09/07/2025
💉 Szczepienia – fakty i mity: czy naprawdę jest się czego obawiać?
W ostatnich latach coraz częściej słyszymy w przestrzeni publicznej głosy kwestionujące sens szczepień ochronnych. Rodzice, bombardowani sprzecznymi informacjami w internecie, stają przed trudnymi decyzjami dotyczącymi zdrowia swoich dzieci.
👩⚕️ Jako lekarz pediatra, czuję potrzebę uporządkowania wiedzy na temat szczepień – opierając się nie na emocjach czy anegdotach, ale na faktach, statystykach i doświadczeniu medycznym. Szczególnie biorąc pod uwagę szybkość z jaką w mediach społecznościowych namnażają się pseudo-znachorzy, podszywający się pod prawdziwych medyków, próbujący na własną rękę leczyć ludzi, co w wielu przypadkach przynosi niestety tragiczny skutek.
🧠 Czym są szczepienia?
Szczepienia to jedna z najskuteczniejszych metod zapobiegania chorobom zakaźnym. Dzięki nim organizm uczy się rozpoznawać i zwalczać konkretne patogeny, zanim jeszcze dojdzie do zakażenia.
To „trening” 🏋️♀️ dla układu odpornościowego – bez konieczności przechodzenia ciężkiej choroby.
📊 Fakty: Co mówią liczby?
📉 Spadek zachorowań dzięki szczepieniom:
• Odra – przed wprowadzeniem szczepionki w 1963 roku, w samych Stanach Zjednoczonych co roku chorowało na odrę około 3–4 milionów dzieci, z czego kilkaset umierało. Dziś odra w krajach z wysokim wyszczepieniem niemal nie występuje.
• Polio – w Polsce ostatni przypadek dzikiego poliomyelitis odnotowano w 1984 roku. Choroba ta wcześniej powodowała paraliż tysięcy dzieci rocznie.
• Krztusiec – według danych PZH, po wprowadzeniu powszechnych szczepień przeciwko krztuścowi liczba przypadków spadła z około 60 000 rocznie w latach 60. do poniżej 2 000 obecnie.
🇵🇱 Co dzieje się w Polsce?
W ostatnich latach w Polsce obserwujemy spadek poziomu wyszczepienia, szczególnie wśród najmłodszych dzieci. Tylko w 2023 roku odnotowano ponad 1 400 przypadków odry – najwięcej od ponad dekady. To dowód, że powrót chorób zakaźnych nie jest teoretycznym zagrożeniem, ale realnym ryzykiem.
❌ Mity i dezinformacja
Jednym z najgroźniejszych mitów, który przetrwał mimo wielokrotnego obalania, jest rzekome powiązanie szczepień z autyzmem.
📉 Mit ten wywodzi się z sfałszowanego badania opublikowanego w 1998 roku przez Andrew Wakefielda. Artykuł został wycofany, a lekarz pozbawiony prawa wykonywania zawodu.
🔬 Liczne, niezależne badania obejmujące setki tysięcy dzieci nie potwierdziły żadnego związku między szczepieniami a autyzmem.
📛 Dezinformacja w medycynie nie jest tylko „innym zdaniem”. Może prowadzić do realnych tragedii – jak pokazują przypadki ognisk odry w krajach, gdzie spadło zaufanie do szczepień.
📍 Przykład: W Rumunii między 2016 a 2019 rokiem zmarło ponad 60 dzieci z powodu odry – niemal wszystkie były niezaszczepione.
📜 Historia ku przestrodze
W czasach przed szczepieniami choroby zakaźne zbierały ogromne żniwo. W XVIII wieku ospa prawdziwa zabijała miliony ludzi.
Dzięki globalnej kampanii szczepień udało się ją całkowicie wyeliminować – ostatni przypadek na świecie odnotowano w 1977 roku.
🌍 To jedyny znany przypadek wygaszenia choroby przez medycynę – możliwy tylko dzięki powszechnym szczepieniom.
❓ A co z Niepożądanymi Odczynami Poszczepiennymi (NOP).
💉 Jak każda procedura medyczna, szczepienia mogą wywoływać działania niepożądane – tzw. Niepożądane Odczyny Poszczepienne (NOP).
➡️ Najczęstsze to: zaczerwienienie, obrzęk w miejscu wkłucia, gorączka, ból mięśni – zwykle mijają w ciągu 1–2 dni.
➡️ Ciężkie NOP-y są bardzo rzadkie. Ich ryzyko wynosi około 1 na kilkaset tysięcy lub milion podań – czyli niższe niż ryzyko powikłań po naturalnym zakażeniu.
👶 W Polsce każdy przypadek NOP jest obowiązkowo zgłaszany i monitorowany przez służby sanitarne.
🤔 Czy jest się czego obawiać?
Tak – ale nie szczepień, tylko chorób, którym szczepienia zapobiegają.
Każda interwencja medyczna wiąże się z ryzykiem, ale szczepienia należą do najbezpieczniejszych dostępnych procedur.
🎯 Ryzyko ciężkiego powikłania po szczepieniu jest porównywalne z szansą trafienia szóstki w totolotka.
A korzyści? Niezliczone. 🛡️
🧭 Jak podejmować świadome decyzje?
Zamiast opierać decyzje na wpisach z forów czy filmikach z YouTube’a 📱, warto rozmawiać z lekarzami, zadawać pytania i sięgać po sprawdzone źródła:
🔹 Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)
🔹 Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC)
🔹 Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB
🔹 Portal Szczepienia.info
✅ Podsumowanie
Szczepienia nie są gwarancją, że dziecko nigdy nie zachoruje – ale znacząco zmniejszają ryzyko, łagodzą przebieg i chronią społeczność, w tym osoby, które nie mogą się zaszczepić z powodów medycznych.
To inwestycja w zdrowie dziecka – i całego społeczeństwa. ❤️
Nie dajmy się zwieść dezinformacji.
🔬 Medycyna oparta na faktach uratowała więcej istnień niż jakakolwiek inna dziedzina nauki.
🧠 Warto jej zaufać – szczególnie, gdy chodzi o zdrowie naszych dzieci.
👉 W razie wątpliwości lub pytań warto skonsultować się ze swoim lekarzem pediatrą – to najlepsze źródło rzetelnej i aktualnej wiedzy o szczepieniach.
Pozdrawiam,
Anna Morawska - Kubaty
