
02/07/2025
Bardzo dobry tekst autorstwa Sabiny Sadeckiej
***O CHRONICZNYM ZAZDROSZCZENIU INNYM LUDZIOM***
Epizodyczna zazdrość o to, że ktoś ma coś, czego pragniemy my przydarza się każdemu. Doświadczanie zazdrości jest naturalną reakcją ludzkiego (zresztą nie tylko ludzkiego, ale i szerzej - ssaczego) mózgu. Wyewoluowaliśmy w środowisku ograniczonych zasobów i gdy ktoś obok nas dostawał coś, co było nam potrzebne do przeżycia, reagowaliśmy stresem, pobudzeniem i chęcią natychmiastowego zdobycia tego samego dla siebie samych. Być człowiekiem oznacza czasami czuć zazdrość, po prostu.
Poza zazdrością epizodyczną, istnieje też jednak zazdrość chroniczna, zazdrość, która nas egzystencjalnie spala, zazdrość prowadząca do destrukcji (również auto-destrukcji). Jest ona nie tylko spontaniczną reakcją układu nerwowego na potencjalne niebezpieczeństwo, jest utrwaloną strategią radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Uwięzieni w doświadczaniu zazdrości kierujemy swoją energię w stronę przeżywania tego, że czegoś nie mamy (a czasami nawet i niszczenia tego), zamiast w budowanie tego, czego pragniemy. Taka zazdrość odgradza nas od dobrych relacji i blokuje nam potencjał do życia w pełnej jego szerokości.
🦉Jak zatem zbudować inną, lepszą relację z naszą zazdrością?
- 👁 Sprawdź, co najczęściej uruchamia twoją zazdrość (co ją „triggeruje”)? Może są to czyjeś zasoby finansowe, intelektualne, językowe, relacyjne, fizyczne, polityczne? U podłoża doświadczania zazdrości leży zawsze przekonanie, że zasobów nie wystarczy dla wszystkich. Czy to samo przekonanie pojawia się w twoim umyśle, gdy jesteś spokojny/a, wyregulowany/a, gdy czujesz się bezpiecznie?
- 🧠Rozpoznaj, co zazdrość robi twojemu układowi nerwowemu. Czy nadmiernie cię pobudza (dużo mówisz, ciągle sprawdzasz w internecie osoby, którym czegoś zazdrościsz, wykłócasz się z innymi, jesteś w stałym działaniu i zdobywaniu zasobów, by inni nie mieli więcej niż ty)? Czy raczej zazdrość powoduje twoje przytłoczenie i unieruchomienie (przygasasz i nie zabierasz się za nic, co mogłoby poprawić twoją sytuację)? A może zazdrość przychodzi u ciebie wraz z dysocjacją (odpływasz myślami lub snujesz nierealne wizje podboju świata, gdyby tylko coś w twoim życiu potoczyło się inaczej)? Hiperpobudzenie, znieruchomienie, dysocjacja - to różne sposoby reagowania naszego układu nerwowego na zagrożenie. Rozpoznaj, który jest twoim udziałem.
- 🕸Co towarzyszy u ciebie doświadczeniu zazdrości? Zazdrość to nie tylko emocja, to SIEĆ SKOJARZEŃ włączająca reakcje twojego ciała, postawę, twoje zachowania, myśli i przychodzące do ciebie obrazy/wspomnienia (w Somatic Experiencing nazywamy tę sieć skojarzeń SIBAM-em). Jakie myśli pojawiają się, gdy doświadczasz zazdrości? Czego doświadczasz w ciele? Jaką postawę przyjmujesz, jakie ruchy/gesty/jaka mimika twarzy towarzyszy zazdrości? Jakie obrazy i wspomnienia przychodzą do ciebie, gdy pojawia się zazdrość? Czy możesz zareagować inaczej, zaczynając od jednego elementu sieci, np. używając innego gestu lub pozwalając sobie na zupełnie inną, nową myśl?
- 👥Czego nauczyłeś się o relacji z zazdrością w swoim domu/szkole/pracy? Co zazdrość robiła z ciałem i działaniem osób tobie bliskich? Co z tego przyjęłaś/przyjąłeś do twojego życia? Co z tych wyuczonych reakcji chciał(a)byś pożegnać?
- 🐬 Co pozwala twojemu układowi nerwowemu wracać do wyregulowania po rozregulowaniu zazdrością? Jak możesz odzyskać poczucie bezpieczeństwa nawet, gdy ktoś obok ciebie (lub ktoś bardzo daleko, podglądany w internecie) ma coś, czego nie masz ty? Co najbardziej buduje twoje poczucie ugruntowania i spokoju (rozmowa z kimś zaufanym, ruch, dostrzeżenie zasobów, które już posiadasz)?
- 👶Chroniczna zazdrość to także temat więzi. Czy zazdrość, której permanentnie teraz doświadczasz może być odpowiedzią na zranienia (niewystarczalność zasobów), których doświadczyłaś/doświadczyłeś jako małe dziecko? Czy zazdrość może chronić cię przed odczuwaniem czegoś jeszcze trudniejszego (poczuciem bezradności, niepewności, kruchości, zranialności)? Zatrzymaj się następnym razem, gdy zaleje cię fala auto-destrukcyjnej zazdrości i zauważ, jakiej zranionej potrzeby może ona dotyczyć (najlepiej zrobić to w rozmowie z kimś bliskim, o kim wiemy, że nam bardzo dobrze życzy lub terapeutą).
- 💃 Realizację jakiej twojej wartości najbardziej blokuje w tobie zazdrość? Czy możesz działać w kierunku tej wartości pomimo lub w towarzystwie zazdrości? Czy możesz przestać czekać aż zazdrość się wypali i spożytkować jej energię ku czemuś, co jest dla ciebie najistotniejsze na świecie?
***
Mamy - w obliczu zazdrości - o wiele więcej opcji niż nam się wydaje. Możemy doświadczać zazdrości i poczucia bezpieczeństwa równocześnie. Możemy obserwować zazdrość i decydować zrobić z nią coś zupełnie innego niż to, jak nauczyliśmy się na nią reagować lata temu. Zmiana jest zawsze możliwa, nawet teraz - dokładnie w momencie, gdy czytasz te słowa.
Powodzenia!