29/08/2025
Wewnętrzny krytyk vs. osoba uzależniona ...
1. Kim jest wewnętrzny krytyk
Wewnętrzny krytyk to surowy głos w naszej głowie, który ocenia, zawstydza i straszy porażką. Powstaje z dawnych doświadczeń, z norm i komunikatów, które kiedyś miały nas chronić, a dziś często osłabiają. Krytyk nie jest intuicją ani zdrowym rozsądkiem. To filtr, który wyolbrzymia błędy i pomija postępy. Kiedy się odzywa, spada poczucie wartości i rośnie napięcie. Człowiek zaczyna wierzyć, że nie zasługuje na pomoc i nie da rady utrzymać zmiany.
2. Jak krytyk uruchamia nawroty w uzależnieniach
Nawrót rzadko zaczyna się w chwili sięgnięcia po substancję. Zaczyna się dużo wcześniej, kiedy krytyk podszeptuje myśli typu nie nadajesz się do trzeźwego życia, już i tak wszystko zepsułeś, wszyscy zobaczą twoją słabość. Te zdania wywołują wstyd i izolację. Pojawia się chęć ucieczki od uczuć, a mózg przypomina dawny szybki sposób ulgi. To właśnie wtedy rośnie ryzyko powrotu do starych zachowań, bo krytyk podcina nadzieję, a bez nadziei łatwiej o decyzję, która prowadzi z powrotem do aktywnego uzależniania.
3. Jak rozpoznać, że krytyk przejmuje ster na Tobą
Zauważ sygnały ostrzegawcze. Pojawia się myślenie wszystko albo nic, porównywanie się z innymi, czarne scenariusze, przymusowe słowa muszę i powinienem, a w ciele napięcie karku, ucisk w klatce piersiowej, płytki oddech. Zaczynasz unikać ludzi i miejsc wsparcia. Odkładasz drobne nawyki, które wcześniej pomagały. Mnożą się wymówki i pojawia się wewnętrzny sędzia, który nie dopuszcza łagodności. To moment, aby zareagować, zanim pojawi się przemożny głód.
4. Co pomaga odzyskać wpływ na swoje decyzje i zachowania
Nazwij krytyka po imieniu i oddziel go od siebie. Zadaj pytanie czy to fakt czy opinia. Zastosuj łagodny ton wobec siebie jak wobec bliskiej osoby. Wróć do krótkich rytuałów regulacji oddech cztery sekundy wdechu, cztery zatrzymania, cztery wydechu, cztery zatrzymania. Zapisz jedno małe działanie na dziś telefon do osoby wsparcia, wyjście na spacer, udział w spotkaniu. Przećwicz surfowanie na fali napięcia i przypomnij sobie poprzednie zwycięstwa. Przygotuj plan na chwilowe potknięcie aby nie przerodziło się w pełny nawrót. W podsumowaniu zapamiętaj potknięcie to informacja a nie wyrok. Wewnętrzny krytyk bywa głośny, ale nie ma ostatniego słowa.
Na ten temat rozmawialiśmy ostatnio na spotkaniu z pacjentami Całodobowego Oddziału Terapii Uzależniania od Substancji Psychoaktywnych.
Spotkania odbywają się w ramach projektu „Punkt Konsultacyjny dla Osób Uzależnionych – Kompleksowe Wsparcie Reintegracyjne”, który jest współfinansowany przez Województwo Lubuskie – Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Zielonej Górze.
