26/09/2025
Morze 🏝
A może, może…🤔🧐
Może warto odbyć konsultację u logopedy..
📌 nowy cykl wpisów poświęcony mniej i bardziej oczywistym sytuacjom, w których warto skonsultować się z logopedą.
W dniach 20-26 września trwa Tydzień Świadomości ADHD
Badań i publikacji w literaturze logopedycznej jest niewiele, to obszar, który nadal wymaga poznania.
Wiemy jednak, że mowę i komunikację osób z ADHD mogą cechować:
📍trudności z planowaniem i realizacją spójnych wypowiedzi ustnych i pisemnych, chaotyczność;
📍 odbieganie od głównego tematu, mieszanie faktów, zapominanie o dokończeniu rozpoczętej myśli i podążanie za zupełnie nowym wątkiem;
📍 trudności z przestrzeganiem zasad rozmowy (przerywanie, wtrącanie, zagadywanie osób z otoczenia, zamiast skupienia uwagi na współrozmówcy), co może być odczytywane przez otoczenie jako „nudzę go/ją”, „nie jest zainteresowany/-na tym, co mówię” itd.
📍 trudności z używaniem przyimków (trudności w odnalezieniu konkretnych przedmiotów w określonej przestrzeni), określaniem następstw czasowych (chronologiczny przekaz najpierw…, potem…) , odtwarzaniem własnymi słowami usłyszanej historii z zachowaniem istotnych informacji;
📍 stosowanie wyliczeń, spostrzeżeń zamiast wyobrażeń do opisu ilustracji ( „słońce, trawa, chmury, kopią piłkę, skacze, niebieska koszulka, żółte spodenki i plac zabaw”);
- długotrwałe* zastępowanie jednych głosek, innymi głoskami (np. sałata – [szałata], kot – [tot];
📍 długotrwałe* uproszenia grup spółgłoskowych (np. srebrny - [srebny], trzy – [czy], warszawski – [warszaski],);
- długotrwałe* kontaminacje (np. posmarować masłem – [pomasłować], wycieraczka – [szybaczka],
w szeregu wypadków + w wielu wypadkach [w szeregu wypadkach ], w każdym razie + bądź co bądź [w każdym bądź razie];
📍 opóźnienia w rozwoju mowy w zakresie tworzenia struktur zdaniowych;
📍 trudności w czytaniu i pisaniu, często współwystępowanie dysleksji;
📍zaburzenia płynności mowy (szybkie, nieregularne tempo wypowiedzi, powtórzenia, przedłużenia, pauzy, dysrytmie oddechowe), często przy jednoczesnym braku świadomości występowania tych problemów;
📍trudności z zachowaniem śladów pamięciowych dotyczących odebranych wcześniej informacji (ma to przełożenie na relacje, zachowania, decyzje; zachowane ślady pamięciowe pozwalają reagować w określony sposób na dany bodziec lub przeżycie, z którymi wcześniej się zetknęliśmy);
📍 problemy z przetwarzaniem dźwięków (fizycznie ucho słyszy, gorzej ma się sytuacja z analizą na poziomie mózgowym tego, co ucho odebrało z otoczenia, co jest ważne, a co nie itd.);
📍częstsze używanie mowy kierowanej do samego siebie;
📍nieadekwatny do sytuacji dobór środków językowych (język zbyt formalny w sytuacji swobodnej, codziennej, niestosowne słownictwo w sytuacji, która wymaga powagi i szacunku, nieadekwatny ton wypowiedzi, zbyt dużo metafor, skrótów myślowych, specjalistycznego słownictwa w rozmowie, która wymaga jasnego przekazu informacji);
📍 niezdolność do przewidywania konsekwencji własnych wypowiedzi (mówię, co myślę i nie zastanawiam się, czy to kogoś zezłości, sprawi przykrość, rozgniewa itd.)
*utrzymują się, choć dziecko ma za sobą okres, w którym takie zjawiska mogą mieścić się w normie; wady wymowy utrzymują się u starszych uczniów;
Pamiętajmy o tym, że ADHD może mieć skrajnie odmienny obraz w różnych sytuacjach, u różnych osób, w różnym wieku. Nie zawsze jest to osoba hiperaktywna, rozbiegana, czasem może być cicha, senna, pozornie niezwracająca uwagi.. Pamiętajmy również, że wiedza naukowa stale się zmienia. Wiemy jednak, że wsparcie logopedyczne może stanowić istotny element wielospecjalistycznej współpracy z pacjentem z ADHD.
Źródło: E. Szabelska "Kompetencja językowa dzieci z ADHD"
