09/10/2025
💚Zapraszam Cię do czwartej i ostatniej opowieści z cyklu „Co mówi ciało dziecka?”
Tym razem posłuchajmy ciała dziecka, które unika intensywnego świata bodźców - 🌾unikacza sensorycznego.
Jego ciało nie krzyczy. Ono się chowa.
Zastyga, odwraca głowę, zatyka uszy, unika dotyku, mówi:
„nie chcę”, „nie lubię”, „nie dotykaj”.
Czasem wydaje się nieśmiałe, a czasem „nadwrażliwe,”
jakby świat był dla niego za głośny, za jasny, zbyt intensywny.
Ale to nie jest nieśmiałość ani upór.
To sposób, w jaki ciało chroni się przed przeciążeniem.
To mechanizm przetrwania - jego delikatny układ nerwowy mówi:
„to za dużo”. 🌾
🔎 Zobacz, co widać na powierzchni
🌼 To dziecko, które często woli obserwować niż uczestniczyć.
Nie biegnie od razu do zabawy, stoi z boku, przygląda się, słucha, bada przestrzeń.
Nie dlatego, że nie lubi ludzi, ale dlatego, że jego ciało potrzebuje chwili, by oswoić się z nowym miejscem, dźwiękiem i ruchem.
🌿 W codzienności widać, jak samo próbuje chronić się przed nadmiarem bodźców:
🙉 zasłania uszy, gdy robi się głośno, odsuwa się od źródeł hałasu, szuka ciszy,
👕 wybiera ubrania, które dobrze zna, unika tkanin, które drapią lub uciskają,
✋ omija zabawy, w których brudzi się ręce lub coś klei się do skóry,
🛝 na placu zabaw najpierw obserwuje innych, zanim dołączy,
🕰️ potrzebuje wiedzieć, co będzie dalej, nie lubi zaskoczeń i nagłych zmian.
🌸 Czasem odsuwa się, gdy ktoś zbliża się zbyt szybko.
Nie dlatego, że nie potrzebuje bliskości - po prostu lubi, gdy może samo decydować o tempie i sposobie bycia w kontakcie.
Delikatność i przewidywalność dają mu poczucie bezpieczeństwa. Trzyma się swoich stałych rzeczy i miejsc: ten sam kubek, to samo krzesło, ulubiony koc. To jego bezpieczne punkty dnia.
Z zewnątrz wygląda spokojnie, ale w środku toczy się cicha praca.
Ciało cały czas próbuje zachować równowagę w świecie, który bywa po prostu zbyt głośny, zbyt szybki, zbyt pełen wrażeń.
💬 To, co widać, to nie brak odwagi, lecz próba znalezienia spokoju.
Dziecko nie odwraca się od świata. Ono po prostu potrzebuje wejść w niego powoli, na własnych zasadach.
🌊 Zobacz, co kryje się pod spodem
Ciało unikacza reaguje na bodźce silniej niż większość.
Układ nerwowy ma niższy próg pobudzenia. To, co dla innych jest neutralne, dla niego może być „za dużo”.
💡 Zbyt jasne światło, nagły dźwięk, zapach, zmiana rytmu - wszystko może wywołać reakcję obronną.
Ciało dziecka reaguje tak, by zachować równowagę przez wycofanie, spowolnienie, unikanie.
To jego sposób, by znaleźć bezpieczeństwo w świecie, który bywa zbyt intensywny.
Wtedy dziecko uczy się: „żeby przetrwać, muszę się schować”.
Unikanie staje się naturalną strategią regulacji - cichą, łagodną, niezauważalną dla innych. 🌙
💭 Ciało pamięta
U dzieci o profilu unikającym wrażliwość układu nerwowego rozwija się często bardzo wcześnie.
Nie musi to wynikać z wielkich wydarzeń. Czasem wystarczą drobne napięcia i emocje, które dziecko chłonęło jeszcze przed narodzinami.
🤰 Czasem mama w ciąży była zmęczona lub spięta.
⚡ Czasem poród był szybki, pełen bodźców.
🤱 Czasem po porodzie brakowało ciszy, rytmu i spokojnego dotyku.
Ciało dziecka zapamiętuje te doświadczenia i później reaguje tak, jak wtedy: chroni się przed nadmiarem.
To, co kiedyś było sposobem przetrwania, dziś staje się sposobem reagowania na świat. 🌾
🗨️ Zatrzymaj się i zobacz
🔹 W jakich chwilach Twoje dziecko unika bodźców, dźwięków, dotyku, światła, ludzi?
🔹 Jak reaguje, gdy świat staje się za intensywny?
🔹 Czy zastyga, wycofuje się, płacze, chowa?
🔹 Czy potrzebuje ciszy, rytuału, ukojenia?
🔹 Czy wiesz, co pomaga mu się uspokoić przytulenie, koc, ukochany zapach, muzyka, rytm, samotność?
💙 Ciało dziecka szuka bezpieczeństwa po swojemu, we własnym tempie.
🌱 Zobacz, jak możesz mu pomóc tu i teraz
➡️ Szanuj jego granice - pozwól mu decydować o dotyku, jedzeniu, zabawie.
➡️ Wprowadzaj łagodne bodźce: przytulenie przez koc, powolny ruch, spokojna muzyka, delikatny zapach.
➡️ Zapewnij mu przewidywalność - rytm dnia, stałe rytuały, znane miejsca.
➡️ Twórz bezpieczną przestrzeń, w której może odpocząć od bodźców.
➡️ Używaj języka czułości: zamiast „nie bój się” - powiedz „widzę, że Twoje ciało potrzebuje spokoju. Jestem tu z Tobą.”
➡️ W przedszkolu lub szkole: ciche miejsce, słuchawki wyciszające, jasne zasady i spokojne tempo.
🌾 Nie zmuszaj.
🌾 Daj czas.
🌾 Obserwuj.
Twoja spokojna obecność to dla niego sygnał:
🌙 „Świat jest bezpieczny. Możesz próbować.”
💡 Twoje emocje też są ważne
Możesz czuć niepokój, bezradność, zniecierpliwienie- to naturalne.
Dziecko, które się wycofuje, może w nas budzić tęsknotę za bliskością lub lęk, że „coś jest nie tak”.
Kiedy Ty odnajdujesz w sobie spokój, Twoje dziecko może z niego czerpać.
Zanim podejdziesz - weź oddech. 🌬️
Twój oddech to dla niego sygnał:
„Jesteś bezpieczny.” 💙
🌿 Za zachowaniem unikacza nie stoi „problem”, lecz sposób, w jaki ciało chroni się przed nadmiarem.
To jego język, który mówi: „potrzebuję mniej, żeby poczuć się bezpiecznie.”
Warto patrzeć szerzej, na emocje, rytm, relacje, atmosferę domu i wczesne doświadczenia dziecka.
🫶 Jeśli wycofywanie utrudnia codzienne funkcjonowanie, warto porozmawiać ze specjalistą integracji sensorycznej lub terapeutą, który pomoże Wam zrozumieć ciało dziecka i to, co za nim stoi.
Nie po to, by coś naprawić, ale by usłyszeć, co ciało próbuje powiedzieć.
💡 Bo za każdym zachowaniem stoi potrzeba,
a za potrzebą pragnienie spokoju, bezpieczeństwa i bycia przyjętym takim, jakie jest.
Przytulam Was. ❤
Agata Janich
