15/01/2025
Czy zdarzyło się, że irytował Cię odgłos lub dźwięk, który zdaje się być niezauważalny lub mało istotny dla innych? A może określone dźwięki wywołują u Ciebie napady złości lub lęku? Może pomyślałeś/aś sobie, że masz omamy lub, że jesteś „szalony”. Nadwrażliwość na dźwięki może oznaczać, że doświadczasz mizofonii lub fonofobii.
Czym jest mizofonia? 🔕
Mizofonia oznacza nadwrażliwość słuchową, której towarzyszy irytacja nawet stosunkowo cichymi dźwiękami, mających swoje źródło w najbliższym otoczeniu. Do takich odgłosów, wywołujących irytację zaliczają się na ogół dźwięki codzienności: mlaskanie przy jedzeniu, gwizdanie, szuranie lub tupanie nogami, tykanie zegara na ścianie, chrapanie, pisanie na klawiaturze itd. Każdą osobę może denerwować zupełnie inny dźwięk, jest to kwestia indywidualna.
Pierwszy raz zjawisko to zostało opisane przez audiologów Margaret M. Jastreboff oraz Pawła J. Jastreboff w 2000 roku i szacuje się, że dotyczy ono nawet do 20% całego społeczeństwa.
Czym jest fonofobia? 🔕
Fonofobia to zaburzenie, które odznacza się poczuciem silnego lęku lub gniewu, będącego skutkiem ekspozycji na określone dźwięki. Codzienne odgłosy z otoczenia mogą powodować napady ogromnej złości, lub wręcz przeciwnie, wywoływać u nas lęk i chęć ucieczki od źródła dźwięku. Fonofobię można określić jako ekstremalną mizofonię.
Czy mizofonia i fonofobia to choroby, czy zaburzenia? 🤔
Zarówno mizofonia jak i fonofobia nie są chorobami, nie są określone i uwzględnione jako zaburzenia w klasyfikacji ICD, jednak mają ona swoje podłoże psychiczne i mogą negatywnie wpływać na codzienne funkcjonowanie osoby nadwrażliwej słuchowo.
Jakie są przyczyny mizofonii i fonofobii? Kogo one dotyczą?
Nie zostały dokładnie sprecyzowane przyczyny wystąpienia nadwrażliwości słuchowej. Spekuluje się, że może mieć to związek z nadmierną aktywnością układu limbicznego i autonomicznego lub nadmierną reaktywnością emocjonalną jednostki.
Określone jest natomiast kto jest bardziej narażony na wystąpienie nadwrażliwości słuchowej i do tej grupy pacjentów zalicza się osoby, które:
✅ Doświadczają częstych oraz intensywnych migren,
✅ Cierpią z powodu PTSD,
✅ Doznały w przeszłości urazu głowy,
✅ Chorują lub chorowały na boreliozę,
✅ Doświadczają wzmożonej aktywności układu słuchowego.
Jak objawia się mizofonia, a jak fonofobia? Jakie są towarzyszące symptomy?
Przy mizofonii, obecność lub oczekiwanie na bodziec wywołuje impulsywne reakcje somatyczne i emocjonalne, zaczynając od irytacji i obrzydzenia, a kończąc na gniewie. Bodziec może prowadzić do natychmiastowych reakcji, jak ból głowy, oraz ogólnego pobudzenia (np. przyspieszona akcja serca) przy umiarkowanym czasie trwania. U dzieci często prowadzi do agresji, a u dorosłych do agresji słownej. Unikanie dźwięków związanych z bodźcem powoduje dyskomfort i stres, a przeżywane emocje są później oceniane jako nieproporcjonalne do sytuacji.
Przy fonofobii mogą wystąpić dodatkowo takie objawy jak: ataki paniki, palpitacje serca, silny stres, nadmierną potliwość, zawroty głowy, mdłości, a nawet omdlenia.
Takie przeżycia i doświadczanie objawów znacznie utrudnia funkcjonowanie w społeczeństwie.
Co mogę zrobić jeśli doświadczam takich objawów? Jakie są metody leczenia?
Ze względu na to, że mizofonia i fonofobia nie są rozpoznane jako choroby lub zaburzenia, nie ma na nie uniwersalnego lekarstwa.
Jednak jeżeli przeżywane objawy negatywnie wpływają na komfort Twojego życia warto wypróbować kilka sposobów na pracę z tą nadwrażliwością:
1️⃣Świadomość i edukacja: Zrozumienie, czym jest mizofonia i fonofobia i jak działają, to pierwszy krok. Zidentyfikowanie konkretnych dźwięków, które wywołują niepokój, może pomóc w lepszym zarządzaniu reakcjami.
2️⃣Psychoterapia: Terapia behawioralna, w tym terapia poznawczo-behawioralna (CBT), może być skuteczna w radzeniu sobie z emocjami wywołanymi przez dźwięki. Terapeuta może pomóc w opracowaniu strategii zarządzania drażliwością.
3️⃣Techniki relaksacyjne: Medytacja, joga czy techniki oddechowe mogą pomóc w redukcji stresu i poprawie ogólnego samopoczucia.
4️⃣Ekspozycja na dźwięki: Czasami stopniowe wystawianie się na nieprzyjemne dźwięki w kontrolowanym środowisku, nazywane desensytyzacją, może pomóc w zmniejszeniu reaktywności.
5️⃣Maskowanie dźwięków: Używanie białego szumu lub słuchawek z redukcją hałasu może pomóc w maskowaniu dźwięków wywołujących dyskomfort.
6️⃣Wsparcie społeczne: Rozmowa z rodziną i przyjaciółmi o swoim problemie może pomóc im zrozumieć, przez co przechodzisz, co może przynieść ulgę.
