18/06/2025
59-letnia kobieta z Wielkiej Brytanii wyjeżdża z rodziną na wakacje do Maroko w lutym 2025. Tam zostaje zadrapana przez szczeniaka.
Dwa tygodnie temu pojawiły się u niej bóle głowy, zaburzenia połykania i postępujące porażenia.
Dzisiaj (18 czerwca) zmarła.
Diagnoza - Wścieklizna...
Wścieklizna jest neuropatogennym zakażeniem wirusem Rabies lyssavirus, który po wniknięciu do organizmu (najczęściej przez ugryzienie lub zadrapanie) wędruje wzdłuż nerwów obwodowych z prędkością ok 12–100 mm/dobę, osiągając rdzeń kręgowy i mózgowie. Okres inkubacji trwa zwykle 1-3 miesiące, ale w niektórych przypadkach może wynosić kilka dni - a skrajnie nawet do roku.
Pierwszą, niespecyficzną fazę cechują gorączka, ból głowy, parestezje (drętwienie) lub świąd w miejscu urazu. Następnie rozwija się faza neurologiczna w jednym z dwóch fenotypów: postać encefalopatyczna (przewlekłe lub trwałe uszkodzenia w strukturach mózgu) z pobudzeniem i charakterystycznym wodowstrętem (bolesne skurcze mięśni gardła wyzwalane już samym widokiem wody) oraz postacią porażenną przebiegającą z wiotkimi niedowładami. Niezależnie od wariantu dochodzi do autonomicznej dysfunkcji, śpiączki i zatrzymania oddechu; po wystąpieniu objawów śmiertelność przekracza 99 %.
Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że każdego roku z powodu wścieklizny umiera ok. 59 000 osób, w 95–99 % po ekspozycji na psy w Afryce i Azji. Choroba została wyeliminowana w populacjach lądowych zwierząt w większości Europy, jednak nadal występuje w rezerwuarze nietoperzy oraz jest importowana przez podróżnych.
Jedyną skuteczną metodą zapobiegania chorobie po ekspozycji pozostaje szybkie wdrożenie profilaktyki poekspozycyjnej (PEP) – chirurgiczne oczyszczenie rany, immunoglobulina i 4-dawkowy schemat szczepienia, który w ponad 99 % przypadków zapobiega zachorowaniu.
Warto też wspomnieć, że przeciwko wściekliźnie można się zabezpieczyć szczepieniem: standardowo otrzymuje się trzy dawki (w dniach 0, 7 i 21–28), które tworzą trwałą odporność, a pojedynczy booster co kilka lat ją podtrzymuje. Osoba uprzednio zaszczepiona, jeśli zostanie potem zadrapana lub ugryziona, potrzebuje już tylko dwóch dawek przypominających i praktycznie eliminuje ryzyko zachorowania.
Dlatego przed wyjazdem do krajów endemicznych warto zaplanować szczepienie, a po każdym kontakcie z podejrzanym zwierzęciem natychmiast szukać pomocy medycznej.
Warto wiedzieć, że zwierzę (głównie pies) przenoszące wirusa nie musi być agresywne ani wyglądać na chore - może wyglądać na zdrowe i przyjazne, a mimo to zarażać już przez lekkie zadrapanie, ugryzienie czy nawet lizanie uszkodzonej skóry.
Jeśli planujecie urlop, to pamiętajcie, że kraje o wysokim ryzyku wścieklizny to:
w Azji: Indie, Chiny, Wietnam, Tajlandia, Indonezja, Malezja.
w Afryce: Egipt, Botswana, RPA, Liberia, Gabon, Uganda.
w Ameryce Południowej i Środkowej: Argentyna, Boliwia, Brazylia, Kostaryka, Surinam, Kuba, Jamajka
