07/02/2024
Podczas tworzenia planu pomocy i identyfikacji dostępu do zasobów dla osoby doświadczającej przemocy warto wziąć pod uwagę dwa rodzaje czynników:
🍀 czynniki zniewalające, czyli siły i procesy sprzyjające powstawaniu lub utrwalaniu przemocy
oraz
🍀 czynniki wyzwalające, czyli siły i procesy umożliwiające zapobieganie kolejnym aktom przemocy i wzmacniające ofiarę w podejmowaniu działań mających na celu przerwanie doświadczanej przemocy.
Źródłami tych czynników mogą być warunki bytowe, postawy osób znaczących, jakość instytucjonalnych form interwencji i wsparcia, styl zachowania, osobowość ofiary, specyfika relacji interpersonalnych, a także inne istotne relacje, na przykład z dziećmi, czy pamięć wcześniejszych doświadczeń życiowych osoby.
Czynniki zniewalające utrudniają wyjście osoby doświadczającej przemocy z sytuacji, a obejmują: mity i stereotypy podtrzymujące przemoc, milczenie świadków, mechanizmy przemocy (cykle przemocy, wyuczona bezradność, "pranie mózgu", proces wtórnej wiktymizacji) oraz czynniki podtrzymujące przemoc, zarówno wewnętrzne (osobowość, urazy psychiczne) jak i zewnętrzne (sytuacja rodzinna, ekonomiczna, autokratyczny model wychowania, brak zatrudnienia, wzorce przekazane przez otoczenie).
Czynniki wyzwalające pomagają zatrzymać przemoc i wyjść z sytuacji przemocy, obejmując zasoby wewnętrzne (umiejętności, wiedza, dotychczasowe sposoby radzenia sobie z trudnościami) oraz zasoby zewnętrzne (wsparcie rodziny, znajomych, instytucji, dobra materialne, środowisko naturalne).
W procesie wyjścia z sytuacji przemocy istotne jest mówienie o doznawanej przemocy, zwracanie się o pomoc do otoczenia, korzystanie z instytucji wspierających, konsultacje ze specjalistami, uczestnictwo w grupach wsparcia, wezwanie policji, rozpoczęcie procedury Niebieskich Kart oraz podjęcie kroków prawnych, takich jak alimenty, postępowanie karne, separacja czy rozwód.
Priorytetowymi kierunkami pracy z osobą doświadczającą przemocy są nauka dbania o własne i dzieci bezpieczeństwo, zmiana postawy wobec siebie, identyfikacja i wzmacnianie kompetencji, określenie potrzeb i celów, zwiększenie poczucia własnej siły i kontroli, modyfikacja relacji ze sprawcą, wspieranie samodzielności, rozwijanie asertywności oraz udzielanie konkretnej pomocy w praktycznych kwestiach.