18/10/2024
AGRESJA DZIECI I MŁODZIEŻY
Problem agresji wśród dzieci i młodzieży staje się coraz poważniejszy. Coraz częściej rodzice przychodzą do gabinetu z tym problemem. Warto podkreślić, że agresja nie ogranicza się tylko do fizycznych zachowań, jak bicie czy popychanie. To również agresja psychiczna – wyśmiewanie, przezywanie, odrzucanie rówieśników. Nawet subtelne odrzucenie w stylu ‘nie bawimy się z tobą’ jest formą przemocy i może mieć długofalowe skutki.
Z mojego doświadczenia wynika, że przyczyn agresji może być wiele, a jedną z głównych jest środowisko rodzinne. Dzieci, które doświadczają przemocy w domu – fizycznej czy emocjonalnej – często przenoszą swoją frustrację i złość na innych, na przykład na kolegów w szkole. To, co nazywamy w psychologii 'przemieszczeniem', polega na tym, że dziecko, które nie może wyrazić złości wobec rodzica, kieruje ją na kogoś słabszego.
Ale nie zawsze chodzi o przemoc w rodzinie. Samotność, poczucie bycia niewidzialnym, brak uwagi ze strony zapracowanych rodziców również może prowadzić do agresji. Żyjemy w czasach, kiedy wielu rodziców jest fizycznie obecnych, ale emocjonalnie nieobecnych – zajęci telefonami, pracą, stresem codziennym. Dzieci wtedy zaczynają szukać uwagi w inny sposób, czasem przez negatywne zachowania. Zdarza się, że nawet negatywna uwaga – kary, wywoływanie awantur – staje się dla dziecka lepsza niż brak uwagi w ogóle.
Warto też wspomnieć o dynamice w rodzinie. Agresja dziecka często odzwierciedla problemy między rodzicami. Kiedy w związku brakuje miłości, szacunku, kiedy rodzice są ze sobą tylko ‘dla dobra dziecka’, dziecko to odczuwa i może czuć się winne za rozpad tej relacji. Zdarza się, że dzieci próbują zwrócić na siebie uwagę jednego z rodziców poprzez agresywne zachowania, ponieważ czują się odpowiedzialne za utrzymanie rodziny razem.
Równie ważne jest to, że dzieci uczą się od dorosłych, jak radzić sobie z emocjami. Jeśli w domu panuje nadopiekuńczość, brak granic, rodzice zabiegają o uczucia dziecka, nie stawiając wyraźnych zasad, to dziecko może stać się agresywne, bo nie czuje się bezpieczne. Dzieci potrzebują granic, aby wiedzieć, co im wolno, a co nie – to daje im poczucie bezpieczeństwa.
W skrajnych przypadkach, takich jak przemoc fizyczna czy groźby, oczywiście konieczna jest pomoc specjalisty. Ale zawsze warto rozważyć terapię rodzinną, ponieważ agresja dziecka często jest objawem głębszych problemów w całym systemie rodzinnym. Praca tylko z dzieckiem bez wglądu w sytuację rodziny może okazać się nieskuteczna.
To, co podkreślam rodzicom, to fakt, że terapia to nie sąd, a terapeuta to nie sędzia. Chodzi o to, by wspólnie znaleźć źródło problemu i pracować nad jego rozwiązaniem. Dzieci agresywne nie rodzą się takie, one w ten sposób wołają o pomoc, o uwagę, o miłość.
Małgorzata Rajchert-Lewandowska
Kopiowanie wymaga podania źródła.
____________________
🤍Zapisy na warsztaty odbywają się przez stronę internetową.
Link do zapisów na warsztaty i webinar znajduje się w prezentacji (na górze) strony FB.