25/09/2025
Zapewne większość rodziców choć raz słyszy z ust swojego dziecka zdanie: „Nie chcę iść do szkoły”, „Czy mogę nie iść dziś do szkoły”, albo co gorsza „Nie chcę chodzić do szkoły”.
Jeśli dziecko wyraża taką niechęć okazjonalnie i nawet zdarzy się taka pojedyncza sytuacja, gdy z jakiegoś powodu pozwolimy dziecku do tej szkoły nie iść, bo np. poprzedniego dnia wydarzyło się coś ekscytującego, co sprawiło, że wróciliście bardzo późno do domu i dziecko po prostu jest niewyspane - nie jest to powód do niepokoju.
Gdy takie sytuacje się powtarzają, warto od razu sprawdzić co się za tym kryje.
Przyczyny dla których dzieci nie chcą chodzić do szkoły, to:
- Brak gotowości szkolnej – dziecko nie jest jeszcze przygotowane do funkcjonowania w szkole przez kilka godzin dziennie pod względem emocjonalnym, społecznym, poznawczym (to dotyczy najmłodszych uczniów),
- Czynniki osobowościowe dziecka – duża podatność na stres, podwyższony poziom lęku, niska samoocena,
- Trudności w nauce, niepowodzenia szkolne, brak sukcesów edukacyjnych, zaległości (np. wywołane długotrwałą nieobecnością z powodu choroby), zbyt duże oczekiwania stawiane dziecku jeśli idzie o oceny, presja ocen,
- Relacje z innymi uczniami – brak koleżanek i kolegów, osamotnienie, konflikty w rówieśnikami, odrzucenie, dokuczanie,
- Rytm dnia – brak rutyny jeśli idzie o pory chodzenia spać i wstawania, zbyt późne chodzenie spać,
- Nawyki – korzystanie urządzeń cyfrowych do późna, granie w gry, oglądanie seriali przez wiele godzin i związane z tym zmęczenie, przebodźcowanie,
- Zmęczenie, wypalenie spowodowane nauką i dużą ilością zajęć dodatkowych,
- Zdrowie fizyczne i psychiczne – dolegliwości fizyczne i psychosomatyczne, zaburzenia, depresja, fobie, stany lękowe,
- Problemy rodzinne – kryzysy, konflikty, napięta atmosfera, rozstanie rodziców, choroba i śmierć w rodzinie, trudna sytuacja materialna (dziecko może się tym bardzo stresować, ale też może chcieć zostać w domu z rodzicem, aby go wspierać),
- Duże zmiany w życiu dziecka – przeprowadzka do innego miasta, dzielnicy, zmiana szkoły, pojawienie się młodszego rodzeństwa,
- Postawy rodzicielskie – brak zaufania do szkoły, brak współpracy,
wzmacnianie lęków dziecka, zamiast uspokajania, bardzo silna presja lub wręcz przeciwnie – bagatelizowanie problemów.
Najczęściej za niechęcią dziecka do szkoły stoi nie jedna przyczyna, lecz kompilacja różnych powodów.
Jak reagować, gdy dziecko nie chce iść do szkoły:
- Powstrzymaj się przed reakcją umniejszającą emocje dziecka i uwagami typu „Co za fanaberie – idziesz i już!”, „Natychmiast marsz do szkoły”, nie oskarżaj, nie zawstydzaj,
- Rozmawiaj z dzieckiem spokojnie i empatycznie, wysłuchaj jego argumentów,
- Postaraj się ustalić co się dzieje, aby poznać źródło problemów,
- Otaczaj dziecko wsparciem emocjonalnym, okazuj miłość, akceptację,
- Możesz podzielić się własnymi doświadczeniami, np. „Wiesz, kiedy byłam mała, to też czasem tak miałam, że nie chciałam iść do szkoły i nawet teraz, jako dorosła osoba, też nie zawsze mam ochotę iść do pracy – to zupełnie normalne”,
- Zadbaj o zdrową rutynę w życiu dziecka – regularne godziny snu i wstawania, odpoczynek, relaks, równowaga między nauką, zabawą, odpoczynkiem, powtarzalny rytm dnia wzmacnia poczucie bezpieczeństwa,
- Wprowadźcie zdrowe zasady ekranowe w domu – dobrze, aby dotyczyły wszystkich domowników,
- Wzmacniaj w dziecku pozytywne nastawienie do szkoły poprzez celebrowanie sukcesów (nawet tych małych), podkreślanie pozytywnych stron szkoły, nie wyrażaj w obecności dziecka negatywnych, pogardliwych, obraźliwych lub mogących wzmacniać lęki dziecka opinii o szkole i nauczycielach,
- Współpracuj ze szkołą – poinformuj, że pojawił się taki problem, ustalcie z wychowawcą plan wsparcia dziecka w tej sytuacji, działania jakie możecie podjąć np. w przypadku poczucia osamotnienia, izolacji dziecka – otoczenie go wsparciem koleżeńskim ze strony uczniów potrafiących budować bezpieczne relacje (wychowawca może pomóc zaaranżować takie wsparcie),
- Jeśli przyczyną problemów są trudności w nauce, pomocne może być zorganizowanie mu pomocy w nauce,
- Jeśli dziecko jest zmęczone, pomyśl nad redukcją zajęć dodatkowych,
- Dawaj dziecku poczucie, że kochasz je i akceptujesz bez względu na otrzymywane przez nie oceny. Motywuj, ale nie ponad miarę możliwości dziecka (zarówno tych intelektualnych, jak i emocjonalnych). Twoje dziecko może być bardzo zdolne, ale jednocześnie bardzo wrażliwe emocjonalnie, co będzie mu znacząco utrudniać podejmowanie takich wyzwań, jak na przykład konkursy, olimpiady.
Szukaj pomocy specjalistycznej, gdy:
- Niechęć dziecka do szkoły, lęk utrzymuje się tygodniami,
- Pomimo zastosowanego przez ciebie wsparcia problemy np. objawy psychosomatyczne nie ustępują,
- Gwałtownie pogarszają się wyniki w nauce,
- Dziecko się izoluje społecznie, reaguje agresją, autoagresją.
W takich sytuacjach wskazana jest konsultacja psychiatryczna, terapia np. poznawczo – behawioralna. Nie powinno się tego lekceważyć i liczyć, że minie samo.
