg dziennie (10 × więcej!).

Dlaczego szpinak nie pomaga?

To żelazo niehemowe – jelito wchłania tylko 2-5 %.

Szczawiany i fityniany w szpinaku wiążą Fe i “wyprowadzają” je z organizmu.

Wapń ze szpinaku dodatkowo blokuje transporter żelaza.

Efekt końcowy:

Z 2,7 mg zostaje < 0,1 mg – mniej niż 1 % Twojej dziennej normy.

Co zamiast?

Mięso i ryby (żelazo hemowe) – indyk, wołowina, sardynki.

Rośliny + witamina C – soczewica lub ciecierzyca skropione sokiem z cytryny.

Suplement (bisglicynian żelaza / laktoferryna) – przyjmuj z dala od nabiału, kawy i herbaty.

Szpinak jest super dla folianów i magnezu, ale nie dla leczenia anemii.

—

👩‍⚕️  Agnieszka Marciszak| medycyna funkcjonalna

28/05/2025

Kto jeszcze nie ma to ostatnia chwila na zakup. Link w komentarzu 👇.

Jest to forma elektroniczna, w sposobie wysyłki wybierz proszę "odbiór osobisty".

20/04/2025

01/01/2025

Suplementacja ADHD- czy ten post był dla Ciebie pomocny? Chcecie więcej?