
17/09/2025
Strategie kompensacyjne wobec objawów ADHD to sposoby, jakie osoby z tym neurotypem wypracowują, aby lepiej radzić sobie z trudnościami w codziennym życiu – w pracy, w nauce, w relacjach społecznych i w obszarze samoorganizacji. Mogą powstawać spontanicznie (jako własne mechanizmy radzenia sobie) albo w wyniku terapii i treningu.
Organizacja i planowanie
• Listy zadań i check-listy – pomagają uporządkować działania i uniknąć zapominania.
• Planery i kalendarze elektroniczne (z przypomnieniami, alarmami) – kompensują trudności z pamięcią roboczą i przewidywaniem.
• Dzielenie dużych zadań na małe kroki – ułatwia rozpoczęcie pracy i zapobiega poczuciu przytłoczenia.
• Stabilne rytuały dnia – przewidywalność zmniejsza chaos poznawczy.
Regulacja uwagi
• Tworzenie środowiska wolnego od rozpraszaczy (słuchawki, uporządkowane biurko, praca w cichej przestrzeni).
• Techniki pracy w blokach czasowych (np. metoda Pomodoro) – pozwalają utrzymać koncentrację krócej, ale efektywniej.
• Zmiana formy aktywności (np. notowanie w ruchu, korzystanie z koloru i obrazu, zamiast samego tekstu).
Radzenie sobie z impulsywnością
• Zasada „pauzy” – wprowadzenie krótkiej przerwy przed odpowiedzią lub działaniem.
• Spisywanie pomysłów zamiast natychmiastowej realizacji – pomaga nie porzucać aktualnego zadania.
• Ćwiczenia uważności i oddechu – zwiększają zdolność do kontroli reakcji.
Regulacja emocji
• Świadome korzystanie z technik relaksacyjnych (oddech, medytacja, ruch).
• Rytmiczna aktywność fizyczna (bieganie, pływanie, joga) – pomaga wyładować napięcie.
• Poszukiwanie wsparcia społecznego – rozmowa z zaufaną osobą, aby skanalizować emocje zamiast reagować impulsywnie.
Zarządzanie energią i motywacją
• System nagród i małych sukcesów – wspiera poczucie skuteczności.
• Łączenie zadań nieprzyjemnych z przyjemnymi (np. słuchanie muzyki podczas sprzątania).
• Wykorzystywanie „hiperfokusu” w sprzyjających warunkach – przeznaczanie intensywnej uwagi na rzeczy istotne i twórcze.
Część osób jest w stanie to zrobić, jednak jedną z głównych charakterystyk ADHD są trudności w samokontroli, co znacząco może utrudnić stosowanie strategii kompensacyjnych).
Strategie społeczne
• Uczenie się technik aktywnego słuchania (notowanie, parafraza), aby zredukować rozproszenie w rozmowie.
• Otwarte komunikowanie trudności – np. poinformowanie współpracowników o potrzebie przypomnień.
• Umawianie spotkań krótszych i częstszych zamiast długich i rzadkich.
Poza tym umawianie się na wspólne aktywności także takie jak wspólna nauka czy sprzątanie, robienie zakupów czy gotowanie (też online na grupach facebookowych dla osób z ADHD, przez aplikację dubii czy stronę cofocus)
Wsparcie zewnętrzne
• Aplikacje wspierające zarządzanie czasem
• Terapia poznawczo-behawioralna (CBT lub DBT) – uczy praktycznych narzędzi regulacji zachowania i emocji.
• Coaching ADHD – pomaga wypracować indywidualne strategie kompensacyjne.
• Farmakoterapia – dla niektórych osób stanowi podstawowe wsparcie, na którym strategie organizacyjne mogą się oprzeć.