20/08/2024
Artroza, znana również jako choroba zwyrodnieniowa stawów, jest przewlekłą, postępującą chorobą, która prowadzi do degeneracji chrząstki stawowej i zmian w strukturach stawowych. Choroba ta najczęściej dotyka stawów obciążanych codziennymi czynnościami, takich jak kolana, biodra, kręgosłup oraz stawy rąk.
Objawy
Ból stawów: Główny objaw artrozy, nasilający się podczas ruchu, a w zaawansowanych stadiach również w spoczynku.
Sztywność: Sztywność stawów, szczególnie rano lub po dłuższym okresie bezruchu, która zwykle ustępuje po kilku minutach.
Trzeszczenie: Słyszalne lub wyczuwalne trzeszczenie (krepitacja) stawów podczas ruchu.
Zmniejszenie zakresu ruchu: Utrata pełnej ruchomości w dotkniętym stawie.
Obrzęk i deformacje: W zaawansowanych przypadkach mogą pojawić się obrzęki oraz widoczne deformacje stawów.
Przyczyny
Wiek: Ryzyko artrozy wzrasta wraz z wiekiem, ponieważ chrząstka stawowa ulega naturalnemu zużyciu.
Obciążenie stawów: Praca fizyczna, otyłość, sport, który nadmiernie obciąża stawy, mogą przyspieszać degenerację chrząstki.
Urazy stawów: Przebyte urazy, takie jak złamania, zwichnięcia czy uszkodzenia więzadeł, zwiększają ryzyko rozwoju artrozy.
Genetyka: Skłonność do rozwoju artrozy może być dziedziczna.
Choroby metaboliczne i endokrynologiczne: Takie jak cukrzyca, mogą przyczyniać się do degeneracji stawów.
Diagnostyka
Wywiad medyczny: Lekarz pyta o objawy, czas ich trwania oraz czynniki, które je nasilają lub łagodzą.
Badanie fizykalne: Ocenia się zakres ruchu, bolesność, trzeszczenie i obecność deformacji w stawach.
Badania obrazowe: Rentgen (RTG) jest najczęściej stosowanym badaniem, które może pokazać zwężenie przestrzeni stawowej, obecność osteofitów (wyrośla kostne) i zmiany w strukturach kostnych. MRI może być używany do oceny stanu tkanek miękkich i chrząstki.
Badania laboratoryjne: Mogą być wykonywane, aby wykluczyć inne choroby stawów, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów.
Leczenie
Modyfikacja stylu życia
Kontrola masy ciała: Redukcja wagi, aby zmniejszyć obciążenie stawów, zwłaszcza kolan i bioder.
Ćwiczenia fizyczne: Regularna aktywność fizyczna, szczególnie ćwiczenia wzmacniające mięśnie wokół stawów i poprawiające ich ruchomość.
Unikanie obciążeń stawów: Zmiana nawyków, unikanie długotrwałego stania, biegania po twardych nawierzchniach.
Leki
Leki przeciwbólowe: Paracetamol, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) jak ibuprofen mogą pomóc w złagodzeniu bólu i zmniejszeniu stanu zapalnego.
Leki miejscowe: Maści lub żele zawierające NLPZ, które można stosować bezpośrednio na bolesny staw.
Iniekcje kortykosteroidów: Podawane do stawu w celu zmniejszenia bólu i stanu zapalnego.
Iniekcje kwasu hialuronowego: Wprowadzane do stawu, aby poprawić jego ruchomość i zmniejszyć ból.
Fizjoterapia
Ćwiczenia rehabilitacyjne: Pomagają wzmocnić mięśnie, poprawić ruchomość stawów i zmniejszyć ból.
Terapia manualna: Masaże, mobilizacje stawów wykonywane przez fizjoterapeutę.
Terapie fizykalne: Takie jak ultradźwięki, laseroterapia, elektroterapia, które mogą łagodzić ból i stan zapalny.
Chirurgia
Artroskopia: Zabieg chirurgiczny, podczas którego usuwa się uszkodzone fragmenty chrząstki lub osteofity.
Osteotomia: Przesunięcie obciążenia z chorej części stawu na zdrową.
Endoprotezoplastyka: Wymiana chorego stawu na sztuczny (endoproteza) w zaawansowanych przypadkach artrozy.
Profilaktyka
Regularna aktywność fizyczna: Ćwiczenia wzmacniające mięśnie i poprawiające ruchomość stawów.
Zdrowa dieta: Bogata w składniki odżywcze wspierające zdrowie stawów, takie jak witamina D, wapń, kwasy tłuszczowe omega-3.
Unikanie nadmiernego obciążenia stawów: Zwłaszcza w pracy i sporcie, dbanie o odpowiednią technikę ruchu.
Artroza jest chorobą przewlekłą, ale dzięki odpowiedniemu leczeniu można znacznie poprawić jakość życia, zmniejszyć ból i utrzymać sprawność stawów. Wczesne rozpoznanie i leczenie są kluczowe dla spowolnienia postępu choroby.