30/05/2025
https://www.facebook.com/share/p/16Lo3f51Tk/
🔹POŁĄCZENIA SYNAPTYCZNE U OSÓB AUTYSTYCZNYCH 🔹
🧠 Synapsy to struktury w mózgu, które umożliwiają komunikację między neuronami – komórkami nerwowymi. Kiedy jeden neuron chce “przekazać wiadomość” drugiemu, robi to właśnie przez synapsę. Połączenia synaptyczne to sieć tych przekazów, które tworzą ogromnie złożoną i dynamiczną mapę komunikacji w naszym układzie nerwowym.
Synapsy odpowiadają za przekazywanie sygnałów chemicznych lub elektrycznych, co pozwala nam myśleć, czuć, poruszać się, zapamiętywać czy reagować na otoczenie. W dzieciństwie mózg tworzy ogromną liczbę połączeń synaptycznych – więcej, niż będzie potrzebował w dorosłości. Z czasem następuje przycinanie synaptyczne (synaptic pruning) – naturalny proces, w którym mniej używane połączenia są eliminowane, a te najważniejsze i najczęściej używane wzmacniane. Ten proces pozwala mózgowi działać sprawniej i bardziej efektywnie.
🔻Połączenia synaptyczne u dzieci autystycznych
Badania wykazały, że dzieci rozwijające się w neurotypie autystycznym mają więcej synaps niż ich neurotypowi rówieśnicy. To wynika z właściwej dla ich mózgów specyfiki procesu przycinania synaptycznego (synaptic pruning). Na przykład, jedno z badań wykazało, że gęstość synaptyczna u dzieci autystycznych była o ponad 50% wyższa niż u dzieci neurotypowych.
🔻Połączenia synaptyczne u dorosłych osób autystycznych
W przypadku autystycznych dorosłych, niektóre badania sugerują, że gęstość synaptyczna może być niższa niż u osób neurotypowych. Na przykład, jedno z badań wykazało, że osoby dorosłe miały o 17% niższą gęstość synaptyczną w całym mózgu w porównaniu z osobami neurotypowymi. 
Oto, co wiemy na dziś (stan na 2025):
➡️ Badania u dorosłych autystycznych osób są bardzo ograniczone
Większość badań nad połączeniami synaptycznymi (np. liczbą synaps, ich gęstością, siłą połączeń) była prowadzona na dzieciach (na podstawie badań post mortem, skanów MRI i badań genetycznych).
Badania u dorosłych są nieliczne, często oparte na małych próbach, głównie z powodu ograniczeń technologicznych — trudno „zajrzeć” na poziom synaps u żyjącego człowieka.
➡️ Ważne badanie z 2023 roku – mniej synaps u dorosłych autystycznych osób (średnio o 17%)
To pierwsze badanie, które za pomocą zaawansowanego skanowania PET pokazało, że u dorosłych autystycznych osób (średnia wieku: 28 lat) w porównaniu z osobami neurotypowymi wykryto mniej aktywnych synaps w całym mózgu (średnio o ok. 17% mniej).
To badanie jest przełomowe, ale:
• miało bardzo małą próbę (15 osób autystycznych i 15 kontrolnych),
• wymaga potwierdzenia w badaniach z większymi próbami i w różnych grupach (kobiety, osoby z różnymi stopniami potrzeb wsparcia itd.).
➡️ Co to oznacza?
I jak to się ma do intensywnego przetwarzania u dorosłych?
Choć niektóre osoby autystyczne mają mniej synaps w dorosłości, to:
• te połączenia mogą być bardziej intensywne, efektywne lub nietypowe (np. bardziej zsynchronizowane),
• mogą istnieć hiperaktywne lokalne połączenia (np. silne skupienie na szczegółach),
• mózg może zużywać więcej energii, bo trudniej mu integrować informacje z różnych obszarów,
• sieci długodystansowe (łączące np. korę przedczołową z układem limbicznym) mogą działać mniej sprawnie – co tłumaczy m.in. trudności z zarządzaniem emocjami, integracją sensoryczną, planowaniem.
🔻MNIEJ POŁĄCZEŃ NIE OZNACZA MNIEJSZEGO PRZETWARZANIA
Mózg może pracować ciężej, bo niektóre szlaki są mniej efektywne, więc musi się bardziej „napracować”, by wykonać te same zadania.
➡️ Podsumowanie
• Istnieją wstępne dane, że dorośli autystyczni mogą mieć mniej synaps.
• Te badania są nowe, małe i wymagają potwierdzenia.
• Nie ma jeszcze jednoznacznej wiedzy, czy to „mniej” oznacza zawsze „gorzej” – mózg może działać inaczej, a niekoniecznie słabiej.
• Proces przycinania synaptycznego może być przesunięty w czasie – zbyt późny i zbyt intensywny, co może tłumaczyć zmianę struktury mózgu z wiekiem.
Grafika: Mehau Kulyk/Science Photo Library/Alamy
