11/06/2025
Psychoterapia i mózg
Co sprawia, że psychoterapia działa? Myśląc o realnej zmianie i o tym, na jakiej zasadzie się ona odbywa, warto sięgnąć do neuronauki oraz jej związku z relacją klient-terapeuta.
W psychoterapii humanistyczno-doświadczeniowej funkcjonuje tzw. model doświadczania, który obrazuje schematy, w jakie wchodzi klient, kiedy i w jaki sposób to robi. Schemat zwykle buduje się przez lata więc odpowiadają mu przetarte szlaki neuronalne w mózgu, które same z siebie nie ulegają zmianie.
Przykład: Osoba, która w dzieciństwie otrzymała przekaz, że nie jest sprawcza, w kolejnych latach funkcjonowała w schemacie ofiary. Była rozczarowana słysząc, że to co kształtowało się przez lata nie zniknie po kilku sesjach. Mimo to podjęła terapię. W toku długoterminowej pracy doszło do nowej symbolizacji. Czym ona jest i jak do niej doszło?
Zmiana odbywa się przede wszystkim poprzez korektywną relację.
Mózg człowieka intensywnie reaguje na sygnały społeczne. Rola terapeuty nie polega na tym, by wykładać klientowi teorię na temat mózgu, ale na tym, by tworzyć takie warunki, które sprzyjają trwałej zmianie. Jest ona możliwa tylko wtedy, gdy terapeuta daje bezpieczeństwo, a jednocześnie nieco wykracza poza strefę komfortu klienta. Takie połączenie aktywuje procesy neuroplastyczności mózgu.
W procesie terapii osoba z powyższego przykładu zaczęła doświadczać najpierw subtelnych, a potem coraz bardziej wyraźnych wrażeń w ciele. W toku eksploracji konkretnych zdarzeń i łączenia ich z towarzyszącymi im emocjami, pojawiały się znaczące obrazy, zdania, wglądy. Te momenty wywoływały poruszenie, zaskoczenie, często reakcję na zasadzie „tak, to właśnie to!”. Najważniejsze dla niej było jednak to, że obok był ktoś, kto jej w tym wszystkim towarzyszył – z bezwarunkową akceptacją, empatią i swoją własną autentycznością.
Nowa symbolizacja oznacza pojawienie się nowej sieci połączeń w mózgu. Wraz z powtarzaniem rożnego rodzaju doświadczeń powstają i przecierają się szlaki neuronalne, które wchodząc w interakcję z dotychczasowymi ścieżkami tworzą nową sieć. Tak powstaje nowy schemat, czyli nowa umiejętność doświadczania, wyrażania siebie i działania.
Tekst powstał na podstawie książki ze zdjęcia :)