Agata Gamza - psycholog, seksuolog, psychoterapeuta

31/12/2024

Na Nowy Rok :)

25/11/2024

Kolejne ważne treści

SPEKTRUM AUTYZMU A FOBIA SPOŁECZNA

Fobia społeczna i autyzm często występują jednocześnie, szczególnie w przypadku osób autystycznych, które dużo się maskują.

CZYM JEST FOBIA SPOŁECZNA?
Fobia społeczna obejmuje wszechobecny lęk w sytuacjach społecznych i interakcjach; osoby boją się być osądzone, zawstydzone lub upokorzone w obecności innych. Oto objawy:
- Obawa przed zawstydzeniem lub upokorzeniem
- Lęk przed negatywną oceną
- Intensywny lęk przed interakcją z nieznajomymi
- Lęk przed byciem zauważonym jako osoba niespokojna
- Unikanie sytuacji, w których można być w centrum uwagi
- Lęk przed wydarzeniami społecznymi
- Rozmyślanie o tym, jak osoba prezentuje się przed innymi
- Spodziewanie się najgorszego w sytuacjach społecznych.

JAK AUTYSTYCZNE MASKOWANIE PRZYCZYNIA SIĘ DO LĘKU?
Osobom autystycznym, które wiele się maskują, często jest błędnie stawiana diagnoza fobii społecznej. Oto, jak maskowanie może przyczyniać się do lęku:
- Nadmierna czujność: Maskowanie wymaga wysokiego poziomu czujności — ciągłego dostosowywania mowy ciała, tonu, języka i skryptów.
- Wrażliwość na osąd: Osoby o wysokim poziomie maskowania rozwijają wyostrzoną zdolność dostrzegania ocen i krytyki. Dostrzegają społeczne potknięcia, dostosowują swoje zachowanie w oparciu o postrzeganą ocenę i w rezultacie stają się bardzo lękliwe w sytuacjach społecznych.

NAKŁADANIE SIĘ FOBII SPOŁECZNEJ I AUTYZMU
Fobia społeczna jest szczególnie powszechna wśród osób autystycznych, a szacowana częstość występowania wynosi nawet 50% (Bellini, 2004; Maddox & White, 2015; Spain i in., 2016). Jest to znacznie wyższy wskaźnik niż 7-13% w populacji nieautystycznej (NICE, 2013a).
Biorąc pod uwagę wysoką częstość występowania fobii społecznej wśród osób autystycznych, specjaliści powinni rutynowo przeprowadzać badania przesiewowe w kierunku autyzmu podczas diagnozowania fobii społecznej.

ZROZUMIENIE RÓŻNIC POMIĘDZY FOBIĄ SPOŁECZNĄ A AUTYZMEM
Ze względu na znaczące nakładanie się objawów, rozróżnienie między fobią społeczną a autyzmem może być trudne, zwłaszcza gdy występują jednocześnie. Oto kilka obszarów, które warto wziąć pod uwagę:

1. Interakcje pomiędzy neurotypami
Autyzm: Osoby autystyczne często czują się bardziej komfortowo i doświadczają mniejszego lęku podczas interakcji z innymi osobami autystycznymi. Wspólne style komunikacji i wzajemne zrozumienie mogą zmniejszyć napięcie społeczne. Jeśli osoba odczuwa lęk i stres tylko podczas interakcji z osobami spoza swojego neurotypu, może to wynikać bardziej z trudności w nawigowaniu interakcji między różnymi neurotypami, a nie z fobii społecznej.
Fobia społeczna: Lęk utrzymuje się niezależnie od tego, czy osoba wchodzi w interakcje z osobami neurotypowymi, czy nieneurotypowymi. Strach przed oceną i zawstydzeniem jest obecny we wszystkich kontekstach społecznych.

2. Kontakt wzrokowy
Fobia społeczna: Początkowy kontakt wzrokowy, po którym następuje odwrócenie wzroku jako strategia unikania emocjonalnego.
Autyzm: Wolniejsze nawiązywanie kontaktu wzrokowego, często z powodu dyskomfortu lub braku motywacji (Lundin Kleberg i in., 2017; Disord i in., 2017).

3. Motywacja społeczna
Fobia społeczna: Osoby z fobią społeczną zazwyczaj odczuwają smutek i napięcie, gdy są społecznie odizolowane.
Autyzm: Osoby autystyczne mogą czuć się bardziej komfortowo przy mniejszym zaangażowaniu społecznym. Wiele osób autystycznych ma dużą potrzebę czasu spędzanego samotnie i dobrze się czuje, będąc zanurzonymi we własnych światach i zainteresowaniach. Należy zauważyć, że osoby z AuDHD (mające zarówno autyzm, jak i ADHD) zwykle wykazują wyższy poziom motywacji społecznej, a chociaż motywacja społeczna może się różnić, ogólnym trendem jest to, że osoby autystyczne mają jej mniej.

4. Wskazówki społeczne
Fobia społeczna: Osoby neurotypowe z fobią społeczną intuicyjnie odczytują wskazówki społeczne.
Autyzm: Osoby autystyczne mają trudności z odczytywaniem wskazówek społecznych lub robią to za pomocą kory przedczołowej (analizując) (Todorov). Osoby autystyczne o wysokim poziomie maskowania mogą być bardzo dobre w analizowaniu wskazówek społecznych. Jednak po dłuższym czasie spędzonym w sytuacjach, gdzie muszą to robić, opisują wyczerpanie. Przy różnicowaniu fobii społecznej od autyzmu ważne jest, aby zapytać o maskowanie, by lepiej zrozumieć wewnętrzne doświadczenie osoby. Osoba autystyczna będzie opisywać więcej zachowań maskujących.

5. Mowa ciała
Fobia społeczna: Osoba z fobią społeczną ma zazwyczaj wyostrzoną wrażliwość na mowę ciała innych ludzi.
Autyzm: W przypadku “typowego” autyzmu osoba ma trudności z intuicyjnym odczytywaniem znaczenia języka ciała innych ludzi. W przypadku osób autystycznych o wysokim poziomie maskowania sytuacja jest bardziej złożona. Osoby te są bardziej wrażliwe na ton emocjonalny, co może być interpretowane jako zdolność do intuicyjnego rozumienia języka ciała. Jednak osoba autystyczna o wysokim poziomie maskowania może analizować język ciała, używając swojej kory przedczołowej do dekodowania jego znaczenia, zamiast rozumieć go intuicyjnie.

6. Objawy fizyczne
Fobia społeczna: Fizyczne objawy fobii społecznej często obejmują pocenie się, drżenie, zaczerwienienie twarzy i drżący głos. Objawy te są wynikiem silnego strachu przed oceną lub zawstydzeniem w sytuacjach społecznych.
Autyzm: Fizyczne objawy w autyzmie często obejmują zachowania samouspokajające, takie jak stimowanie, czyli powtarzalne ruchy i gesty, jak kołysanie się, machanie rękami, bujanie się lub powtarzanie fraz. Zachowania te pomagają osobom autystycznym radzić sobie z bodźcami sensorycznymi i regulować emocje w przytłaczających środowiskach.

CZY TO FOBIA SPOŁECZNA, CZY AUTYZM?
Chociaż powyższe różnice dają pewne wstępne wskazówki, rzeczywistość jest często bardziej złożona. Wiele osób stara się ustalić, czy są autystyczne, oprócz tego, że mają fobię społeczną. Aby lepiej zrozumieć sytuację, ważne jest, aby zgłębić nietypowe formy prezentacji autyzmu i maskowanie autystyczne, ponieważ te często nakładają się na fobię społeczną.
Oto kilka sposobów, aby głębiej zanurzyć się w temat autyzmu:
- Poznaj nietypowe formy prezentacji autyzmu: Zbadaj różnorodne sposoby, w jakie autyzm może się manifestować poza tradycyjnymi stereotypami.
- Zrozum maskowanie autystyczne: Dowiedz się, jak zachowania maskujące mogą rezonować z Twoimi doświadczeniami, ponieważ maskowanie i lęk społeczny są często ze sobą powiązane.
- Rozważ wypełnienie kwestionariuszy diagnostycznych w kierunku autyzmu: Użyj tych narzędzi jako dodatkowych punktów odniesienia, aby lepiej zrozumieć swoje doświadczenia.
- Skontaktuj się z osobą diagnozującą, która rozumie neuroróżnorodność: Znajdź profesjonalistx zaznajomionx z nietypowymi formami prezentacji autyzmu.
- Poznaj kryteria diagnostyczne autyzmu na podstawie doświadczeń życiowych: Dowiedz się więcej na temat kryteriów diagnostycznych autyzmu i zyskaj wgląd w historie osób, które dzielą się swoimi przeżyciami.

Niniejszy post to tłumaczenie części artykułu z serii Misdiagnosis Monday.

12/11/2024

Ważny temat

LECZENIE PTSD U OSÓB AUTYSTYCZNYCH

PTSD (z ang. Post-Traumatic Stress Disorder), czyli zespół stresu pourazowego, może wystąpić u osoby, która doświadczyła lub była świadkiem traumatycznego wydarzenia/wydarzeń. Co istotne, PTSD nie jest “zarezerwowane” tylko dla osób, które doświadczyły lub były świadkami dużych, spektakularnych “wydarzeń”, takich jak wypadki, wojna czy katastrofy. Traumy mogą mieć różny charakter i intensywność, a skutki mogą być równie poważne, niezależnie od tego, jak dramatyczne wydaje się zdarzenie z zewnątrz.

Objawy PTSD obejmują:
Nawracające wspomnienia: osoba może mieć trudności z pozbyciem się wspomnień o traumatycznym wydarzeniu, co może prowadzić do flashbacków (intruzywnych wspomnień sytuacji traumatycznej) lub koszmarów sennych.
Unikanie: chęć unikania miejsc, ludzi lub sytuacji, które przypominają traumatyczne wydarzenie.
Negatywne zmiany w procesach poznawczych i nastroju związane z wydarzeniem(ami) traumatycznym(i): np. niezdolność do zapamiętania ważnego aspektu traumatycznego wydarzenia; uporczywe i przesadne negatywne przekonania lub oczekiwania dotyczące siebie, innych lub świata (przykłady: “Nikomu nie można ufać”, “Mój układ nerwowy jest nie do naprawienia”, “Świat jest absolutnie niebezpieczny”).
Zwiększoną pobudliwość: osoba z PTSD może czuć się nadmiernie napięta, łatwo się irytować, mieć trudności z koncentracją, problemy ze snem, lub reagować nadmiernie na bodźce.
Więcej informacji tutaj: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK207191/box/part1_ch3.box16/

Osoby autystyczne częściej niż osoby z populacji ogólnej doświadczają traumy i PTSD; obejmuje to także wydarzenia, które DSM-V nie uznaje za traumatyczne (Rumball, Happe i Grey, 2020).

W 2018 roku Freya Rumball wykonała przegląd literatury dotyczący wykrywania i leczenia PTSD u osób w spektrum autyzmu. Dzisiaj skupimy się na tym drugim aspekcie, tłumacząc jej artykuł.
Autorka wzięła pod uwagę 7 różnych badań. Wiek pacjentów wahał się od 6 do 26 roku życia. W leczeniu trzech przypadków zastosowano wiele interwencji terapeutycznych, łączących terapie farmakologiczne i terapie “mówione”. 3 osoby zostały poddane psychoterapii, jedna - indywidualnej terapii poznawczo-behawioralnej z wykorzystaniem podejścia Ehlersa i Clarka, jedna - terapii behawioralnej z wykorzystaniem systematycznej desensytyzacji, a dwie - terapii EMDR. Liczba sesji wahała się od 4 (EMDR) do 43.
Wiemy, jakie były wyniki leczenia, w przypadku 6 osób.
W przypadku wszystkich sześciu pacjentów odnotowano zmniejszenie objawów po leczeniu, przy czym wszyscy oprócz jednego (Trelles Thorne i in. 2015) zgłosili zmniejszenie objawów PTSD, a także złagodzenie gniewu, agresji, napadów złości, niepokojących myśli, lęku i objawów depresji.
Objawy, co do których niektóre osoby zgłosiły, że nie ustępują po psychoterapii, obejmowały unikanie; wspomniano także o stresie rodzicielskim po psychoterapii dzieci, a także o lęku uruchamiającym się w pobliżu triggerów traumy (budynki, rocznice). W dwóch artykułach zgłoszono, że potrzebne są niewielkie modyfikacje terapii, aby wesprzeć autystyczne cechy.
Rumball zwraca uwagę na to, że uogólnianie tych wyników na szerszą populację osób w spektrum autyzmu byłoby nieuprawnione ze względu na ograniczoną wielkość próby, brak grupy kontrolnej i wpływ możliwych czynników zakłócających.

W 2024 roku podobnego przeglądu literatury dokonali Quinton i inni.
Doświadczenia osób autystycznych w leczeniu PTSD opisano w trzech studiach przypadków, w których wiek badanych wahał się od okresu dojrzewania do wieku średniego. We wszystkich z tych badań zastosowano formę terapii psychologicznej. Ekspozycyjna terapia narracyjna (Narrative exposure therapy, NET), dostosowana terapia poznawczo-behawioralna oraz pomoc uwzględniająca traumę (Trauma Informed Care, TIC) były skuteczne. Natomiast interwencja oparta na ekspozycji (exposure-based intervention) pogarszała objawy unikania.
Ekspozycyjna terapia narracyjna spowodowała zmniejszenie agresji, samookaleczenia i ustąpienie objawów po 9–10 sesjach.
Interwencja oparta na ekspozycji polegająca na umieszczaniu przedmiotów, które pacjent lubił, w miejscu, którego unikał z powodu traumatycznego doświadczenia, została przerwana, ponieważ stwierdzono, że pogarsza to jego cierpienie.
Tylko w jednym przypadku opisano stosowanie leków: stabilizatory nastroju i leki przeciwdepresyjne podawano z uwagi na współwystępujące zaburzenia psychiczne, obok terapii poznawczo-behawioralnej w celu “ujarzmienia” traumy. Takie holistyczne leczenie poskutkowało ogólną poprawą kliniczną.
Nie zgłoszono wyniku dostosowanej terapii poznawczo-behawioralnej.

W dwóch z omawianych badań pojawiła się informacja o dostosowaniach dla pacjentów w spektrum autyzmu. Były to:
- poświęcenie więcej czasu każdemu składnikowi procesu terapii,
- powtarzające się wyjaśnienia uzasadnienia terapii,
- pisemne podpowiedzi,
- prowadzenie sesji podczas chodzenia,
- zwiększanie wrażliwości personelu na określone formy komunikacji niewerbalnej.

Tutaj możecie więcej poczytać o podejściu Ehlersa i Clarka: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18752113/
EMDR: https://emdr.org.pl/o-emdr/
Ekspozycyjna terapia narracyjna (NET): https://psychotraumatolog.com/ekspozycyjna-terapia-narracyjna/
Pomoc uwzględniająca traumę (TIC): https://caritasaw.pl/erasmus-trauma-informed-care-tic/

Wspomniane przeglądy literatury: https://link.springer.com/article/10.1007/s40489-018-0133-9
https://link.springer.com/article/10.1007/s40489-024-00430-9

06/11/2024

Grupa psychoterapeutyczna MŁODZI DOROŚLI 🥳,
czyli bezpieczna przestrzeń żeby poznawać, przeżywać, wyrażać i rozwijać siebie w kontakcie z innymi.

Jesteśmy w trakcie kompletowania grupy psychoterapeutycznej dla osób w wieku 18-25.

▶️zaczynamy 15.01.2025r.

▶️ spotkania będą się odbywały w godzinach 18:00-20:00 w każdą środę (z wyjątkiem dni świątecznych).

▶️grupa będzie pracowała w cyklu rocznym - zaczynamy w styczniu'25, kończymy w grudniu'25/styczniu'26.

▶️Udział w grupie jest bezpłatny.

▶️ Prowadzące: Agata Gamza, Klaudia Kowalska

Aby dołączyć do grupy trzeba zadzwonić na numer 797 571 264 🙂Rejestracja zaproponuje termin spotkania konsultacyjnego z jedną z Terapeutek prowadzących. Będzie to okazja, żeby się poznać, rozwiać ewentualne obawy i podjąć ostateczną decyzję o dołączeniu do grupy.

Serdecznie zapraszamy.

16/08/2024

Bo słowa mają znaczenie i to jak nazywamy rzeczy, zdarzenia, jest ważne i często zmienia perspektywę.
Z letnim przymrużeniem oka 😉

15/05/2024

W ten środowy poranek życzmy Wam smacznej kawusi ☕, a my nie zwalniamy tempa i prezentujemy kolejnego specjalistę z naszego zespołu. 💪 Jeśli macie ochotę zapoznać się szczegółowo z osobą Agaty przeczytajcie opis poniżej.

"Psycholog, seksuolog i psychoterapeuta w trakcie szkolenia. Udziela wsparcia psychologicznego zarówno dzieciom, jak i dorosłym. W swojej pracy ceni sobie możliwość utrzymywania otwartego i szczerego kontaktu z pacjentem.
Ukończyła studia psychologiczne na Uniwersytecie Opolskim. Następnie studiowała seksuologię kliniczną na Uniwersytecie SWPS w Katowicach. Aktualnie uczęszcza na kurs psychoterapeutyczny w nurcie psychoterapii poznawczo-behawioralnej.
W swojej pracy pomagała osobom w procesie readaptacji społecznej i udzielała wsparcia i pomocy psychologicznej w Ośrodkach Pomocy Społecznej. Uczestnicząc w wielu szkoleniach i kursach, stale poszerza swoje umiejętności i wiedzę. Swoją pracę poddaje systematycznej superwizji."

Jeśli chcecie się zapisać na konsultacje do Agaty, to możecie to zrobić kontaktując się z nami poprzez:
📞 606 57 87 37
📩 rejestracja@mentalpunkt.pl

05/05/2024

GRUPA PSYCHOTERAPEUTYCZNA - POGŁĘBIONY TURNUS

Serdecznie zachęcamy i zapraszamy do udziału w grupie psychoterapeutycznej dla osób z doświadczeniem uzależnienia wśród najbliższych (rodzic, partner, mąż, dziecko). Zostało nam kilka wolnych miejsc.

Pogłębiony turnus psychoterapeutyczny - 4 tygodnie spotkań, od poniedziałku do piątku w godzinach 8:30-13:00.

Udział w grupie psychoterapeutycznej, spotkania indywidualne z terapeutą, konsultacja z lekarzem psychiatrą.

Przyjęcie do grupy poprzedza spotkanie kwalifikacyjne.

Na czas udziału w grupie przysługuje L4.

Jesteśmy w trakcie kompletowania grupy. Planujemy rozpocząć spotkania we wtorek 14.05. lub po skompletowaniu grupy (minimum 8 osób).

Zapraszamy