11/08/2023
ZROZUMIEĆ SWOJE DZIECKO CZ. 5
Rodzicu! Nie jesteś sam! Bardzo wiele rodzin zmaga się z trudnościami jakie wynikają z posiadania dziecka wysokolękowego. Lęk u dziecka rozlewa się na cała rodzinę. Systemowe ujęcie rodziny, traktuje bowiem jego członków, nie jako odrębne elementy, ale jako jedną całość. Każde zmiany, działanie czy stan emocjonalny jednej osoby wpływa zatem na całą rodzinę. Chyba to co najtrudniejsze, w przeżywaniu leku u dziecka to nasza własna bezradność wobec tego stanu. Jeśli jednak, jesteście świadomi stanów lękowych u swojego dziecka, to już połowa sukcesu. Stanowi to dla dziecka ogromną szansę na odnalezienie równowagi. Pamiętajcie jednak, że nie na wszystko macie wpływ. Pewne sytuacje w życiu dziecka już się wydarzyły i czasu nie cofniemy. Spróbujmy zastanowić się jakie zdarzenia wywarły nieprzyjemny wpływ na Wasze dziecko. Szukajmy źródła jego obaw i niepokoju. Lęk powoduje w naszym mózgu pierwotną reakcję walki, ucieczki a czasem stuporu, czyli zastygnięcia. Dzieci zmagające się z permanentnym lękiem często odmawiają brania udziału w różnych wydarzeniach, wycofują się, czasem mogą być agresywne nie znając innej metody poradzenia sobie z lękiem, a innym razem w obliczu trudnych dla siebie sytuacji po prostu zastygają. Dzieci z wysokim poziomem lęku można porównać do surykatki, która cały czas jest w pełnej gotowości, czuwa i obserwuje czy wokół nie ma jakiegoś zagrożenia. Oznacza to, że mózg dziecka nieustannie jest w gotowości do walki lub ucieczki. To niewyobrażalnie męcząca strategia, która może wynikać z nieznajomości innych sposobów radzenia sobie z lękiem. Relacja rodzicielska oparta na zrozumieniu jest nieoceniona, ponieważ pomaga w budować pewności siebie. Jeśli dziecko czuje bliskość rodzica i jego chęć zrozumienia jego stanu, doda mu to siły do pokonania własnego lęku. Wspólnie można skupić się na zdobywaniu nowych umiejętności, na logicznym myśleniu, na dbałości o siebie samego. Jeśli uda Wam się wspólnie z dzieckiem dotrzeć do źródła jego lęku, z pewnością staniecie się dla niego mocnym oparciem w walce z tym problemem. Wydaje mi się, że najgorszą strategie jaką możemy obrać w obliczu lęku dziecka to bagatelizowanie i pomniejszanie. Unieważnianie lęku słowami „przesadzasz”, „daj spokój”, może spotęgować w dziecku poczucie wyobcowania. Kiedy lęk dziecka wpływa na funkcjonowanie domowników np. dziecko w lęku nie jest w stanie wyjść do szkoły, a my przez to spóźniamy się do pracy, może to sprowokować w Nas złość. Przypomina mi się tu termin „lokowanie produktu”, tylko zmieniłabym to na „lokowanie winy”. Dziecko obarczone złością rodzica zaczyna być miażdżone przez własne poczucie winy. Myśli dziecka wokół tego, że stało się źródłem problemu spowoduje tylko narastanie lęku i poczucie odrzucenia. Pamiętajmy, że lęk sam nie przejdzie. Może jedynie zmienić swoje oblicze. Naucz dziecko różnych technik, które pomoże się mu wyciszyć. Zacznij od zauważenia problemu. Zatrzymaj się i nazwij co widzisz. Powiedz: „widzę jak bardzo się boi”, „widzę, że coś cię niepokoi”, „czuję, że jesteś zdenerwowana/ zdenerwowany”. Bądź ciekaw: „co w tej sytuacji sprawia Ci największą trudność?”, „jaka sytuacja wprowadzają cię w taki stan?”, „jakie masz obawy?”. Szukaj odniesień z przeszłości: „czułaś/ czułeś się już takie kiedyś?”, „w jakich sytuacjach miałaś/ miałeś podobne?”. Bądź dociekliwy: „co w tamtych sytuacjach ci pomagało?”, „jak/czy udawało ci się uspokoić?”. Szukajcie wspólnych rozwiązań. I tu ważne jest aby propozycje płynęły obustronne. Daj odczuć dziecku, że oczekujesz również jego propozycji. Jeśli tego nie zrobisz możesz złapać się w pułapkę pod tytułem „ping-pong”, wtedy każda z Twoich propozycji będzie dobrym powodem do oporowania i eskalacji złości dziecka. Każda Twoja oferta będzie na NIE. Czekanie na propozycję dziecka, da mu również poczucie większej mocy, sprawczości oraz wiedzy, że ufasz w jego możliwości. Jeśli sytuacja jest mocno zaogniona zacznij od skoncentrowania uwagi dziecko na jego oddechu. Niech wyobrazi sobie kwadrat, po którym wodzi wzrokiem. Każdy róg figury będzie wdechem, a każdy bok wydechem. Niech dziecko „wędruje oddechem” od punktu do punktu. Może, też po prostu liczyć do 10 koncentrując się na wdychaniu powietrza nosem i wydychaniem ustami.
Są to ogólne porady a przecież okoliczności i powodów wzmożonego lęku może być tak wiele. Nie za każdym rogiem czeka sukces, ale podejmuj próby i nie zniechęcaj się.
Psycholog, psychoterapeuta - Kalina Jezierska
