
30/07/2025
Actinidia chinensis (chiński agrest, kiwi) w ujęciu medycyny chińskiej – wpływ na Zang Fu, Shen i jakość snu
Autor: Akupunktura-Szczecinek
Kiwi, znane również jako chiński agrest (Actinidia chinensis), choć w Europie kojarzone głównie jako źródło witaminy C, w medycynie chińskiej zasługuje na znacznie głębszą analizę. Ten chłodny, kwaśno-słodki owoc może być cennym wsparciem w pracy z pacjentami cierpiącymi na zaburzenia trawienne, obciążenia Wątroby, stany emocjonalne, a także trudności z zasypianiem i jakością snu.
Termika i smak :
Natura: Chłodna (liáng)
Smak: Kwaśny, słodki (suān, gān)
Narządy docelowe to żołądek (Wèi), wątroba (Gān), pęcherzyk Żółciowy (Dǎn), płuca (Fèi).
W praktyce smak kwaśny wiąże się z funkcją ściągania i zatrzymywania, wzmacnia funkcje wątroby i kontroluje przepływ Qi, natomiast słodycz odżywia i tonifikuje – szczególnie żołądek i śledzionę.
Krótko opiszę poszczególne płaszczyzny działania.
1. Regeneracja płynów (Jīn Yè) i ochładzanie gorąca (Qīng Rè). Ze względu na chłodną naturę, kiwi może być użyteczne w przypadku wewnętrznego gorąca, zwłaszcza przy jednoczesnym niedoborze Yin. Działa delikatnie nawilżająco – szczególnie w obrębie płuc i żołądka – zatem może być stosowane u pacjentów z suchością w ustach, pragnieniem, podrażnionym gardłem czy sucho-kaszlem.
2. Wspomaganie trawienia i usuwanie wilgoci i śluzu (Tán). Dzięki kwaśno-słodkiemu smakowi i zawartości enzymów proteolitycznych (np. aktynidyna), kiwi wspomaga rozkład pokarmu i reguluje Qi żołądka. Może być użyteczne przy stagnacji pokarmowej (Shí Zhì) oraz wilgoci z gorącem w środkowym Jiao – ale z uwagą na jego naturę chłodną.
3. Wsparcie wątroby i regulacja Qi.
Kwaśny smak kieruje działanie do wątroby. Kiwi może działać lekko rozpraszająco na stagnację Qi wątroby (Gān Qì Yù Jié), co czyni je pomocnym dodatkiem w przypadku objawów takich jak drażliwość, napięcie, ból podżebrowy, PMS czy napięciowe bóle głowy.
4. Wpływa na Shen i sen. Poprzez swoje działanie regulujące wątrobę oraz tonizujące płyny i Yin, kiwi może wpływać pośrednio na Shén, zwłaszcza w przypadkach niedoboru krwi wątroby (Gān Xuè Xū), niedoboru Yin serca (Xīn Yīn Xū), gorąca drażniącego Shen (Xīn Huǒ).
Badania kliniczne sugerują poprawę parametrów snu u osób spożywających kiwi przed snem – w ujęciu TCM można interpretować to jako wsparcie dla „kotwiczenia Shen” poprzez odżywienie Yin i Krwi.
Kiedy zalecać spożywanie 🥝 🤗
Ja najczęściej zalecam jako wsparcie dietetyczne u pacjentów z następującymi syndromami:
Gān Yú (stagnacja Qi Wątroby) napięcie, PMS, ból podżebrowy, nerwowość , regulacja Qi lekko rozpraszająca.
Gān Xuè Xū (niedobór Krwi Wątroby) bezsenność, zawroty głowy, bladość, drażliwość. Wspiera w połączeniu z innymi produktami odżywiającymi Krew
Shí Zhì / Shí Rè (zatrzymanie pokarmu z wilgocią i gorącem) pełność brzucha, mdłości, gorący żołądek, nieświeży oddech, lekkie chłodzenie, wspomaga trawienie,
niedobór Yin płuc, suchy kaszel, pragnienie, chrypka . Nawilżenie i ochłodzenie Płuc, gorąco serca, bezsenność, czerwony język, uczucie gorąca, niespokojny umysł . Chłodzi, koi Shen (pośrednio).
Są również przeciwwskazania takie jak
niedobór Yang Śledziony i Żołądka (Pí Wèi Yáng Xū). Kiwi, jako owoc chłodny i surowy, może pogorszyć objawy takie jak biegunka, zimno w ciele, osłabienie, zmęczenie po jedzeniu.
Uwaga🤗Nadmiar może nasilić wilgoć, skłonność do wilgoci i śluzu w przypadkach słabego Tǐ Zhì (kondycji konstytucyjnej), zwłaszcza u osób z wilgotnym językiem i nalotem.
W pracy terapeuty warto traktować kiwi jako element dietoterapii wspierającej, nie jako pojedyncze „lekarstwo”.
Świetnie komponuje się z daktylami chińskimi (Dà Zǎo) – dla równoważenia Yin i Yang oraz smaku kwaśnego i słodkiego.
Goździkami lub imbirem (Shēng Jiāng) – aby zbalansować zimną termikę u osób o słabszym Środkowym Jiao.
Gotowanym ryżem jaśminowym – dla wsparcia Śledziony i poprawy trawienia.
Chiński agrest, czyli kiwi, choć często pomijany w praktyce TCM, może pełnić istotną rolę we wspieraniu równowagi emocjonalnej, trawiennej i snu. Jego chłodna natura i działanie na meridiany Żołądka, Wątroby i Płuc czynią go wartym uwagi dodatkiem – zwłaszcza w przypadku pacjentów z objawami Gorąca, stagnacji Qi i braku harmonii Shen.
Zalecany z rozwagą, uzupełniony odpowiednią dietą i dostosowany do konstytucji pacjenta, może być małym, ale skutecznym
elementem terapeutycznej układanki🥝